دیوِ تهران

به گزارش خبرنگار اقتصادی ایلنا، یک شهروند تهرانی ممکن است به دلایلی همچون برخورد حفاران مترو با لوله گاز شهری و انفجار، فروریزش ساختمان های بلند به دلیل فرسودگی و نداشتن مقاومت، فروریزش به دلیل گودبرداری های غیر مجاز، فرونشست خیابان های شهر، آلودگی هوای شهر، وقوع زلزله 5 ریشتری و تخریب جدی در بافت فرسوده و... جان خود را از دست بدهد. این در حالی است که این خطرات و تهدیدات را می توان با مدیریت شهری مبتنی بر قواعد و قوانین شهری به حداقل کاهش داد.

اینکه گسل های جدیدی از جمله گسل «پردیسان» به تعداد گسل های ریز و درشت تهران اضافه شده ارتباطی با نحوه مدیریت شهری ندارد اما طبق گفته های وزیر راه و شهرسازی، شهرداری تهران طول سال های 89، 90 و 91 یعنی ظرف سه سال برای ساخت  670 هزار واحد مسکونی پروانه صادر کرده و بیش از 100 برج تهران بر روی همین گسل ها ساخته شده است.

به طور قطع شهرداری تهران نقشه پهنه های گسلی تهران را در اختیار دارد اما در این ده سال اخیر هیچ محدودیتی برای ساخت و ساز برج ها و ساختمان ها در مجاورت گسل ها قائل نشد. این در حالی است که بارها مسئولان نهادهای مختلف و مربوط، درباره تعداد کشته های زلزله تهران هشدار داده اند. اخیرا رئیس جمعیت هلال احمر ایران درباره تلفات زلزله تلفات تهران اعلام کرد که «فرکانس زلزله تهران خیلی نزدیک است و حداقل بالای ۲۰۰ هزار نفر کشته می‌شوند.» بهرام عکاشه، کارشناس زلزله شناسی در ایران در یکی از مصاحبه های مطبوعاتی گفته است« درصورت بروز زلزله ای در تهران به بزرگی 7.5 ریشتر، این شهر رکوردارتعداد کشته‌ها و زخمی ها خواهد بود.»

هر چند که شهرداری تهران با محدودیت هایی که وزارت شهرسازی دولت یازدهم در ساخت و سازهای غیرمجاز و تراکم فروشی  ایجاد کرد نتوانست روند سال های گذشته را ادامه دهد اما تیم مسکن و شهرسازی آخوندی هم نتوانست خسارت هایی که بابت توزیع بی حساب و کتاب مجوز ساخت و ساز از سوی مدیریت شهری تهران انجام شد را جبران کند.

«پیروز حناچی» معاون وزیر راه وشهرسازی بارها درباره تخلفاتی که در منطقه 22 انجام شده گفته است که ساخت و سازهای منطقه 22 با طرح تفصیلی شهر تهران مطابقت ندارد و ساختمانی که اسکلت 20 طبقه آن احداث شده و به مرحله اجرا رسیده است را نمی توان تخریب کرد اما می توانیم کسی را که مجوز این تعداد واحد مسکونی برای این منطقه را صادر کرده است را بازخواست و دادگاهی کنیم.

اوج سوء مدیریت شهری را در فاجعه پلاسکو دیدیم. در قانون شهرداری ماده 52 بند 14 به صراحت شهرداری‌ها را ملزم می‌کند که اگر مالک ساختمان پس از تذکرات شهرداری اقدام به تمهیدات ایمنی نکرد خود شهرداری‌ها باید نسبت به ایجاد ایمنی در این ساختمان‌ها اقدام کند. اما شهرداری در انجام این وظیفه قانونی خود کوتاهی کرد و غم فاجعه پلاسکو بر روی مردم آوار شد.

در یک سال گذشته به دفعات شاهد فرو ریزش خیابان های پر تردد تهران از جمله خیابان ولیعصر و خیابان مولوی بودیم هر چند که بخت یار بود این پدیده خمیازه خیابان تلفاتی بر جای نگذاشت اما شهرداری درباره این حوادث تهران  توضیحی به مردم نداد.

تمام این ها در کنار سایر اقدامات مدیریت شهری مانند فروش پارک ها و فضای سبز تهران، تغییر کاربری ها، مجوزهای بلند مرتبه سازی در معابر کم عرض مانند مجوز ساخت هتل 57 طبقه در منطقه الهیه در مجاورت خیابان 8 متری، ایجاد ترافیک های سنگین در اتوبان های شهر با ساخت مجتمع های تجاری مانند مجتمع کوروش در مجاورت اتوبان ستاری در غرب کلانشهر تهران و... قرار دارد.

مجموع این سوء مدیریت باعث شده تهران بین 5 شهر خطرناک دنیا قرار بگیرد.

*افزایش خطرپذیری تهران با فروش شهر  

علی بیت اللهی، رییس بخش زلزله شناسی مهندسی و خطر پذیری مرکز تحقیقات راه،مسکن و شهرسازی در گفت وگو با خبرنگار ایلنا با اشاره به رتبه پنجم تهران در بین خطرناک ترین شهرهای دنیا برای زندگی گفت: مجموعه «unisdr » که یکی از نهادهای زیر مجموعه سازمان ملل است با  بررسی عواملی مانند نوع و تنوع مخاطراتی که یک محیط را تهدید می کند، تهران را در این رتبه قرار داده است.

وی ادامه داد: خطرات فروریزش، رویدادهای پس از زلزله تهران مانند انفجار گازهای شهری، آلودگی هوا، فرسودگی ساختمان های بلند مرتبه مانند پلاسکو از جمله خطراتی هستند که مردم تهران را تهدید می کند. به طور قطع میزان خسارت هایی که زلزله بالای 5 ریشتری در تهران ایجاد می کند با خسارتی این زلزله به یک منطقه کویری وارد می کند، یکسان نیست. بنابراین خطرپذیری تهران به دلیل میزان جمعیت آن و تراکم شهر بسیار بیشتر از سایر مناطق است.

این مقام مسئول گفت: در تهران خطر بالقوه فرونشست و فروریزش به دلایل مختلف از جمله گودبرداری های غیر مجاز و ساخت و ساز بر روی قنات ها و وقوع زلزله و رویدادهای پس از آن جمله انفجارها وجود دارد. از زیر پای ساکنان شهر تهران 34 رشته گسل عبور کرده است که تمام این ها خطرات بالقوه ای است که جان مردم را تهدید می کند و تراکم جمعیت باعث افزایش خطرات می شوند.

بیت اللهی افزود: تنها انفجار مخزن گاز کلر می تواند یک ناحیه و منطقه شهر تهران را تحت تاثیر قرار دهد و از بین ببرد.

وی با بیان اینکه از یک میلیون پلاک رسمی در تهران ، 200 هزار پلاک و واحد مسکونی در بافت فرسوده قرار دارد که می تواند بسیار خطرپذیر باشد، ادامه داد: یکی از مناطق بافت فرسوده تهران منطقه 12 است که جمعیت این منطقه به صورت شناور در روز به 1.5 میلیون نفر می رسد.

رییس بخش زلزله شناسی مرکز تحقیقات با تاکید بر اینکه بخش عمده ای از این مخاطرات به سوء مدیریت شهری بر می گردد، گفت: افزایش ریسک و خطرپذیری شهر تهران به طور مستقیم با نحوه مدیریت شهری مرتبط است. وقتی بحث افزایش درآمدهای شهرداری از منابع شهری و فروش شهر مطرح می شود، افزایش خطر پذیری دور از انتظار نیست.

هر روز امکان غرش دوباره دیو تهران وجود دارد، شاید این بار چند پلاسکو بر روی مردم شهر آوار شوند حال سوال این است که مدیری که حتی حاضر به عذرخواهی بابت وقوع حادثه ای که جان ده ها تن از هموطنانمان را گرفت نشد و نتوانست برای فروریزش یک ساختمان 15 طبقه مدیریت بحران صحیح داشته باشد چگونه می‌تواند بر بحران هایی که هر روز گوشه به گوشه کشور را تهدید می کند، فائق آید؟