نوسازی شبکه توزیع برق، شاید زمانی دیگر/ تاثیر کاهش بودجه عمرانی بر خطوط انتقال و توزیع

به گزارش خبرنگار اقتصادی ایلنا، واقعی سازی حامل های انرژی این روزها به بحث روز در محافل اقتصادی، رسانه ها و شبکه های اجتماعی تبدیل شده است. در این میان اما آنچه که از آن به عنوان حامل انرژی یاد می شود و افزایش  قمت در آنها حساسیت های زیادی را برانگیخته  قیمت بنزین و گازوئیل است. این همه اما در حالی است که بر اساس اسنادی همچون قوانین توسعه ای و قانون هدفمندی یارانه ها برق، آب  نیز جزو حامل های انرژی محسوب می‌شوند و هنوز مشخص نیست که دولت با چه توجیهی واقعی سازی قیمت در این دو حامل انرزی را کمتر مورد توجه قرار می دهد. در حوزه برق بی توجهی به مسئله واقعی سازی و یا حتی نزدیک شدن به قیمت واقعی علی رغم فقدان حساسیت عمومی مانند بنزین و گازوئیل، در حالی اتفاق می افتد که صنعت برق ایران در عرصه های مختلف  از تولید تا انتقال و توزیع به شدت نیازمند سرمایه گذاری به منظور نوسازی و توسعه است. از سوی دیگر اما در صنعت برق در اکثر مواقع توجهات عمومی متوجه توان نیروگاهی کشور و موضوع نوسازی نیروگاه ها بوده است. این در حالی است که سرمایه گذاری در حوزه انتقال و توزیع برق به اندازه تولید از اهمیت ویژه برخودار بوده که غیر واقعی بودن بهای برق مصرفی در کشور تاثیراتی عمیق بر این بخش از صنعت برق گذاشته است.

در توزیع  و انتقال سرمایه گذاری نکردیم

«عمده مشکلات صنعت برق در حوزه انتقال و توزیع است» این جمله را علیرضا کلاهی را می گوید. نایب رئیس کمیسیون تجارت و توسعه صادرات اتاق تهران و رئیس سابق سندیکای برق در خصوص مشکلات صنعت برق در حوزه انتقال و توزیع  برق در کشور می‌گوید:«  عمده مشکلات صنعت برق در زیرساخت های انتقال و توزیع است. در بخش نیروگاهی سرمایه گذاری از سوی دولت و یا بخش خصوصی انجام شده است. این در حالی است که در مدارهای توزیع و فوق توزیع در شهر تهران به سال 1352 باز می گردد. در حالی که جمعیت شهر تهران در آن دوران یک شهر سه تا چهار میلیون نفری بوده است با چگالی مصرف  زیر دو مگاوات در کیلومتر مربع در حالی  تهران بین 9 تا 10 میلیون جمعیت چگالی مصرف در برخی مناطق تا 9 مگاوات در کیلومتر مربع افزایش یافته است.متاسفانه  شرایط نا مساعد کنونی ناشی از نا متعادل بودن اقتصاد برق در کشور  و در حقیقت غیر واقعی بودن قیمت ها و البته عدم سرمایه گذاری در این بخش است. »

 عدم سرمایه گذاری در این بخش  اما در حالی صورت می پذیرد که الگوی مصرف شهروندان با توجه به تغییر سبک زندگی و افزایش استفاده از وسایل نیازمند به برق از آسانسور تا ماکروفر، ظرفشویی و لباسشویی سایر تجهیزات به سمت افزایش  شدید تغییر کرده است. کلاهی در این خصوص می گوید:«  در شرایط تغییر الگوی مصرف عمده فوق توزیع شهر تهران 63 کیلو ولت است  و در این شرایط فشار ضعیف و متوسط توزیع می شود. این در حالی است که در شهرهای دنیا  مثل شهر ابوظبی  با یک و نیم میلیون جمعیت 800کیلومتر کابل 400 کیو ولتر کشدیه شده است.» کلاهی در مورد آسیب های وارده به شبکه توزیع و فوق توزیع در نتیجه عدم سرمایه گذاری در این بخش می گوید: « اولین تاثیر آن پایین بودن سطح ولتاژ و در نتیجه ناپایداری شبکه و افزایش تلفات است. دومین مسئله فرسودگی تجهیزات است که این خود باعث افزایش تلفات می شود.»

علیرضا کفشکنان رئیس هیات مدیره علیرضا کفشکنان عضو هیات مدیره انجمن  صنفی پیمانکاران و قعال صنعت برق در خصوص تلفات برق در خطوط انتقال و شبکه توزیع و فوق توزیع می گوید: « تلفات شبکه ما در سال های اخیر از 15 درصد به یازده درصد رسیده است. اما نرم تلفات در دنیا در حد 5 درصد است. یعنی ما با نرم جهانی در حد شش درصد فاصله داریم. اگر ما پیک بار 40 تا 50 هزار مگاوات در نظر بگیریم، کاهش هر یک درصد از میزان تلفات معادل ایجاد یک نیروگاه 400 تا 500 مگاواتی است. بنابراین ما به همان میزان توسعه شبکه و احداث نیروگاه باید در حوزه انتقال و توزیع فعالیت کنیم. این امر خود معادل یک سرمایه گذاری برای احداث نیروگاه است که اهمیت آن صرفه جویی انرژی و حتی جلوگیری از آلودگی های زیست محیطی است. این در واقع یک سیاستی است که باید هم راستا با توسعه شبکه مورد توجه قرار گیرد. »

 برق و فرصت سوزی دوران احمدی نژاد

 سرمایه گذاری در بخش خطوط انتقال و توزیع برق به اندازه سرمایه گذاری در بخش های دیگر این صنعت از اهمیت بالا بخودار است. آنچنان که با یک محاسبه ساده می توان گفت که کاهش 6 درصدی تلفات در خوطو انتقال و توزیع به مثابه احداث 30 هزار مگاوات نیروگاه برق در کشور است. در این میان پرسش اصلی این است که چرا سرمایه گذاری در این بخش  تا کنون در دستور کار دولت قرار نگرفته است؟ کلاهی در این خصوص می گوید:« در دولت اقای احمدی نژاد ما کسری فوق العاده بزرگ در صنعت برق در حد 15000 هزار میلیارد تومان مواجه بودیم.درحقیقت باید گفت علی رغم درآمد افسانه ای نفت در آن دوران،  در صنعت برق مثل خیلی موضوعات دیگر فرصت سوزی شد. با آن درآمدها می شد زیرساخت های صنعت نفت را به صورت کاملا گسترش داد. مثلا در تهران این فرصتی بود برای آنکه از ساختار فعلی 230 و 63 کیلوولت تا 400 و 230 کیلو ولت با فشار متوسط ببرد.»

کلاهی در مورد  نحوه تامین مالی  و منابع مورد نیاز برای اصلاح شبکه انتقال و توزیع برق در تهران می گوید:«  بهر حال بعد از آن فرصتی که از دست رفت و دیگر نمی توان  به آن فکر کرد، امروز می توان راهکارهای دیگری را برای تامین مالی طرح های توسعه و بهسازی شبکه انتقال و توزیع  را در نظر گرفت. توزیع و انتقال در صنعت برق می تواند خود تامین باشد. به چه معنا؟ ما هم اکنون در تهران پست های برق AIS داریم .این پست ها در سال های قدیم و با تکنولوزی قدیمی طراحی شده اند و عموماً در مساحت زیادی را در نقاط خوب شهر به خود اختصاص داده اند. با اصلاح این پست ها و تبدیل آنها به سیستم  GIS می توان آن ها را به زیر زمین منتقل و در نتیجه از این مکان ها در کاربری های دیگری استفاده نمود. این تکنولوژی روز دنیا  است. اجرای این پروژه در تهران با مشارکت و سرمایه گذاری بخش خصوصی امکان پذیر است و حتی از مسیر اجرای این پروژه هزینه سرمایه گذاری در پروژه های دیگر قابل تامین است.»

 کلاهی در خصوص راه حل مشکلات تامین مالی در صنعت برق می گوید:« متاسفانه ضعف سیستم بانکی و بازار سرمایه باعث شده که مشکل تامین مالی در صنعت برق تا کنون حل نشده باقی مانده است.از سوی دیگر وزارت نیروامروز به دلیل بدهی های بالا به بخش خصوصی در شرایط عدم اعتبار قرار گرفته است. حل این مشکل  و در حقیقت سرمایه گذاری در این بخش تعامل مستقیم و موثر بخش خصوصی و دولت را طلب می کند. باید سازوکاری تعریف کنیم که در آن،  قراردادهای وزارت نیرو با حضور بازار سرمایه، شبکه بانکی کشور و صندوق توسعه ملی از تضمین کافی برخودار شوند. ضمن اینکه باید گفت با توجه به توانمندی بخش خصوصی در ایران 90 تا 95 درصد منابع مورد نیاز این بخش ریالی است و این خود یکی از مزیت های صنعت برق کشور است. البته راه حل اصلی برای حل معضل تامین مالی در صنعت برق واقعی سازی قیمت است که متاسفانه امروز با آن فاصله زیادی داریم. »

تاثیر کاهش بودجه عمرانی بر خطوط انتقال و توزیع

در بودجه سال 1397 بودجه تملک دارایی های سرمایه ای در بخش انرژی وزارت نیرو با کاهش قابل توجه مواجه بوده است. این در حالی است که این ردیف در بودجه وزارت خانه عمدتاً به پروژه های عمرانی اختصاص دارد. در این میان سرمایه گذاری در موضوع  نوسازی شبکه برق شامل خطوط توزیع و فوق توزیع باعث صرفه جویی ارزی در اقتصاد کشور می شود. علیرضا کفشکنان در ادامه سخنانش در مورد سرمایه گذاری در این بخش می گوید:« احداث یک نیروگاه 320 مگاواتی حدود 100 میلیون یورو در کشور هزینه دارد. که این فقط  هزینه احداث نیروگاه است که با لحاظ کردن هزینه بهره برداری هزینه ها بیشتر می شود. حال با کاهش تلفات در شبکه انتقال و توزیع  به ازای هر یک درصد که خود به اندازه یک نیروگاه است، چقدر برای کشور در این بخش صرفه جویی می شود.»

 کفشکنان در ادامه  ضمن تاکید بر توانمندی شرکتهای داخلی در  بهسازی شبکه توزیع و انتقال در کشور می گوید:« ما  در این حوزه صنعت برق می توانیم ادعا کنیم که  در دنیا صاحب سبک هستیم و بسیاری از تجهیزات شبمه برق در داخل کشور تولید می شود. اما وقتی بودجه عمرانی کشور کاهش پیدا می کند و حتی همان بودجه کاهش یافته به موقع تخصیص نمی یابد، بر موضوع نوسازی شبکههای برق تاثیر می گذارد. البته واقعی شدن قیمت برق، درآمد صنعت برق برای  بهسازی شبکه کافی خواهد بود. اما در شرایط واقعی نبودن قیمت تنها راه نوسازی شبکه بودجه عمرانی است که متاسفانه در بودجه سال 1397 در این بخش هم با کاهش مواجه بوده‌ایم.» 

گزارش: امین قلعه‌ای