در گزارش اختصاصی ایلنا بررسی شد:
دستیابی به جایگاه واقعی زنان در اقتصاد با ایجاد تشکل ها
زنان نیمی از جمعیت کشور را تشکیل میدهند و دولتها برای دستیابی به معیارهای توسعه یافتگی ناگزیر باید از این نیرو استفاده کنند. حال که به انتخابات اتاق بازرگانی نزدیک میشویم باید دید که چند درصد از کرسیهای پارلمان بخش خصوصی به زنان اختصاص می یابد.
ایلنا: بر اساس گفتههای زنانی که وارد حوزه اقتصاد کشور شدهاند برای دستیابی به جایگاهی برابر با مردان در این عرصه، با مشقتهای فراوانی رو به رو هستند. زنان نیمی از جمعیت کشور را تشکیل میدهند و دولتها برای دستیابی به معیارهای توسعه یافتگی ناگزیر باید از این نیرو استفاده کنند. حال که به انتخابات اتاق بازرگانی نزدیک میشویم باید دید که چند درصد از کرسیهای پارلمان بخش خصوصی به زنان اختصاص می یابد. کرسیهایی که تا بوده جایگاه مردان محسوب میشده و زنانی که سعی کردهاند به این حق برسند، تحت فشارهای فراوان توانستهاند آن را حفظ کنند. انتخابات اتاق آزمونی دیگر برای بررسی جایگاه زنان در عرصهٔ اقتصاد خصوصی کشور است.
در کشور ما زنان نقش پررنگی در اقتصاد ندارند
افسانه فخری کاندیدای اتاق بازرگانی و عضو خواستاران تحول در اتاق بازرگانی است که تلاش دارد با وجود تمام تبعیضها برای زنان وارد اتاق بازرگانی شود.
او در این باره میگوید: زنان نقش بسیار عمده و اساسی در اقتصاد دنیا دارند و اگر با دیدی بنیانیتر به مسئله اشتغال زنان بپردازیم به دلیل آنکه زنان در فعالیت خانه داری نیز برای جامعه ارزش افزوده تولید میکنند و درآمد پنهان ایجاد میکنند، نقش مهمی در اقتصاد کشور دارند. اما این فعالیت تولیدی در نظر فعالیت تولیدی دارند اما این فعالیت در نظر گرفته نمیشود.
وی ادامه میدهد: بنابراین زنان از اول شاغل بودهاند و درآمد ایجاد کردهاند و شاغل خواهند بود اما در جامعه مرسوم است که زنان تا بیرون از خانه کار نکنند نقشی در اقتصاد ندارند.
فخری در مورد جایگاه اقتصادی زنان در دیگر کشورها، بیان میکند: متاسفانه در کشور ما زنان چندان نقش و جایگاه پررنگی در فضای اقتصادی ندارند و میتوان گفت اکنون فضا برای فعالیت آنها رو به بهبود میرود اما این شرایط تنها مختص به کشور ما نیست، در تمامی کشورهای توسعه یافته زنان شاغل در اقلیت قرار دارند و تعدادشان نسبت به مردان در اقلیت است.
این فعال اقتصادی بخش خصوصی در مقولههای فرهنگی و اجتماعی را دلایل باز ماندن زنان از عرصههای اقتصادی میداند و توضیح میدهد: زنان به علت تواناییهای خاص و استعدادهای بالقوه که دارند میتوانند در توسعه یافتن یک جامعه نقش بسزایی داشته باشند. یکی از ارکان مهم رشد اقتصادی کشورها استفاده از تواناییهای زنان است و ما اگر از تمام نیروهای خود و زنان در عرصه اقتصادی استفاده کنیم و خیلی بهتر و سریعتر به سطح بالاتری در اقتصاد دست خواهیم یافت.
فخری در مورد زنان کارآفرین، بیان کرد: کارآفرین بودن تعریف علمی و دقیق با مجموعهای از ویژگیها و خصوصیات مختص به خود را دارد و اگر تمامی این ویژگیها در یک فرد جمع شده باشد میتوان آن فرد را کارآفرین دانست.
وی ادامه میدهد: با این تعریف علمی، زنان کارآفرین کمی در ایران داریم و زنانی که دارای کارخانه، دفترکار و یا شرکت هستند به مفهوم اشتغالزایی نزدیکتر از مفهوم کارافرینی است.
این فعال اقتصادی در مورد تجربه شخصی خود در حوزه حمل و نقل میگوید: کار حمل و نقل، کاری مردانه وخشن تلقی میشود و سالهای زیادی حضور زنان در این عرصه جدی گرفته نشده است. این شرایط سبب میشود که با صرف یک نیروی مضاعف و چند برابر زنان میتوانند در میدان کاری با مردان برابر باشند. حضور زنان در شغلهای گوناگون غیر ممکن نیست اما نیرویی بیشتر از فرد میگیرد.
فخری معتقد است موضوع اشتغال تنها مربوط به زنان شهری نیست بلکه زنان روستاها به مفهوم واقعی کارآفرینی را در نهاد کارهایشان دارند و باید به آنها توجه بیشتری شود شرایط را برای آموزش به آنها از طریق تشکلها فراهم کرد.
حمایت از جامعه زنان صورت نمیگیرد
مرضیه محمدرضازاده فعال اقتصادی بخش خصوصی نیز از جمله زنانی است که قصد ورود به اتاق بازگانی را دارد و نامش در میان لیست خواستاران تحول به چشم میخورد.
این کاندیدای اتاق بازرگانی در خصوص نقش زنان در اقتصاد و فعالیتهای تولیدی در سراسر جهان، میگوید: یکی از موضوعات اساسی در برنامه ریزیهای خرد و کلان اقتصادی کشورها، توجه به نیروی انسانی است. از آنجا که قشر عظیمی از جمعیت جهان را زنان تشکیل میدهند، توجه به استعداد و نقش آنان در توسعه کشورها، ضرورت دارد. به همین دلیل، بسیاری از دولتها در بحرانهای اقتصادی خود توانستهاند با اتخاذ تدابیر و سیاستهایی نسبت به بهرهمندی از نیروی کار زنان بر بحرانهای جامعه خود فائق آیند و در مسیر توسعه، موفق شوند. در همین راستا، شناخت عواملی که زنان را به ایجاد فعالیتهای کارآفرینانه تشویق میکنند جهت افزایش مشارکت هر چه بیشتر زنان در عرصه فعالیتهای کارآفرینی ضروری به نظر میرسد. ایران نیز برای دستیابی به توسعه یافتگی در میان کشورهای منطقه زمینههایی را برای فعالیت اقتصادی زنان فراهم کرده است.
مرضیه محمدرضازاده با اشاره به حضور ۶۵ درصدی زنان در حوزههای آموزشی، بیان میکند: حضور زنان در مقاطع آموزش عالی از مردان پیشی گرفته است، همچنین حضور در فعالیتهای اقتصادی به مراتب پررنگتر از گذشته شده است، اما حمایت از جامعه زنان آنگونه که باید، صورت نمیگیرد.
وی تاکید دارد که هنوز تفکر سنتی به عنوان عامل بازدارنده در جهت پیشرفت فعالیتهای اقتصادی بانوان وجود دارد.
این فعال اقتصادی ادامه میدهد: مطالعات نشان میدهد که کارآفرینان دارای صفات و ویژگیها، انگیزهها و اهدافیاند که نقش آنان را از سایران متمایز میسازد. از سوی دیگر، به رغم وجود شباهتهایی میان زنان و مردان کارآفرین، تفاوتهایی در انگیزهها، نوع کسب و کار، نقطه شروع کسب و کار و عملکرد کسب و کار وجود دارد. هم چنین، زنان کارآفرین با وجود تفاوت با مردان کارآفرین، خود، گروه همگنی نیستند و در بسیاری ویژگیها و انگیزهها متفاوتاند.
این فعال بخش خصوصی با توجه به نسبت جمعیت زنان به مردان، میزان کارآفرینان زن را بسیار کمتر دانست و می افزاید: باید توجه بیشتری به این موضوع شود و بستر سازی کارامد درجهت گسترش آن فراهم گردد.
از نظرمحمدرضازاده یکی از راههای توانمند سازی بانوان آموزشهای کاربردی است. ایجاد تشکلهای افتصادی کارآمد برای بانوان وعضویت در این تشکلها در جهت تسهیل و رفع موانع کندی یا توقف فعالیت اقتصادی بانوان تاثیرگزار است. همچنین محمدرضازاده همراهی نهادهای حاکمیتی برای ایجاد تشکلهای مردم نهاد را گامی مهم و اساسی برای رسیدن زنان به جایگاه واقعی آنها برشمرد.
محمدرضازاده می گوید: دولت باید اعتباراتی را برای زنان کارآفرین به صورت خاص قرار دهد. سهمیههای خاص برای حضور زنان در سفرهای تجاری، نمایشگاههای بین المللی و دیگر فعالیتهای اقتصادی مواردی است که میتواند توانمند سازی زنان د رحوزه اقتصادی را تقویت بخشد.
وی در پایان با اشاره به توانمندیهای زنان کارآفرین، استفاده از این پتانسیلها را در زمینه ایجاد فرصتهای شغلی جدید مهم دانست و می افزاید: کارآفرینان انسانهای توانمندی هستند که از شرایط بهترین استفاده را میکنند و حضور آنها میتواند در اشتغالزایی هرچه بیشتر در جامعه اثرگذار باشدبه یقین زنان کارآفرین دارای تجربههای زیاد و صاحب ایدههای ارزشمندی هستند و امیدوارم که از تجربیات آنها به نحو شایسته استفاده شود.