سدهای زاینده رود، دوستی، درودزن، استقلال، شمیل و نیان در بحران / وضعیت انتقال آب از سبزکوه و بهشت آباد/ بستر رودها؛ اولویت آبی بودجه 96

به گزارش خبرنگار اقتصادی ایلنا، محمد حاج‌رسولی‌ها مدیرعامل شرکت مدیریت منابع آب در نشست خبری با اشاره به اینکه تا این تاریخ (13 دی 95) میزان بارندگی در سطح کشور 51 میلی متربوده که نسبت به سال گذشته که 107 میلی متر بوده 52 درصد کاهش داشته است گفت: میزان بارندگی در سال جاری نسبت به درازمدت نیز که 72 میلی متر بوده 29 درصد کاهش را نشان می دهد.

وی تصریح کرد: حوضه دریاچه ارومیه نسبت به متوسط بلندمدت چهار درصد افزایش بارندگی داشته، حوزه مرزی و شرق کشور بیشترین کاهش را نسبت به متوسط بلندمدت داشته به طوری که میزان بارش‌ها 95 درصد کمتر بوده یعنی در این حوضه فقط یک تا 2 میلی‌متر بارندگی داشته‌ایم.

حاج رسولی ها حوضه خلیج  فارس و عمان و فلات مرکزی را دو حوضه مهم به لحاظ جریانات سطحی و جمعیت عنوان کرد و گفت: در حوضه خلیج فارس و عمان متوسط بارندگی نسبت به درازمدت 37 درصد کاهش و در حوضه فلات مرکزی 34 درصد کاهش داشته است.

وی خاطرنشان کرد: به لحاظ جریانات سطحی و ورودی به سدها در سال جاری پنج میلیارد و 960 میلیون مترمکعب ورودی داشته‌ایم که نسبت به سال آبی گذشته 34 درصد کاهش داشته‌ است.

افزایش 7.5 درصدی خروجی از سدها

مدیرعامل مدیریت منابع با بیان اینکه خروجی سدها در سال جاری نسبت به سال گذشته 21 درصد (7.5 میلیارد مترمکعب) افزایش یافته اظهار داشت: در کل سرجمع ذخایر سدها 23 میلیارد و 300 میلیون مترمکعب است که نسبت به مدت مشابه سال گذشته 9 درصد بیشتر است. این افزایش ذخایر نیز به این دلیل است که سال گذشته توانستیم جریانات سطحی را در مخازن ذخیره کنیم.

دهمین سال خشکسالی را سپری می کنیم

وی با بیان اینکه در همه سدهای کشور کاهش ورودی به سدها را نسبت به سال گذشته شاهد بودیم تصریح کرد: در سال جاری میزان بارندگی در طی 48 سال گذشته (درازمدت) رتبه چهل و دوم را داریم و امسال نسبت به میانگین کمتر است و به این ترتیب شاهدیم که دهمین سال خشکسالی را سپری می‌کنیم.

حاج‌رسولی ها درباره وضعیت سدهای تهران و خوزستان بیان داشت: ورودی سدهای تهران 151 میلیون مترمکعب بوده که نسبت به سال گذشته 29 درصد کمتر از سدهای حوضه خلیج فارس و عمان نیز 3 میلیارد و 342 میلیون مترمکعب ورودی داشتند که نسبت به سال گذشته 36 درصد کاهش داشته است.

وی درباره اعتبارات تخصیصی به بخش مدیریت منابع آب اظهار داشت: اعتبارات جاری ما حدود 60 درصد تحقق بوده که تاکنون به لحاظ نقدینگی هیچ دریافتی نداشته‌ایم. فقط 10 تا 15 درصد از اوراق خزانه اسلامی جهت پرداخت با پیمانکاران تحقق یافته ولی از خزانه هیچ دریافتی را نداشته‌ایم و حدود 400 میلیارد تومان نیز اسناد و اوراق دریافت کرده‌ایم و در مجموع میزان اعتبار به همان نسبت سال 95 ابلاغ شده است.

مدیرعامل مدیریت منابع آب با بیان اینکه برنامه ما رفتن به سمت کارهای غیر سازه‌ای و حاکمیتی مدیریت منابع آب است تصریح کرد: درفصل بهره‌برداری و سدها سه میلیارد تومان بودجه در نظر گرفته شده است.

وی درباره برنامه احیای تالاب‌ها تصریح کرد: یکی از بحث‌های خروجی طرح احیا و تعادل بخشی اجرایی شدن احیای تالاب‌هاست که در طرح احیا محور مدیریت آن در حوزه آبریز و اتکا به برداشت براساس آب قابل برنامه‌ریزی است. به این ترتیب که سهم مصارف را در آب قابل برنامه‌ریزی هر حوزه تعریف می‌کنیم و بر این اساس امیدواریم که تا پایان برنامه ششم به این آب قابل برنامه‌ریزی برسیم. یعنی ما باید میزان آب قابل برنامه‌ریزی را به هشتاد میلیارد مترمکعب برسانیم.

 کاهش 11 میلیارد آب قابل برنامه ریزی در برنامه ششم

حاج‌رسولی‌ها ادامه داد: یعنی ما باید تا پایان برنامه ششم حدود 11 میلیارد مترمکعب آب از میزان آب قابل برنامه‌ریزی کاهش داده تا در نهایت به 80 میلیارد مترمکعب برسیم که در این راستا 50 درصد مربوط به آب‌های سطحی و 50 درصد نیز سهم آب‌های زیرزمینی است.

10.8 میلیارد متر مکعب آب سهم محیط زیست

وی خاطرنشان کرد: سهم فضای سبز، شرب، صنعت، کشاورزی به تفکیک آب‌های سطحی و زیرزمینی ابلاغ شده که زیگمای آن استخراج شده و به این ترتیب سهم ابلاغی محیط زیست 10.8 میلیارد مترمکعب در نظر گرفته شده است.

مدیرعامل مدیریت منابع آب یادآور شد: یکی از ضروری ترین نقاط مصرف جهت استفاده محیط زیست بخش تالاب ها هستند که البته کار سنگینی است اما اگر همه دستگاه‌ها همکاری کنند و برنامه‌ریزی منسجمی داشته باشیم می‌توانیم به نتیجه تعریف شده برسیم.

وی در ادامه درباره بهره‌برداری از طرح‌ها گفت: طبق برنامه پنجم توسعه قرار است که 60 سد به بهره‌برداری برسد که تاکنون 50 سد نهایی شده و سه سد نیز در مرحله نهایی است و به این ترتیب کارنامه برنامه پنجم رکوردی در طول کل برنامه‌های توسعه است. یعنی ما توانستیم خیلی از طرح‌ها را متوقف یا کند کنیم و بیشترین سرمایه‌گذاری را روی طرح‌های آب شرب متمرکز کنیم.

برنامه انتقال آب خزر به دشت مرکزی

حاج‌رسولی‌ها درباره انتقال آب خزر به سمنان اظهار داشت: این طرح به دلیل حساسیت‌های خاص خزر و مسائل زیست‌محیطی حساس است و حتی پروتکل آن با حوزه خلیج فارس و عمان متفاوت است زیرا در حوزه خزر معذوریت محیط زیست داریم و کشورهای همسایه نیز برداشت محدودی دارند.

هیچ بودجه ای برای طرح تعادل بخشی دریافت نکردیم

وی درباره طرح تعادل‌بخشی تصریح کرد: این طرح در تمام استان‌ها آغاز شده و اعتبار مصوب آن 400 میلیارد تومان بوده که تاکنون وجهی دریافت نکرده‌ایم و فقط از منابع داخلی شرکت و بدهی به عوامل سپری کردیم و تاکنون 150 میلیارد تومان هزینه کرده‌ایم.

مدیرعامل مدیریت منابع آب با اشاره به اینکه در سال 95 حدود 700 تا 750 میلیون کاهش مصرف آب داشته‌ایم اظهار داشت: 50 درصد این کاهش مصرف ناشی از مسدود کردن چاه‌ها و 50 درصد نیز مربوط به کنترل اضافه برداشت بوده است.

تاکنون 10 هزار حلقه چاه مسدود شد

وی ادامه داد: تا کنون 10 هزار حلقه چاه مسدود شده و به این ترتیب 350 تا 400 میلیون مترمکعب به دلیل کنترل برداشت و اعمال مدیریت کاهش یافته است.

حاج‌رسولی‌ها یادآور شد: از 400 هزار حلقه چاه تا این لحظه 54هزار حلقه چاه کشاورزی مجهز به کنتور شده و امسال نیز هدفگذاری شده که 7هزار حلقه چاه مجهز به کنتور هوشمند شده است که تاکنون 3800 حلقه چاه نصب شده است.

وضعیت سدهای بحرانی

وی با اشاره به وضعیت سدهای حساس و بحرانی کشور اظهار داشت: از سال گذشته نتوانسته‌ایم در برخی از سدها ذخیره‌سازی مناسبی داشته باشیم که از جمله آنها سد زاینده‌رود، درودزن، دوستی، استقلال، شمیل و نیان بوده است که عمده اهداف آنها آب شرب بوده و حساسیت بالایی دارد اما در حال حاضر شرایط مخازن آنها خوب نیست.

وی توضیح داد: مثلاً سد استقلال شمیل و نیان که تامین آب بندرعباس را به عهده دارند در حال حاضر 26 میلیون مترمکعب ذخیره دارند که در سال گذشته این رقم 66 میلیون مترمکعب بوده است. سد درودزن و ملاصدرا که شیراز را تامین آب می‌کنند در سال جاری 345 میلیون مترمکعب ذخیره دارند در حالی که سال گذشته این میزان 440 میلیون مترمکعب بوده است. زاینده‌رود نیز در سال جاری 225 میلیون مترمکعب ذخیره آبی دارد که این میزان در سال گذشته 240 میلیون مترمکعب بوده است. سد دوستی نیز امسال 260 میلیون مترمکعب بوده که میزان ذخایر آبی این سد در سال گذشته 356 میلیون مترمکعب بوده است به این ترتیب این سدها در وضعیت بحرانی به سر می‌برند.

وی در باره کاهش 95 درصدی حوزه آبریز شرق کشور و وضعیت آب این منطقه اظهار داشت: آب این حوضه بیشتر به کشت اختصاص پیدا می‌کند البته این منطقه وسعت زیادی ندارد و بیشتر مرزنشینان را دچار آسیب می‌کند.

حاج رسولی ها درباره پروژه انتقال آب خزر به فلات مرکزی اظهار داشت: این انتقال آب صرفاً‌ برای تهران نیست و فقط جهت تامین آب شرب انتقال پیدا می‌کند البته باید به تایید شورای عالی آب برسد و فعلاً در مرحله مطالعات و شناخت به سر می‌برد ضمن اینکه در این طرح باید منابع و مصارف استان‌هایی را که تحت تاثیر قرار می‌گیرند رصد کنیم و تاکنون مرحله مطالعه و شناخت 25 درصد پیشرفت داشته که تا سال آینده کار مطالعاتی تامین می شود.

مدیرعامل مدیریت منابع آب اظهار داشت: در این پروژه نگاه ما این است که آب تا حد ممکن از داخل حوضه تامین شود. ضمن اینکه ما باید برنامه‌ای نیز برای حوضه مازندران داشته باشیم چرا که این استان هنوز منبع آب شرب قابل اطمینان ندارد.

وضعیت انتقال آب از تونل بهشت آباد

وی در پاسخ به خبرنگار ایلنا مبنی بر اینکه پروژه انتقال آب از تونل بهشت‌آباد با توجه به عدم دریافت مجوز زیست محیطی اظهار داشت: انتقال آب از طریق تونل منتفی شده و برپا بودن کارگاه تونل صحت ندارد و مطالعات روی سایر گزینه هاست و انتقال فقط از طریق خط لوله صورت می‌گیرد.

وضعیت انتقال آب از تونل سبزکوه

حاج‌رسولی ها در پاسخ به دیگر سوال ایلنا مبنی بر وضعیت تونل سبزکوه اظهار داشت: مطالعات این طرح انجام شده و به محیط زیست ارسال شده و قرار شده که گزینه‌های مختلف در کمیسیون ماده2 طی جلساتی بررسی شود و به این ترتیب برای نحوه انتقال تصمیم‌گیری شود.

وی افزود: میزان آب تخصیصی جهت انتقال از این تونل در بازنگری 49 میلیون مترمکعب در نظر گرفته شده در حالی که این رقم قبل از بازنگری 87 میلیون مترمکعب بوده است.

وی در ادامه با اشاره به اینکه ما در کل کشور 180 هزار میلیارد تومان پروژه نیمه تمام که 500 طرح را شامل می‌شود داریم اظهار داشت: چنانچه سالانه 6 تا 7 هزار میلیارد تومان با فازبندی تحقق یابد طرح‌ها به نتیجه می‌رسد.

مدیرعامل مدیریت منابع آب اظهار داشت: از این تعداد طرح نیمه‌تمام 128 سد بزرگ در ردیف اجرایی داشتیم که تقریباً 5 طرح متوقف شده، حدود 37 سد با سرعت کمتر پیش می‌رود و 86 سد نیز اصراربر این است که به سرعت تصویب شود که البته به اعتبارات برنامه ششم بستگی دارد.

وی اظهار داشت: این تعداد سد 2 میلیارد و 100 میلیون مترمکعب آب را در خود ذخیره خواهند داشت.

وی با اشاره به اینکه یکی از مناسب‌ترین روش‌ها جهت افزایش بهره‌وری انتخاب صحیح الگوی کشت است اظهار داشت: در این راستا کمیته ملی آبیاری زه‌کشی ایران احیا شده که 80 تا 90 درصد اعضای آن بخش خصوصی هستند و با نشست‌هایی که برگزار می‌کنند مباحث آبیاری را مورد ارزیابی قرار می‌دهند.

میزان پیشرفت طرح های اقتصاد مقاومتی

حاج‌رسولی‌ها درباره مباحث مربوط به اقتصاد مقاومتی اظهار داشت: به صورت برآیندی در پروژه‌های مربوط به اقتصاد مقاومتی 60 درصد پیشرفت داشته‌ایم که طرح های مربوط به چاه‌ها 50 درصد پیشرفت 50 درصد پیشرفت در کنتورها، در طرح‌های مربوط به آبیاری زه‌کشی 80 درصد پیشرفت و در سدسازی نیز 80 درصد تعهدات و نیروگاه‌های برق‌آبی 78 درصد محقق شده است.

حریم رودخانه ها؛ اولویت بودجه 96

مدیرعامل مدیریت منابع آب درباره اولویت بودجه 96 اظهار داشت: اولویت بودجه حریم و بستر رودخانه‌هاست که حرکتی مشابه تعادل‌بخشی خواهیم داشت که در این مقوله اعتبارات مصوب 12برابر شده یعنی از 100 میلیارد تومان به 300 میلیارد تومان در سال 96 رسیده‌ایم.