اما و اگرهای واردات گاز از روسیه/ LNG ایالات متحده در بازارهای بالقوه ایران

سیدمهدی حسینی در گفت‌وگو با خبرنگار اقتصادی ایلنا، در ارزیابی واردات گاز از روسیه اظهار داشت: ما بزرگترین ذخایر گاز دنیا را قبل و یا بعد از روسیه داریم، بنابراین از نظر ذخایر مشکلی نداریم که بخواهیم با واردات حل کنیم مشکل ما این است که نمی‌توانیم این گاز را از زیرِ زمین خارج کنیم. عوامل مختلفی هم دارد که بزرگترین عامل؛ مدیریت است، متاسفانه مدیریت دیپلماتیک ما در زمینه نفت و انرژی بسیار ضعیف است به طوری که دیگر وارد بازی گازی نمی‌شویم. اما از دیگر سو روس‌ها با ذخایر زیادی که داشته‌اند بسیار خوب عمل کردند، زمان شوروی سابق که هزینه‌ها بسیار پایین بود ۵ خط لوله بزرگ از سیبری تا اروپا احداث کردند و گاز روسیه را به حدود ۲۴ کشور اتحادیه اروپا فروختند و از این قضیه به عنوان ابزار خود استفاده کردند. بنابراین شوروی از این زاویه بسیار خوب عمل کرد برعکس ما که در حالی که گاز هم داشتیم مجبور شدیم از ترکمنستان واردات داشته باشیم.

وی افزود: امروز داستان تغییر کرده است، امریکا که در یک مقطعی وارد بازی نفتی شده بود و نفت شیل را برداشت کرد و بازار نفت را کلی بهم ریخت اکنون وارد بازی گازی شده و در حالی که یکی از بزرگترین واردکنندگان گاز بود امروز یکی از بزرگترین صادرکنندگان گاز است، امریکا بخش زیادی از گاز را با خط لوله از شرق کانادا وارد و به مصرف می‌رساند؛ اکنون هم وارد می‌کند اما در عین حال به حدی گاز دارد که همان گاز را به کشور کانادا در ساحل شرقی می‌فروشد و درآمدزایی می‌کند، بنابراین امروز امریکا نقش بسیار تعیین‌کننده‌ای در بازار انرژی چه در بخش نفت و چه گاز دارد. همسایه‌های ایران مثل امارات، کویت و عمان براحتی می‌توانستند از ما گاز بخرند اما اکنون گاز مایع را از امریکا وارد می‌کنند یعنی بازار ایران در منطقه را هم علاوه بر قطر؛ امریکا گرفته است.

این کارشناس ارشد حوزه انرژی با بیان اینکه بازار گاز امروز ویژه و خاص است، تصریح کرد: اکنون روس‌ها میزان زیادی گاز دارند که روی دست‌شان مانده چون اروپا اشباع شده، امریکا نیز به صادرکننده بزرگی تبدیل شده، تنها مشتری خوبی که برای روسیه مانده؛ ایران است که از همه نیازمندتر است، ما ناترازی داریم و توان تامین مصرف داخل خودمان را هم نداریم بنابراین روسیه می‌تواند این گاز را به ما بفروشد؛ اشکالی ندارد که وارد معامله انرژی گاز و نفت و فراورده و خرید و فروش آن شویم این یک متد بازی در دنیا است، اما باید بدانیم قرار است در مقابل گاز چه چیزی پراخت کنیم، اگر گاز روسیه را وارد و به بازارهای خودمان تزریق کنیم یعنی اینکه بازار خودمان را دو دستی تقدیم روسیه کرده‌ایم یعنی اگر شرایطی فراهم کنیم که گاز روسیه با ارتباط مستقیم و مکانیکال از مسیر ایران عبور داده و به عراق ارسال شود و طرف حساب نیز خودشان باشند یعنی بازار را براحتی به روس‌ها واگذار کرده‌ایم.

وی بیان داشت: ما چندین سال است در مورد خط لوله صلح صحبت می‌کنیم اما کسی اقدام نهایی تعیین قیمت و اقدامات جدی مربوط به صادرات را انجام نمی‌دهد، از زمان بی‌نظیر بوتو برای صدور گاز ایران به این کشور مذاکره کردیم میلیاردها دلار خرج کردیم و خط لوله را به مرز این کشور کشانده‌ایم اما کار را سر قیمت هنوز به خاتمه نرسانده‌ایم و اکنون چندین سال گذشته و همچنان این پروژه معطل است.

حسینی همچنین گفت: ما در زمان اربکان قرارداد گازی با ترکیه منعقد کردیم که گاز را گران فروختیم و اکنون کسی در کشور جرات ندارد گاز را ارزان‌تر از آن نرخ فروش گاز به ترکیه به بازار دیگری بفروشد در حالی که هر بازاری قیمت خاص خود را دارد و گاز غیر از نفت است. قیمت گاز منطقه‌ای تعیین می‌شود، مثلا اکنون گازی که قطر از طریق خط دلفین به امارات می‌فروشد در مقایسه با دیگر کشورها  قیمت بسیار پایینی دارد. در هر حال در مورد قیمت نباید سختگیری کرد باید با هر قیمتی که منطقی است گاز را بفروش برسانیم.

وی با بیان اینکه دیپلماسی انرژی کشور ما تعطیل است و اگر این دیپلماسی راه نیفتد گازی نداریم که نه بخریم و نه بفروشیم و نه سود کنیم، ختاطرنشان کرد: اکنون هم که روس‌ها بدنبال گرفتن بازار ما هستند و ما نیز به گرفتن یک حق ترانزیت بسنده می‌کنیم و این چیزی نیست که بعنوان بزرگترین دارنده گاز دنیا بپذیریم. بنابراین قدم اول این است که باور کنیم که نفت و گاز زیادی داریم و باید این نفت و گاز که از ثروت‌های ملی کشور است و صدها میلیارد دلار ارزش دارد استخراج کرده و تبدیل به قدرت اقتصادی منطقه شویم و بازار را که در این آشفته‌بازار بسختی بدست می‌آید رایگان از دست ندهیم، با دنیا همکاری کنیم.

این کارشناس حوزه انرژی تاکید کرد: بنده سال‌ها قبل معتقد بودم همه گاز ترکمنستان که زمانی ارزان می‌فروخت را خریداری و صادر و یا ترانزیت کنیم بازار گاز بازار خاصی است که باید با آن بازی کرد اما باید ابزار آن را نیز در اختیار داشت ما این ابزار را در زیرِ زمین در اختیار داریم، باید آن را به روی زمین بیاوریم این ثروت روی زمین نمی‌آید مگر اینکه پول، تکنولوژی، تعامل، بازار و همکاری با دنیای انرژی باشد در غیر این صورت دیگر کشورها بازار ما را خواهند گرفت.