از رکود ۱۱ ساله تا شتاب ۷ برابری توسعه/ ستاره خلیج فارس در مسیر خودکفایی بنزین یا سقوط به قعر

به گزارش ایلنا، پالایشگاه ستاره خلیج فارس در ۲۵ کیلومتری بندر عباس و در زمینی به وسعت ۷۰۰ هکتار با هدف پالایش ۳۶۰,۰۰۰ بشکه در روز میعانات گازی پارس جنوبی، تولید محصولات مطابق استانداردهای کیفی اروپا، ایجاد ارزش افزوده بیشتر بر میعانات گازی تولیدی در پالایشگاه های گازی پارس جنوبی، جلوگیری از صادرات مواد خام و تبدیل آن به فرآورده های با ارزش تر و اشتغالزایی بیشتر در کشور و با توجیه اقتصادی ایجاد ارزش افزوده بالاتر نسبت به پالایشگاه های نفت خام، (تولید بیش از۷۵% بنزین وگازوئیل از خوراک پالایشگاه(میعانات گازی)، استفاده از تاسیسات زیر بنائی منطقه بندرعباس جهت کاهش هزینه های سرمایه گذاری و تسهیل صادرات فرآورده های تولیدی به خارج از کشور تاسیس شده است.

سهامداران پالایشگاه خلیج فارس شامل شرکت ملی پالایش و پخش (۱۸ درصد)، صندوق بازنشستگی نفت (۳۳ درصد) هستند و بقیه سهام متعلق به شرکت سرمایه گذاری تامین اجتماعی و شرکت اندونزیایی اس پی سی (۴۹ درصد) است.

این پالایشگاه از ابتدای تاسیس در سال ۸۳ تا کنون همواره با چالش هایی مواجه بوده از جمله اینکه زمانی که در سال ۸۷ فضای بین المللی علیه ایران سنگین می شود، دو شرکت آلمانی و ایتالیایی تحت تاثیر فشارهای بین المللی با تنها ۵ درصد پیشرفت از پروژه خارج می شوند. در سال ۸۸ با رکود بزرگی مواجه می شود و در مقطعی، هیچ پولی به پروژه تزریق نمی شود. برخی پیمانکاران داخلی از پروژه خداحافظی می کنند. وضعیت رکود تا اواسط سال ۸۹ ادامه یافته و در کل حدود ۳۸ درصد پیشرفت می کند.بهمن ماه سال ۸۹، اعضای هیات مدیره تصمیم می گیرند تا قرارگاه خاتم الانبیا به اعضای کنسرسیوم ساخت پالایشگاه اضافه شود و ۹۰ درصد سهام کنسرسیوم ساخت پالایشگاه در اختیار قرارگاه قرار می گیرد و  کنسرسیوم جدید تا نیمه سال ۹۰، سازماندهی لازم را برای انجام پروژه به صورت جدی پیدا نکرد.

مرداد ۱۳۹۲، با روی کار آمدن دولت یازدهم پالایشگاه ستاره خلیج فارس به پیشرفت ۵۷ درصد رسید و خط لوله و آبگیر تمام شده بود. عمده پیشرفت کار در بخش پالایشگاهی، مربوط به اقداماتی نظیر بتن ریزی، ساخت کمپ، ساخت مخزن، خاک برداری، نصب لوله ها و اسکلت های فلزی و کارهای مرتبط با فعالیت های عمرانی بود تا بتوان تجهیزات را روی آن سوار کرد. در همان زمان شایع شد شرکت آلمانی زیمنس، کمپرسورهای پالایشگاه ستاره خلیج فارس را تحویل نمی دهد، تحریم‎ها تشدید شده بود و پروژه بدون کمپرسور امکان اجرایی شدن نداشت. بهمن سال ۹۳، پروژه ستاره خلیج فارس، مشکل مالی پیدا می کند با تداوم تحریم ها در مقطعی کره ای ها نیز از ارسال تجهیزات خودداری کردند و پروژه ای که قرار بود با ۲ میلیارد و ۶۰۰ میلیون یورو در ۴۸ ماه به اتمام برسد تاکنون ۳ میلیارد و ۷۱۰ میلیون یورو برایش هزینه شده و بیش از ۱۰ سال طول کشیده است.

در همین ارتباط با توجه به چالش های توسعه ای و مدیریتی که این پالایشگاه از ابتدا تا اکنون با آن روبرو بوده با سید مرتضی امامی ، عضو هیات مدیره شرکت نفت ستاره خلیج فارس و مدیرعامل سابق پالایشگاه به گفت و گو نشستیم که مشروح آن را در ادامه می خوانید:

 ایلنا: در ابتدا توضیح دهید که پالایشگاه را در چه وضعیتی تحویل گرفتید ؟

وضعیت پالایشگاه در تاریخ ۹۶.۴.۱۳ زمان تحویل به تیم جدید با مشکلات عدیده ای روبرو بود که از جمله آن می توان به این موارد اشاره کرد:

 -تقریبا پالایشگاه در حالت رکود و نیمه تعطیل قرار داشت و کار خاصی در بخش ساخت در آن انجام نمی شد فقط گروه راهبر مشغول به تولید بودند.

  -نزدیک به ۳۰۰ میلیارد تومان و ۸۹ میلیون یورو دیون پالایشگاه در امور مالی ثبت شده بود .

  -مسایل متعدد پیمانکاران و سازندگان و اعتصابات کارگری به ما به ارث رسیده بود.

   -راه اندازی واحدها بصورت ناقص و نا ایمن بدون رعایت معیارهای فنی و علمی صورت گرفته بود

   -نشت آب، نشست زمین، ساختمانهای نیمه کاره ، در سرویس قرار نداشتن سیستم F&G در پالایشگاه و صدها مشکل و چالش دیگر پیش روی ما بود

  -تولید بنزین از واحد CCR  حدود ۲.۷ تا ۲.۹ میلیون لیتر بود که این آمار از سوی مهندس کاظمی مدیرعامل وقت شرکت ملی پالایش و پخش اعلام شده بود.

   - LPG  تولیدی در پالایشگاه سوزانده می شد.

    -برای تامین نیاز پالایشگاه به برق شهری متصل بودیم.

   - شاید مهمترین موضوع تولید پایدار، مداوم و ایمن در پالایشگاه بود که مدنظر تیم قرار گرفت و در این جهت گام های اساسی برداشته شد.

   ایلنا: با چه شرایطی پالایشگاه را تحویل دادید؟

  -در قدم اول به سهامداران اعلام کردم با توجه به اینکه ۱۳۰ ماه از شروع پروژه می گذرد نیازمند ۲ ماه زمان برای ارزیابی وضعیت پروژه هستیم ، حتی در جلسه ای که با دکتر بیطرف در نیمه تیرماه داشتیم، اعلام کردم در حال حاضر امکان ارایه برنامه نیست و گفتم حداقل برای برآورد اولیه از شرایط پالایشگاه باید ۳ تا ۴ هفته زمان بدهید. چرا که ارزیابی پروژه به دلیل وسعت کار و تطویل زمان، وضعیت مهندسی و خرید کالا خلق الساعه نمی تواند باشد ؛ البته در کنار ارزیابی شرایط پروژه با استفاده از تجربیات فنی و تیم زبده و متخصص به سرعت در مسیر بازگردندان پروژه به شرایط عادی حرکت کردیم. در همان جلسه سهامداران مکلف شدند ظرف ۴۸ ساعت ۵۰ میلیارد تومان نقدینگی به پروژه تزریق کنند که با بیش از یکماه تاخیر تنها ۴۰ میلیارد تومان فراهم شد، در نهایت خودمان دست بکار شدیم و از طریق وام که پیگیری کردیم مبلغ ناچیز برای  پروژه تامین شد.

در مرحله بعد با پیمانکاران جلسه گذاشتیم و از تمامی آنها خواستیم که در قالب تفاهم و موافقت کارشان را بشرط اصلاح عملکرد ادامه دهند و بدون فوت وقت، ساز و کارهای قانونی را برای ادامه کار با سهامداران نهایی کردیم و قرار بر این شد که با حمایت همه جانبه و تزریق منابع مالی مورد نظر و تزریق خوراک پروژه را در مسیر درست هدایت کنیم . از نیمه اول مردادماه همانطور که در منحنی ها و نمودارها قابل مشاهده هست توانستیم این غول خوابیده را بیدار کنیم و عملیات ساختمانی را عملا تحرک ببخشیم و شاهد سرعت ۵ تا ۷ برابری پیشرفت پروژه با همان وضعیت و امکانات و بدون پول باشیم.

در این بین با معرفی اعضای هیات مدیره از سوی صندوق بازنشستگی نفت در شهریورماه ترکیب هیات مدیره تکمیل و شرایط قانونی برای ادامه کار فراهم شد (توجه کنید دو ماه ،هیات مدیره که مهمترین ابزار قانونی انجام کارهای شرکت است، را بدلیل تعلل یکی از سهامداران نداشتیم) ، کار با مذاکره با پیمانکاران تحت شرایط کنترل شده پیگیری شد و شاهد پیشرفت معقول تر کار بودیم.

 همچنین در قسمت راهبری پالایشگاه که در شرایط شکننده و ناایمن حرکت می کرد و واحدها یا ناقص راه اندازی شده بود یا از تجهیزات حیاتی نظیر بویلر و غیره تنها یک عدد راه اندازی شده بود به سمت تولید پایدار و ایمن کردن پالایشگاه با تکمیل واحدها ، نصب و خرید برخی تجهیزات و رفع پانچ ها که تعداد آن به ۱۰۰ هزار می رسید ، حرکت کردیم و در همین برهه زمانی بیش از ۶۰ درصد پانچ ها را برای تکمیل فاز نخست با کمک و همکاری موثر فلات و سایر پیمانکاران رفع کردیم.

در این شرایط به شناسایی کمبودها و رفع گلوگاه های موجود در مسیر پیشرفت پروژه از جمله تامین کالا پرداختیم .در خلال این ۱۱ سال با صدها سازنده برای تامین اقلام ریز و درشت قرارداد بسته شده بود و متاسفانه مشاهده می کردیم دهها هزاران تن کالا خریداری شده که در انبارها موجود است و کسی از آن اطلاع ندارد و یا محل مصرف ندارد.

از طرفی به ادعاهای بحق یا ناحق مالی برخی پیمانکاران و سازندگان رسیدگی شد و مدت زمانی را برای ارایه اسناد و مدارک مالی و یا تسویه حساب ها معلوم کردیم.

همچنین در تیرماه اقدام به خرید کاتالیست برای راه اندازی واحد آیزوم کردیم.

میزان مبلغ مورد نیاز برای تامین کالای باقیمانده فاز یک و حل فصل ادعاهای به حق سازندگان از گذشته ۱۵۰ میلیون یورو تخمین زده شد تا فاز یک بطور کامل  به تولید برسد.

 در این بین بسیاری از کالاها و اقلام که موجب توقف کار شده بود در انبارها شناسایی و در اختیار پیمانکاران قرار گرفت از جمله می توان به تامین  ۲۵۰ کیلومتر کابل اشاره کرد که جز کمبودها اعلام شده بود.

همچنین، در طول ۳ ماه حدود ۲۰۰ هزار اینچ –قطر کار پایپینگ در پالایشگاه انجام شد.

 مرحله بعد راه اندازی واحد ۱۸ یا آیزوم بود. متاسفانه تا آنزمان اسیدشویی واحد برای تزریق کاتالیست صورت نگرفته بود ؛ اما با تلاش شبانه روزی کار اسیدآیزینگ ، تامین ادوات شارژ کاتالیست و خرید کاتالیست انجام شد و اقدام به شارژ کاتالیست کردیم.

البته شایان ذکر است که برای خرید کاتالیست هیچ مبلغی به تامین کننده پرداخت نشد و تنها با حسن نیت سازنده و تعامل۲۰ میلیون یورو کاتالیست تامین شد.

در این مرحله متوجه شدیم که آنالیزرها اشتباهی خریداری و نصب شده است ، در بازه زمانی کوتاه کار خرید و نصب آنالیزرها انجام و واحد راه اندازی شد.

قابل ذکر است که صفر تا ۱۰۰ کار آماده سازی واحد آیزوم در این مدت انجام شد، پکیچ HAFI برای خلوص هیدروژن با تلاش شبانه روزی تکمیل و به طور کامل راه اندازی شد، این در حالی است که تا قبل از این ۱۰۰ درصد هیدروژن مورد نیاز از پالایشگاه همجوار بندرعباس تامین می شد و توانستیم در این زمینه خودکفا شویم.

 علی رغم آماده شدن واحد آیزوم در شهریورماه و توان تولید متاسفانه از مردادماه شاهد نوسان، توقف و تاخیر در تامین خوراک با توجیهات اینکه کاندنسیت مشتری دارد و سایر پالایشگاهها در اورهال هستند، شدیم.

بنابراین طبق آمار و مدارک موجود از اواخر شهریورماه واحد آیزوم آماده تزریق خوراک بود البته در شهریورماه با استفاده از ذخایر تانک های موجود پالایشگاه ، تولید حتی تا روزی ۱۱ میلیون لیتر هم رسید اما متاسفانه در این سه ماه بجای تحویل روزانه۱۲۰ هزار بشکه کاندنسیت تنها ۴۶ هزار بشکه یعنی ۴۰ درصد ظرفیت خوراک به پالایشگاه داده شد که طبق آمار به اندازه خوراک دریافتی تولید در پالایشگاه صورت گرفته است و اگر کمبود خوراک پالایشگاه تامین می شد توان تولید وجود داشت.

طبق آمار متوسط تولید پالایشگاه در ماه های مرداد و شهریورماه  بیش از ۷ میلیون لیتر در روز بوده است یعنی به فاصله یکماه از زمان تحویل گرفتن پروژه و شرکت به استناد آمار روشن تولید بنزین را با وجود همه نابسامانی ها سه برابر کردیم.

قابل توجه است که تاخیرهای موجود هم به دلیل کمبود خوراک تحویلی، مشکلات ناشی از راه اندازی ناقص گذشته پالایشگاه که موجب از سرویس خارج شدن تنها تجهیزات در حال کار می شد  و این نکته مهم بود که بنده اعتقادی به راه اندازی نمایشی نداشتم و خودم را امانتدار سهامداران می دانستم و معتقدم تا شرایط ۱۰۰ درصد ایمن و پایدار نشده، نباید واحد راه اندازی شود.

 بخش دیگر کار این بود که معتقد بودیم پالایشگاه با یک تجهیز نمی تواند راه اندازی شود مثلا پالایشگاه تنها با بویلر A راه اندازی شده بود و خارج شدن بویلر A به معنای تعطیلی و توقف ۴۵ روزه کار پالایشگاه بود که به موقع اقدام به راه اندازی بویلر c  کردیم.

  راه اندازی سیستم کلرزنی پالایشگاه دیگر اقدامات ما بود که متاسفانه در طول یکسال راه اندازی پالایشگاه فاقد سیستم کلرزنی بوده که «آثار مخرب عدم تزریق کلر بر روی مبدل ها و خطوط در آینده معلوم خواهد شد»،  با توجه به حساسیت این موضوع نماینده سازنده را از انگلیس صدا زدیم و با تلاش همکاران واحد راه اندازی شد.

 واحد LPG  راه اندازی شد در صورتی که زمان ورود ما به پروژه، LPG درمشعل پالایشگاه می سوخت اما با تدبیر و تلاش تیم مهندسیLPG برای تامین بخشی از گاز مورد نیاز کوره ها به واحدها تزریق شد و با توجه به پرداخت هزینه ماهانه ۲ میلیارد تومانی به شرکت گاز وابستگی به این شرکت کاهش یافت و امروز تقریبا مخزن کروی LPG پالایشگاه پر شده است.

 یکی دیگر از چالشهای ما هزینه سرسام آور کارگاه ناشی از تعداد غیر قابل توجیه نیروی کار در سایت بود .همگی بخاطر دارند که بر اساس دیدگاه صریح وزیر محترم نفت که به کرات نیز عنوان کرده اند، عملکرد و شیوه مدیریت قبلی ستاره نفت خلیج فارس به عنوان بدترین نمونه مدیریت نادرست باید در دانشگاه ها تدریس شود و شخص ایشان اذعان داشتند هزینه ماهیانه ۶۰ تا ۷۰ میلیارد تومانی کارگاه بر مبنای ادعای حضور ۸ تا ۱۰ هزار نفر نیروی کار ،به هیچ وجه با عملکرد ها و پیشرفت کار تطابق ندارد. ، لذا با همکاری نزدیک و سازنده شرکت فلات اقدام به استقرار سیستم شمارش و کنترل نیروی واقعی حاضر و شاغل در پالایشگاه  کردیم که نتایج بسیار جالب و موثری در کاهش هزینه های پروژه داشت .

 در نهایت سرعت عمل ، تعداد واحدهای راه اندازی شده ، کنترل و نظم و انتظام اداری در این سه ماه در پالایشگاه غیرقابل انکار است و این تیم در کمترین زمان موفق شد این ماشین چپ شده خارج از مسیر را به مسیر درست برگرداند.

شما در کدام پروژه صنعت نفت با این ابعاد ، در یک بازه زمانی سه ماهه آن هم در سال دوازدهم ، چنین عملکردی را شاهد بوده اید؟!!!!

 ایلنا: مختصری هم در مورد وضعیت نیروی انسانی و چالش هایی که طی مدت با آن مواجه بودید توضیح دهید؟

در خصوص نیروی کار باید اعلام کنم که بر اساس چارت سازمانی اتفاقا مصوب توسط تیم مدیریت قبلی شرکت ، این پالایشگاه نیاز به ۱۲۰۰ نفر نیروی بهره بردار دارد که متاسفانه برخلاف عرف و معیار و ضوابط پالایشگاه ها هیچ اقدامی برای جذب و آموزش نیرو تاکنون صورت نگرفته است و تنها در طی فرایندی بی ضابطه ۴۰۰ نفر در سال ۹۲ از طریق آزمون پذیرفته شدند که به مدت سه سال رها می شوند که از این تعداد ۲۰۰ نفر باقی می مانند و در نهایت با توجه به اعتراضات و اعتصابات به ناچار سال ۹۵ در بخش های آتش نشانی و خدمات و سایر بخش ها بدون آموزش جذب می شوند.

زمان ورود ما به پالایشگاه با تاکید سهامداران که این پالایشگاه نیروی بهره بردار ندارد این تکلیف بر گردن ما گذاشته شد که باید وضعیت نیروی انسانی بهره بردار مشخص شود که در نهایت تصمیم گرفتیم برای اینکه در کوتاه ترین زمان راه نرفته را بتوانیم برویم، با اویکو وارد مذاکره برای آموزش نیروی بهره بردار مورد نیاز پالایشگاه شدیم و به این تعداد کارآموز اعلام کردیم با قرارداد ۶ ماه و همان حقوق و مزایا بدون هیچ بحثی از اخراج به شرکت اویکو بروند تا ظرف دو سال برای نشاندن بر روی پستهای حیاتی پالایشگاه آموزش ببینند که متاسفانه شاهد جریان سازی علیه مدیریت و این تصمیم بودیم.

این در حالی است که هم اکنون با تغییرات مدیریتی صورت گرفته از حضور بیش از ۵۰ نفر از پرسنل شرکت نفت ستاره در تهران جلوگیری به عمل آمده و اجازه کار به آنها داده نشده است و بقیه کارمندان که همین حدود می شوند با تصمیم انتقال دفتر به بندرعباس در آستانه بیکاری قرار گرفته اند و از حقوق قانونی شان که حضور در محل کارشان است، جلوگیری می کنند.

ایلنا: دلیل تغییر مدیریت را چه می دانید؟ آیا فکر نمی کنید که این عدم ثبات در تولید و توسعه پالایشگاه خلل ایجاد می کند؟

دلیل تغییر را باید از سهامداران جویا شوید تا این لحظه هیچ توضیحی برای این مساله از سوی شرکت پالایش و پخش و صندوق های بازنشستگی به بنده و سهامدار ۴۹ درصدی داده نشده است.

 قطعا تغییر مدیریت و عدم ثبات بر روی تولید و توسعه و پیشرفت پروژه اثرگذار خواهد بود و آثار سوء آن دیده خواهد شد.