وزارت صمت؛ سد راه توسعه تجدیدپذیرها/ لزوم تغییر شیوه پرداخت یارانه برق

محمدعلی پورامیری در گفت‌وگو با خبرنگار اقتصادی ایلنا، درباره نقش تجدیدپذیرها در رفع ناترازی و‌ برنامه هایی که باید برای پررنگ شدن این نقش دنبال شود، اظهار داشت: ما به دلیل کسری بودجه و قیمت گذاری دستوری در حوزه سرمایه گذاری در تجدیدپذیرها کم کاری کرده و ضعیف عمل کرده ایم، به طوری که تجدیدپذیرها برای سرمایه گذاران بخش خصوصی هم جذاب نبوده اند،  نشانه آن اینکه نیروگاه‌های گازی در بورس دارایی‌های بسیار ارزشمندی دارند اما سودآوری شان کم است.

چالش قیمت‌گذاری دستوری 

وی قیمتگذاری دستوری را مهمترین چالش برق تجدیدپذیر برشمرد و افزود: علاوه بر موضوع قیمت؛ بسیاری نیز مطالبات خود را دریافت نکرده اند بنابراین نتیجه ناترازی فعلی این زیرساخت و نگاه ما به حوزه انرژی بوده است و عکس العمل آن به مرور زمان در تمامی حوزه های برق و گاز و بنزین؛ شرایط فعلی است.

کسری گاز به ناترازی برق دامن می‌زند 

عضو انجمن انرژی های تجدیدپذیر تصریح کرد: تا زمانی که کسری و در تامین گاز مشکل نداشتیم به کسری برق توجه نمی‌کردیم به طوری که گفته می شد تا زمانی که گاز داریم؛ برق را به اندازه کافی تولید و مصرف می کنیم،  اکنون در حوزه گاز هم کسری داریم و خلق ثروتی که می توانستیم در حوزه گاز داشته باشیم، از دست می رود، به طوری که مصارف خانگی و نیروگاهی دو ظرفیت بزرگی هستند که بیش از ۳۰ درصد گاز و سرمایه گذاری در این بخش را به خود اختصاص داده اند و تا این مشکل ریشه ای اصلاح  نشود ناترازی برطرف نمی‌شود.

فضای مثبت عرضه تجدیدپذیرها در بورس 

وی بیان داشت: اکنون تصمیماتی اتخاذ شده باعث باز شدن فضا و ایجاد الگوهای متنوعی شده و بهترین آن عرضه تجدیدپذیرها در بورس سبز و ایجاد فضای عرضه و تقاضای واقعی است که کمتر تحت کنترل دولت است که باعث جذابیت برای سرمایه کذاران شده است، این تصمیمی خوبی است که منجر به ایجاد مدلهای متنوع سرمایه گذاری شده است اما واقعیت اینکه فضای جدید سرمایه گذاری برای بلندمدت نداریم و درواقع این‌تصمیم‌ به دلیل شرایط بحران کمبود برق اتخاذ شده است.

وزارت صمت اجازه واردات پنل و اینورتر نمی‌دهد

پورامیری توضیح داد: اکنون بنا بر این است که صنایع ۵ درصد برق مورد نیاز را از تجدیدپذیرها تامین کنند تا دچار قطعی نشوند اینها اقدامات خوبی است که برای زمان بحران کمک می‌کند تا دچار  مشکل بیشتری نشویم ولی برای سرمایه گذاری در این بخش سیاست گذاری جامع وجود ندارد هرچند فضایی برای سرمایه گذاری ایجاد شده است اما از سوی دیگر موانعی هم وجود دارد و آن اینکه وزارت صمت اجازه واردات پنل و اینورتر را نمی دهد.

اولویت تولید برق است؛ نه خودکفایی در تجهیزات

وی تاکید کرد؛ واقعیت این است که ابتدا نیاز داریم به خودکفایی تولید برق برسیم بعد تولیدکننده پنل و اینورتر باشیم، وقتی فضا مناسب باشد محصول قابل رقابت و با کیفیت به تولید خواهد رسید، بعبارت دیگر در شرایطی که اکنون دچار ناترازی برق هستیم و کل شبکه مصرفی تحت فشار است اولویت رسیدن به خودکفایی تولید برق است تا تجهیزات آن.

نیاز نیست سرمایه صرف تجهیزات شود

 عضو انجمن انرژی های تجدیدپذیر گفت: اگر کالایی می خریم که نیاز به سرمایه گذاری بالایی دارد باید تکنولوژی آن را داشته باشیم تا وابستگی کم شود ولی در شرایطی که اولویت اصلی تامین نیاز برق است نیازی نیست سرمایه را صرف تولید تجهیزاتی کنیم که طول عمر بالا و هزینه تولید و نگهداشت آن کم است به این معنا که خودکفایی برای ساخت تجهیزات در فاز اول اولویت نیست.

بهبود قیمت جهانی محصولات 

وی بیان داشت: اکنون تقاضا برای تجهیزات تجدیدپذیر وجود دارد و قیمت های جهانی نیز بهبود پیدا کرده اما در کشور ما عدم امکان واردات محصولات  امکان حل مشکل با قیمت مناسب را از مصرف کننده گرفته است، مسئله دیگر تخصیص ارز است اگر بخواهیم مسئله ناترازی را حل کنیم. واردات تجهیزات؛ نیاز به تصمیم گیری ملی با مرکزیت دولت دارد،  بانک مرکزی بعنوان تخصیص دهنده ارز و منابع مالی برای سرمایه گذاری در این حوزه باید اقدامات لازم را انجام دهد.

عدم‌النفع عدم تامین برق

پورامیری تاکید کرد: باید در نظر داشته باشیم که عدم تامین نیاز برق چه تبعات و عدم النفعی برای صنایع و مردم دارد بنابراین وزارت نیرو و صمت باید تصمیم گیری جامع و نقشه راه داشته باشند حال آنکه اکنون دچار تصمیم گیری خلق الساعه ارگان های مختلف قرار داریم و اجازه یک بیزنس پلن بلندمدت برای سرمایه گذاری ها را گرفته اند.

زیرساخت‌ها همچنان آماده نیست

وی گفت: هرچند در حال حاضر وزارت نیرو‌ شرایط بهتری ایجاد کرده اما زیرساخت‌ها برای انجام کار آماده نیست مدتی دولت با بودجه ای که در اختیار داشت می توانست مشکلات را اصلاح کند اما اکنون محدودیت درآمد امکان اصلاح را نمی دهد و مشکلات براحتی خود را بروز می دهند و بلافاصله بازار عکس العمل نشان می دهد.

قیمت اصلاح شود

این کارشناس حوزه برق تجدیدپذیر اظهار داشت: اکنون نیاز به سرمایه گذاری نیست؛ ریشه اصلی مشکل قیمتگذاری دستوری است که اگر حل شود به طور اتوماتیک بخشی از مشکلات اصلاح و تقاضا بهینه می شود،  وقتی قیمت مصرف کننده اصلاح شود و سیاست مدون داشته باشیم مشکل قابل حل است.

لزوم تغییر مسیر یارانه

وی ادامه داد: مثلا ما سالها بیشترین یارانه انرژی را در جهان پرداخت می کنیم در حالی که روال درست این است که یارانه را به بخش صنعت بدهیم این یارانه ای که در حوزه برق به مردم داده می شود رفاه کاذب ایجاد می کند، بنابراین تصمیم‌گیری سخت این است که پتانسیل این را داریم که عمده مشکل را با تجدیدپذیرها حل کنیم یعنی یارانه را به این سمت ببریم.

راهکار چیست؟

به گفته پورامیری؛ عمده ناترازی در ظهر تابستان است که بهترین زمان بهره بردن از نیروگاههای خورشیدی است ولی مشکل عدم سرمایه گذاری و احیای زیرساخت است و دلیل آن نیز قیمتگذاری دستوری است، اگر قیمتگذاری دستوری اصلاح شود و الگوی منطقی ایجاد کنیم که هم از اقشار ضعیف و هم از تولید حمایت شود مشکلات برق قابل حل است.

نیاز کاذب خانگی را اصلاح کنیم

وی گفت: راهکار حل ناترازی برق یک راه حل چندوجهی است که به کار کارشناسی نیاز است،  تبعات مختلفی دارد که همه موارد باید ارزیابی شود و وقتی این ساختارها اصلاح شود هم توسعه سرمایه گذاری ایجاد شده و هم نیازها اصلاح می شود؛ یعنی نیاز کاذب بخش خانگی به سمت صنعت می رود که باعث خلق ثروت می شود و در این مسیر  تجدیدپذیرها بخشی از راه حل هستند یعنی ما باید ابتدا عمق مشکل را کم کنیم و سپس راهکارهای چند بعدی را دنبال کنیم.