خود را محدود به مذاکره با اروپا نکردیم/ مذاکره اقتصادی ایران با اتحادیه اروپا در کنار مذاکرات سیاسی

به گزارش ایلنا، عباس آخوندی در ششمین همایش تجاری و بانکی ایران- اروپا گفت: موضوع بنیادینی که قصد دارم درباره آن گفتگو کنم تحولات جهان در این موقعیت زمانی و نقش اروپا در تحولات کنونی است، معتقدم در موقعیتی از تاریخ به سر می‌بریم که اروپا نقش تعیین‌کننده‌ای دارد تا دنیا را به سمت صلح ببرد و یا اینکه با یک اشتباه کمک کند تا جنگ و ناآرامی در دنیا توسعه یابد که قطعا این موضوع اثر تعیین‌کننده‌ای بر مباحث بانکی و سرمایه‌گذاری خواهد داشت که موضوع این همایش است.

وزیر راه و شهرسازی ادامه داد: بی‌گمان دنیا در وضعیت فعلی در حال انتقال از یک وضعیت تعادل تک‌قطبی به جند قطبی است، غرور و نخوت و سیاست‌های سراسر اشتباه امریکا این روند را تسریع خواهد کرد. به گمان من، اتفاقاتی که در دنیا در حال رخ دادن است بسیار عمیق‌تر و جدی‌تر از کشمکش‌هایی است که در قالب دیپلماتیک و مذاکرات برجام و سوریه و یمن و غیره در حال انجام است. در پسِ این گفتگوها تحولات سخت‌تر و عمیق‌تری وجود دارد که نمی‌توان منکر آن‌ها شد و به راحتی از کنارِ آن‌ها گذشت.

عضو کابینه دولت دوازدهم گفت: در حالیکه امریکا روند ارتجاعی، رخوت و عقب‌گرایی را طی می‌کند، آرایش نیروها در جهان در حال تغییر بنیادین است. زمانی آمریکا خود را مراقب، محافظ، نگهبان و پایگاه جهانِ آزاد و اقتصاد بازار و رقابتی می‌دانست. اوج ظهور و بروز این چهره از امریکا مربوط به دوران جنگ سرد است. در آن زمان ادعای آمریکا این بود که از نظریه رقابت و بازار آزاد در جهان حمایت می‌کند، بعد از فروپاشی شوروی این موضوع به تدریج موقعیت خود را از دست داد. بلا فاصله تعدادی از اندیشمندان امریکایی از جمله ژوزف نای اظهار نگرانی کرده و گفتند که امریکا به تنهایی نمی‌تواند به‌پیش رود و باید متحدانی داشته باشد و گرنه از درون دچار تعارض می‌شود. ما این وضعیت را این از این سوی جهان می‌بینیم.

وزیر راه و شهرسازی همچنین اظهار کرد: آنچه که از اقدامات اخیر رئیس‌جمهوری آمریکا می‌فهمم ارتجاع و بازگشت به سیستم مرکانتیالیستی (سوداگرایی) است. رئیس جمهور کنونی آمریکا راجع به اقتصاد و بازار آزاد صحبت نمی کند بلکه در واقع در مورد سیستم مرکانتیلیستی قرن‌های پانزدهم تا هجدهم اروپا صحبت می‌کند که البته صحبت های خطرناکی است. دوران حاکمیت مرکانتالیست‌ها همواره همراه با جنگ و خونریزی بوده‌است. و می‌تواند امنیت جهان را به مخاطره بیندازد.    

این مقام مسئول با یادآوری اینکه اکثر مخاطبان همایش درباره جنگ‌های دوران مرکانتیلیستی مطالبی را خوانده‌اند و با آن آشنایی دارند، پرسش‌هایی بنیادین را مطرح کرد و گفت: آیا می‌توانیم رفتار این فرد (رئیس‌جمهور آمریکا) و دستگاه اداری جدید آمریکا را با تئوری بازار آزاد، سیستم WTO و معیارهای اقتصاد آزاد، ارزیابی کنیم؟

وی با تاکید بر اینکه با بیان مطالب خود قصد ارایه مباحث آکادمیک را ندارد، گفت: مهم است که بدانیم جهان با چه تهدید بزرگ و از قضا اروپا با چه تهدید بزرگی مواجه می‌شود، اگر جایی که خود را قدرت جهانی می‌داند به نظام مرکانتیلیست تغییر کند. باید ببینیم چه آثار وحشتناکی از این تغییر در دنیا رخ خواهد داد.

آخوندی ادامه داد: بد نیست گریزی داشته باشیم به وضعیت رژیم‌صهیونیستی. این رژیم به‌عنوان رژیم اشغالگر هیچ‌گاه واجد مشروعیت نبوده ولی سال‌های اخیر شاهدیم ازاین‌حیث و از نظر افکار عمومی در دنیا در بدترین وضعیت و موقعیت قرار دارد و همین وضعیت سبب‌شده تا این رژیم اشغالگر دست به اقدامات خطرناک و پر ریسکی بزند. این رژیم پیش‌تر نیز تروریسم دولتی را تعقیب می‌کرده و اکنون بی‌محاباتر اقدام می‌کند. کنار این دو روند انحطاطی، آرایش قدرت در جهان در حال تغییر بنیادین است. قدرت‌هایی چون هند، روسیه و چین در حال تحکیم وضعیت و موقعیت خود هستند و در صحنه‌ی جهانی حضور دارند. فارغ از اینکه ما دوست داشته باشیم و یا نه، آنها اهداف مشخصی دارند و در پیگیری سیاست‌های خود تردیدی ندارند. در واقع این کشورها سیاست‌های روشن و آشکاری را در جهان تعقیب می‌کنند و دارند برای خود موقعیت جدید در جهان ایجاد می کنند.

وی در ادامه گفت: کنار این کشورها، قدرتی که قدرت مردد در جهان است و هنوز نتوانسته موضع خود را مشخص کند، تنها اروپاست. در حال حاضر اروپا در وضعیت تردید به سر می برد. از یک‌سو حجم معامله‌ها و مبادله‌هایی که با آمریکا دارد موضوعی نیست که به‌راحتی قابل چشم‌پوشی باشد و از سوی دیگر به نظرم برای اندیشمندان اروپایی کامل روشن است که آنچه در آمریکا در حال پیگیری است صددرصد ارتجاعی است و به توسعه و صلح جهانی نمی‌انجامد. آنان هرچند این موضع صراحت بیان نمی‌کنند اما این نگرانی‌ها را در مقالات متعددی که به نگارش درآمده دیده‌ام.

عضو کابینه دولت دوازدهم گفت: در مذاکراتی که با اروپایی‌ها داشتیم مکرر می‌گویند که حجم معاملات زیادی با آمریکا دارند. نکته‌ای که فکر می‌کنم از جهت استراتژیک مهم است و تمایل دارم که مورد توجه جمع روپاییان حاضر در جلسه قرار گیرد این است که آیا اروپا درصورت تداوم سیاست‌های مرکانتالیستی امریکا می تواند هم‌چنان از منافع اقتصادی خود بهره‌مند باشد؟ و یا آن‌که قربانی سیاست امریکا خواهد شد چون سیاست امریکا هم امنیت جهان را به مخاطره می‌اندازد و هم ‌نهایتا در سیاست مرکانتالیستی اتخاذی نهایتا روبروی اروپا نیز خواهد ایستاد.  

وزیر راه و شهرسازی تاکید کرد: فکر می‌کنم چنانچه سیستم فعلی آمریکا تداوم یابد همین منافع موجود اروپا در خطر قرار می‌گیرد و این بحث مهمی است که فکر می‌کنم زمان آن رسیده تا در مورد آن بی‌پرده بحث کنیم.

آخوندی گفت: ما در ایران کم و بیش به موقعیت تاریخی و موقعیت جغرافیایی، اقتصادی و سیاسی خود آگاهیم. هرچند ما هم دارای خطاها و ضعف های روشنی هستیم اما، در هر صورت ما ایرانیان وارث تمدن چند هزارساله ایران شهری هستیم که نقش تعیین‌کننده‌ای را در در دنیا ایفا کرده‌ایم و همچنین در شکل‌گیری تمدن اسلامی نیز نقش ایران موثر و تعیین کننده بود. در واقع ما ملت شناخته شده‌ای در جهان هستیم که رئیس جمهوری فرانسه نیز هنگامی که در کنگره آمریکا صبحت می‌کرد به این نکته اشاره ای داشت.

وزیر راه و شهرسازی تاکید کرد: ما در حال بازخوانی موقعیت خود در منطقه و جهان هستیم. اگرچه خطاهایی نیز داریم اما فکر می‌کنم می توانیم بازخوانی موفقی از موقعیت خود در منطقه و جهان داشته باشیم. آنچه ما به شکل تاریخی فراگرفته‌ایم وفای به عهد و تعهداتمان است. مبنای این سخن نیز پایداری ما به قرادادهاست.

وی همچنین خاطرنشان کرد: نکته‌ای که باید مدنظر دنیا قرار گیرد این است که ما تمدنی متشکل از اقوام گوناگون هستیم و بنابراین بحث تسامح، تساهل و سازگاری را یاد گرفته‌ایم و این موضوع آموزه چند هزار ساله ما ایرانیان است. بنابراین نهایتا ما می‌توانیم با هم زندگی کنیم و قطعا می توانیم مسائل خود را با همسایگان خود به سرانجام برسانیم.

آخوندی تصریح کرد: به رغم نقشه‌هایی که در منطقه وجود دارد ما هم به منافع و هم به مسئولیت‌هایمان فکر کرده‌ایم و می‌کنیم. ما هیچ جنگی را شروع نکرده‌ایم و در عین حال قبول کردیم که باید مسئولیت خود را در منطقه ایفا کنیم.

وی همچنین با تاکید مجدد بر پایبندی ایران به مذاکرات بین‌المللی، اعلام کرد: ما قطعا طرف قابل اعتمادی برای مذاکره هستیم و قبول داریم که باید با قواعد بین المللی بازی کنیم. ما می فهمیم که هواپیمایی و دریانورردی بدون پیوستن به قواعد بین المللی قابل انجام نیست همانطور که بانکداری نیز قواعد بین المللی دارد و به آن نیز واقفیم و می‌توانیم با آن کار کنیم.

وزیر راه و شهرسازی افزود: واقفیم اگر پیمان‌های بین‌المللی وجود دارد ما نیز باید با استفاده از آن ظرفیت‌ها منافعمان را حفظ نماییم. ما در گفتگوی منطقی و از موضع برابر مشکلات را حتما حل خواهیم کرد. در عین حال، نکته ای که هم اکنون با آن مواجهیم بنیادی تر از مسئولیت های بانکی است و آن این است که چگونه از صلح در منطقه در جهت توسعه اقتصادی و سیاسی مراقبت کنیم.

آخوندی گفت: فهم من این است که آنچه که آمریکا انجام می دهد بحث اقتصادی نیست بلکه بازگشت خطرناک و اقدام خطرناک در جهت ناپایداری در سطح جهان است و ما به عنوان یک ملت از اروپا این انتظار را داریم تا نقش تاریخی خود را ایفا کند. بازگشت به مرکانتالیسم برای جهان پرمخاطره است. آنچه که هم اکنون در منطقه از طرف آمریکا شاهد هستیم حفظ صلح از طریق سرکوب و تحقیر ملت هاست. با سرکوب صلح برقرار نمی‌شود. ما نیاز به مشارکت و همکاری بین المللی داریم.

آخوندی گفت: ما دو پیشنهاد داریم. یکی این است که بعد از برجام دو دسته مذاکرات داشتیم. مذاکرات سیاسی که توسط وزارت خارجه و مقام‌های سیاسی دنبال می‌شد و یک سلسله مذاکرات اقتصادی که ما دنبال می کردیم. مشکل ما با اروپا از همان ابتدا تردیدی بود که اروپا در مذاکرات اقتصادی داشت و نمی توانست از مذاکرات اقتصادی حمایت سیاسی کند. در مذاکرات اقتصادی، اروپا همواره نگران رفتارهای خشن و همراه با تنبیه و یک جانبه آمریکا بود و نگران این بود که اگر در مذاکرات اقتصادی به نتیجه برسد، آیا حمایت سیاسی را خواهد داشت؟ ارتباط بین این دو حوزه قوی نبود.

این مقام مسئول تصریح کرد: فکر می‌کنم باید خوش‌بین و امیدوار باشیم که اروپایی‌ها به این نتیجه برسند که اگر بخش سیاسی از بخش اقتصادی مراقبت نکند بخش سیاسی‌شان هم تداوم نخواهد یافت و این همان بحث کلیدی است.

آخوندی گفت: این بحث کلیدی است که نیاز به ادامه مذاکرات است تا به فهم جدیدی از ۲ سال مذاکرات گذشته برسیم. به هیچ‌وجه نباید خسته شویم زیرا مذاکرات و تحولات در این سطح حتما در مدت زمان طولانی میسر می‌شود و کاملا طبیعی است که به طول بینجامد.

وزیر راه و شهرسازی اعلام کرد: شخصا هیچ‌وقت در این مدت نه خسته شدم و نه خوش‌بینی‌ام را از دست دادم زیرا معتقدم می‌توانیم این فهم را پیدا کرده و آن را اشاعه دهیم و مذاکرات را با اصلاح مسیر به جای روشنی برسانیم.

وی همچنین در بیان دیگر پیشنهاد خود، گفت: پیشنهادم این است همان‌طور که در مذاکرات سیاسی با اتحادیه اروپا وارد صحبت شدیم در مذاکرات اقتصادی نیز وارد گفتگو شویم و در موضوعات و مسائل اقتصادی نیز با اتحادیه اروپا بحث و گفتگو کنیم.

عضو کابینه دولت دوازدهم ادامه داد: شاید اگر در بخش سیاسی، اراده سیاسی برای این موضوع باشد و به تفاهم پایدار برسیم در آن صورت شروع دور مذاکرات با اتحادیه اروپا در حوزه‌ی اقتصادی موثر باشد و بتواند به ادامه و تدوام مذاکرات بین المللی کمک کند.

وزیر راه و شهرسازی خاطرنشان کرد: این مدت با اروپایی‌ها مذاکرات فراوانی داشتیم. البته خود را محدود به مذاکره با اروپا نکردیم و با چینی‌ها و روس‌ها نیز وارد گفتگو شدیم و قراردادهای خوبی داشتیم. در لجستیک و تجارت نیز اقدامات مناسبی داریم.

آخوندی افزود: در بخش‌های تخصصی همچون مسکن نیز علاقمندیم با اروپایی‌ها همکاری کنیم. همچنین در بحث اصلاح سیستم بانکی خود نیز علاقمندیم از تجارب اروپایی‌ها استفاده کنیم.

وی گفت: اگرچه هماهنگی زیادی با اروپا داریم اما باید مطمئن شویم اروپا با یک اراده‌ی سیاسی می‌خواهد در لایه‌ها و سطوح عمیق‌تری روابط اقتصادی خود را با ایران توسعه دهد و می‌خواهد تا نقش موثرتری را ایفا کند. در حال حاضر اروپا مردد است و امیدوارم از تردید به نفع صلح جهانی خارج شود. ما می‌توانیم در این موضوعات مهم با یکدیگر گفتگوی صریح، مثمرثمر و بدون تعارفی داشته باشیم.