بنزین تولیدی در خط تولید پتروشیمی ها کشنده بود/تصمیمات خلق‌الساعه دولت قبل صنعت نفت را دچار روزمرگی کرد

حسن مرادی متخصص سازمان تجارت جهانی و حقوق انرژی و نماینده مردم اراک و کمیجان در مجلس هفتم در گفت وگویی تفصیلی به سوالات خبرنگار ایلنا پاسخ داد. 

مرادی در این گفت وگو بر لزوم در دستور کار قرار گرفتن صادرات گاز به اروپا بصورت ال.ان.جی و ال.پی.جی ویا سی.ان.جی تاکید کرد. 

 وی که در حال حاضر جزو نمایندگان  ادوار مجلس است، می گوید که صادرات فرآورده و محصول نهایی شده باید جایگزین نفت خامی شود که روند سقوط قیمتی را طی می کند. 

مرادی معتقد است که باید سوآپ فراورده در دستور کار جدی نفت قرار گیرد.

وی قراردادهای جدید نفتی را جذاب می داند و اذعان می کند که ما در آینده نزدیک گوی رقابت را در جذب سرمایه گذاری از همسایگان نفتی خود خواهیم ربود.

بنا به نظر این متخصص انرژی؛ بنزین پتروشیمی ها مضرات زیادی به کشور و پالایشگاه ها تحمیل کرد. 

وی برخلاف بسیاری از کارشناسان؛ اوپک را همچنان تاثیر گذار می داند و می گوید که بزودی شاهد بازگشت به دوران اوج این سازمان خواهیم بود.

این نماینده اسبق مجلس 8 ساله دولت گذشته را دوران رکود و نخوت نفت عنوان و از دوران وزارت زنگنه به عنوان دوران طلایی نفت یاد می کند.

در ادامه گفت و گوی ایلنا را با وی می خوانید.

مباحث مربوط به رونمایی از قراردادهای نفتی تا چه میزان مذاکرات هسته ای با 1+5  را تحت الشعاع قرار داد؟

قطعا قراردادهای نفتی در مذاکرات هسته ای تاثیر زیاد و مثبتی داشته زیرا وزارت نفت در سالهای اخیر تلاش زیادی کرد تا قراردادها را به هنگام و مدون کند و تیم های کارشناسی قوی تهیه کرده و ضعف های گذشته را پوشش داد لذا در آینده هم که تیم ها برای مذاکره می آیند طبعا سازوکار ما همان ساز و کار سابق نخواهد بود و ما پخته تر و آزموده تر وارد کارزار می شویم.

قراردادهای جدید نفتی ایران در رقابت با کشورهای دیگر چقدر می تواند موفق باشد؟

اینکه ما در قراردادهای نفتی یکسری معذوریت های حاکمیتی داریم شکی نیست زیرا در کشور و نظام به یک مسائلی معتقدیم که در سیاست گذاری ما تاثیر می گذارد مثلا معذوریت های حاکمیتی اجازه نمی دهد قراردادهایمان را مثل عربستان یا عراق تنظیم کنیم اما آنچه مسلم است قراردادهایی را تنظیم کرده ایم و قوانینی برای پذیرش سرمایه گذار جدید داریم که قطعا از گذشته بهتر عمل خواهیم کرد ممکن است با عربستان برابری نکنیم و آزادی که عراق برای پذیرش سرمایه گذار دارد نداشته باشیم ولی قطعا فضای رقابت با این کشورها به نفع ما تغییر خواهد کرد زیرا ما ظرفیت های خاص خودمان را داریم که می تواند جذاب باشند.

با توجه به اینکه گفته می شود اوپک در بسیاری موارد کارایی لازم را نداشته و تاثیر گذاری خود را از دست داده برخی معتقدند که ایران باید از این سازمان خارج شود نظر شما چیست؟

هنوز معتقدیم اوپک مجمعی است که می تواند کارساز باشد اگر چه خلف وعده و عهدشکنی اعضای اوپک باعث یک سری تنشها و ضررهای جمعی شده و این نهاد در کلان ضررهای زیادی از عدم هماهنگی و وحدت خورده اما دلیل نمی شود که  تفکر انحلال آن را داشته باشیم.

 انرژی دارای فراز و فرود است و در حال حاضر در مرحله فرود است و اینگونه نیست که در سالهای آینده نیز بحران های نفتی ادامه داشته باشد زیرا انرژی در فصولی از سال در مرحله کمیابی است و در فصولی از سال نیز به حداکثر خود می رسد و حداقل تقاضا را در بازار دارد  بنابراین نباید دلسرد شویم و نهادهایی مثل اوپک را تضعیف کنیم که دوره کارامدی شان گذشته است.

اوپک هنوز می تواند بازیگر خوبی در صحنه نفت باشد به شرطی که وحدت در بین کارگزاران و کشورهای عضو وجود داشته باشد واراده جمعی تصمیم گیر اصلی باشد. 

برخی اینگونه مطرح می کنند که صادرات گاز به اروپا غیر اقتصادی است و برای صادرات گاز باید فقط به کشورهای همسایه فکر کنیم نظرتان را بفرمایید.

دنیا اینگونه فکر نمی کند زیرا ما در حال حاضر در شمال کشور و روسیه خطوط لوله چند هزار کیلومتری داریم و در اروپا نیز طرح هایی در دست داریم.

ما از الان باید به فکر صادرات گاز به اروپا باشیم و به این ترتیب که سی ان جی یک منبع انرژی است که می تواند در دستور کار قرار گیرد و یا می توانیم  LNG و  LPG را صادر کنیم.

ما که دومین کشور دارنده ذخایر گازی هستیم در بخش LNG اصلا کار نکرده ایم و در بخش سی ان جی هم حداقل موتورسیکلت های کشور را می توانیم  سی ان جی و یا ال پی جی سوز و یا برقی کنیم تا از سرو صدا و آلودگی شهرها جلوگیری شود اما این کار را نکرده ایم ولی عملا کار جدی نکرده ایم و حتی سنگ اندازی هایی را نیز از سوی دیگر ارگانها برای اجرای این طرحی که وزارت نفت با جدیت دنبال می کند شاهدیم.

باید عرصه رقابتی را فعال کنیم مثلا سوئیس سالهاست اعلام کرده حاضر است گاز ایران را از طریق خط لوله خریداری کند که باید روی این قضیه فکر اساسی داشته باشیم.

با توجه به کاهش قیمت نفت بسیاری از کشورها تولید خود را روی صادرات فرآورده و پتروشیمی متمرکز کرده اند ما چقدر باید تولیدمان را به سمت پتروشیمی و فرآورده معطوف کنیم؟

آنچه مسلم است اینکه هرچه محصول ارزش افزوده بیشتری پیدا کند به لحاظ ارزآوری ارزشمند تر است بنابراین زمانی برنده خواهیم بود که فرآورده و محصول نهایی شده را صادر کنیم. هرچه فراوری را بالا برده و درصد فرآوری را تغلیظ کنیم سود بیشتری می بریم. هر چقدر پروسه جلوتر می رود ارزش افزوده نیز بالاتر می رود بنابراین کشوری برنده است که به جای خام فروشی به سمت فروش فرآورده برود چرا که هر میزان که فرآورده ریزتر، فنی و تکنیکی تر می شود ارزش افزوده بیشتری نصیب صادر کننده می شود.

آیا با توجه به کاهش قیمت نفت؛ سرمایه گذاری در میادین داخلی کشور توجیه پذیری دارد یا خیر؟

سرمایه گذاری در بعضی مخازن داخلی می تواند اقتصادی باشد زیرا می توانیم مناطقی را که از مراکز نفتخیز جنوب دورند به این طریق تغذیه کنیم البته این مسئله بستگی به  مکان و عمق معدنی دارد که اکتشاف می شود بنابراین دولت باید مسئله فاصله را نیز بررسی کرده و مصلحت سنجی کند و مزیت های نزدیکی به پالایشگاه ها را نیز از نظر دور ندارد.

دیدگاهتان در زمینه مسائلی که در زمینه آلایندگی بنزین پتروشیمی ها و وارداتی بفرمایید.

اینکه  آلایندگی بنزین در گذشته بلاهای زیادی برای کشور داشته و مضرات زیادی را به کشور تحمیل کرد  شکی نیست اما چه میزان عوامل انسانی در آن نقش داشته و دولت چه اختیارات و اجباراتی داشت نیز باید لحاظ شود آنچه مسلم است پتروشیمی ها نباید تولید بنزین می داشتند.اینکه خط تولید محصولات پتروشیمی را متوقف و اقدام به تولید بنزین کنند برای پالایشگاه از نظر صنعتی سم و کشنده است و نباید به بهانه خودکفایی امکانات کشور را فدای تولید محصولی می کردیم که جز آلایندگی ثمری نداشته است. 

در مورد بنزین وارداتی نیز باید گفت که این بنزین با استانداردهای خاصی وارد می شود و خوشبختانه بنزین تولیدی کشور نیز دارای استانداردهای یورو 4 است و به سمت یورو 5 هم حرکت می کنیم البته در کل خود بنزین آلوده کننده است و ما باید به سمت سوخت های پاک برویم. 

معتقدم برای بنزین و فرآورده های نفتی نیز باید کار سوآپ را انجام دهیم یعنی در جایی محصول را وارد و به جای دیگر صادر کنیم. زیرا ما کشور پهناوری داریم که می توانیم از این موقعیت به خوبی  استفاده کنیم ضمن اینکه دنیای امروز دنیای تعامل است لذا باید در تمامی مرزها تبادل داشته باشیم.

می توانید مقایسه ای بین آنچه دولت اصلاحات در صنعت نفت به دولت نهم و دهم تحویل داد و آنچه را که دولت آقای روحانی تحویل گرفت داشته باشید.

آنچه مسلم است کارایی و مدیریت آقای زنگنه بسیار بالا بود کما اینکه اکثر فازهای پارس جنوبی را فعال کردیم و توانستیم به تولید برسانیم و سرمایه گذاری در این فازها به حد اعلا بود اما متاسفانه در 8 ساله بعد از آن دوره رکود و نخوت را در صنعت نفت شاهد بودیم و کارنامه درخشانی نداشتیم و این به خاطر محدودیت ها و فشارهای شکننده ای بود که آن دولت برای خودش ایجاد کرد.

سرعت پیشرفت فازها در زمان مدیریت آقای زنگنه قابل مقایسه با دوره وزارت بعد از وی نبود زیرا دولت در آن زمان تصمیمات روزمره می گرفت و به نوعی کشور دچار روزمرگی شده بود و به جای آینده نگری مجبور بودیم با مشکلات روز دست و پنجه نرم کنیم لذا طبیعی است که برای این موارد نمی توانسیم برنامه ریزی کلان داشته باشیم و در حال حاضر و در دو سال اخیر نیز رونق عجیبی را در صنعت نفت شاهدیم.