توافق نهایی در کاپ ۲۸ بر سر کاهش مصرف سوخت‌های فسیلی
نمایندگان حدود ۲۰۰ کشور حاضر در نشست تغییرات اقلیمی سازمان ملل متحد (کاپ ۲۸) در دوبی برای فاصله گرفتن تدریجی از سوخت‌های فسیلی توافق کردند.
به گزارش ایلنا از خبرگزاری رویترز، نمایندگان نزدیک به ۲۰۰ کشور در نشست کاپ ۲۸ روز چهارشنبه (۲۲ آذرماه) توافق کردند کاهش مصرف جهانی سوخت‌های فسیلی را برای جلوگیری از تشدید تغییرات آب‌وهوایی آغاز کنند.
توافقنامه‌ای که پس از دو هفته مذاکرات فشرده و سخت در دوبی امضا شد، سیگنالی قوی را مبنی بر اینکه جهان در تمایل خود برای دور شدن تدریجی از سوخت‌های فسیلی متحد است، به سرمایه‌گذاران و سیاست‌گذاران ارسال کرد؛ موضوعی که دانشمندان می‌گویند آخرین و بهترین امید برای جلوگیری از فاجعه تغییرات آب‌وهوایی است.
سلطان الجابر، مدیرعامل شرکت ملی نفت ابوظبی (ادنوک) و رئیس کاپ ۲۸ این توافقنامه را تاریخی خواند و افزود: موفقیت واقعی آن در اجرای توافقنامه خواهد بود.
وی در نشست عمومی پرجمعیت در سالن برگزاری نشست کاپ ۲۸ گفت: کاری که انجام می‌دهیم، مهم است نه آنچه می‌گوییم، ما باید اقدام‌های لازم را برای تبدیل این توافقنامه به اقدام‌های ملموس انجام دهیم.
چند کشور از این توافق به‌دلیل دستیابی به هدفی که طی دهه‌ها مذاکره در نشست‌های تغییرات اقلیمی سازمان ملل متحد محقق نشده بود، استقبال کردند.
نخستین اتحاد جهانی برای کاهش مصرف سوخت‌های فسیلی
اسپن بارت ایدی، وزیر امور خارجه نروژ در این باره گفت: نخستین بار است که جهان حول یک متن روشن درباره نیاز به دور شدن از سوخت‌های فسیلی متحد می‌شود.
بیش از ۱۰۰ کشور در توافقنامه کاپ ۲۸ به‌شدت لابی کرده بودند تا استفاده از نفت، گاز و زغال‌سنگ را حذف کنند، اما با مخالفت قدرتمند گروه تولیدکنندگان به رهبری عربستان سعودی و اعضای سازمان کشورهای صادرکننده نفت (اوپک) روبه‌رو شدند که استدلال می‌کرد جهان می‌تواند انتشار گازهای گلخانه‌ای را بدون اجتناب از سوخت‌های خاص کاهش دهد.
با اینکه زمان پایانی این نشست ۱۲ دسامبر (سه‌شنبه، ۲۱ آذرماه) اعلام شده بود، مذاکرات کشورها روز چهارشنبه هم ادامه یافت و برخی ناظران هم نگران بودند که مذاکرات به بن‌بست برسد و کاپ ۲۸ بدون نتیجه پایان یابد.
اعضای اوپک نزدیک به ۸۰ درصد ذخایر اثبات‌شده نفت جهان و حدود یک‌سوم تولید جهانی نفت را در اختیار دارند و دولت‌های آنها به‌شدت به این درآمدها متکی هستند.
در همین حال، کشورهای جزیره‌ای کوچک آسیب‌پذیر از تشدید تغییرات اقلیمی، یکی از سرسخت‌ترین حامیان برای حذف تدریجی سوخت‌های فسیلی بودند و از حمایت تولیدکنندگان بزرگ نفت و گاز مانند ایالات متحده، کانادا و نروژ، همراه با بلوک اتحادیه اروپا و بسیاری از کشورهای عضو برخوردار بودند.
اتحاد برای تعریف منفعت مشترک
جان کری، فرستاده ایالات متحده آمریکا در نشست تغییرات آب‌وهوایی سازمان ملل متحد پس از تصویب این توافقنامه گفت: این لحظه‌ای است که چندجانبه‌گرایی عملاً گرد هم آمده و مردم منافع فردی را در نظر گرفته‌اند و تلاش کرده‌اند منفعت مشترک را تعریف کنند.
آن راسموسن، مذاکره‌کننده اصلی اتحاد کشورهای جزیره‌ای کوچک، از این توافق انتقاد کرد و آن را ناکافی خواند.
وی افزود: ما طبق معمول نسبت به کسب‌وکار پیشرفتی فزاینده داشته‌ایم، در حالی که آنچه ما واقعاً به آن نیاز داریم تغییری تصاعدی در اقدام‌هایمان است.
با این حال مذاکره‌کننده اصلی اتحاد کشورهای جزیره‌ای کوچک به‌طور رسمی با این توافقنامه مخالفت نکرد و حضار ایستاده در سالن برگزاری نشست وی را تشویق کردند.
دن یورگنسن، وزیر آب‌وهوا و انرژی دانمارک، از شرایط این قرارداد شگفت‌زده شد و گفت: ما اینجا در یک کشور نفتی ایستاده‌ایم که از سوی دیگر کشورهای نفتی احاطه شده است، با این حال تصمیم گرفتیم به‌تدریج از مصرف نفت و گاز فاصله بگیریم.
کاهش انتشار گازهای گلخانه‌ای
این توافقنامه در عین حال خواستار انتقال از سوخت‌های فسیلی در سیستم‌های انرژی، به شیوه‌ای منصفانه، منظم و عادلانه با هدف دستیابی به هدف به صفر رساندن انتشار گازهای گلخانه‌ای تا سال ۲۰۵۰ میلادی شد.
کشورهای امضاکننده این توافقنامه همچنین خواستار سه برابر شدن ظرفیت تولید انرژی‌های تجدیدپذیر در سطح جهان تا سال ۲۰۳۰ میلادی و افزایش تلاش‌ها برای کاهش استفاده از زغال‌سنگ و شتاب‌بخشی به استفاده از فناوری‌هایی مانند جذب و ذخیره کربن با هدف پاکسازی صنایع و کربن‌زدایی در آنها شدند.
یک نماینده عربستان سعودی ضمن استقبال از این توافق گفت: این توافق به جهان کمک می‌کند گرمایش جهانی را به ۱.۵ درجه سانتی‌گراد (۲.۷ فارنهایت) در زمان پیش از صنعتی شدن که در توافق سال ۲۰۱۵ میلادی پاریس تعیین شده بود، محدود کند، با این حال از جایگاه یک کشور تولیدکننده نفت بر موضع خود یعنی تلاش برای کاهش انتشار گازهای گلخانه‌ای تأکید کرد.
وی افزود: ما باید از هر فرصتی برای کاهش انتشار گازهای گلخانه‌ای بدون در نظر گرفتن منبع انرژی استفاده کنیم.
چند کشور دیگر تولیدکننده نفت از جمله میزبان امارات متحده عربی، از ایفای نقش برای جذب کربن در این توافقنامه حمایت کرده بودند.
فناوری جذب کربن گران است
منتقدان می‌گویند فناوری جذب کربن گران است و در مقیاس بزرگ هنوز ثابت نشده است و استدلال می‌کنند این سخنان توجیهی برای ادامه حفاری در صنایع نفت و گاز است.
ال گور، معاون رئیس‌جمهوری پیشین ایالات متحده آمریکا هم ضمن استقبال از این توافق گفت: تأثیر دولت‌های نفتی هنوز در نیمه اقدام‌ها و حفره‌های موجود در توافق نهایی مشهود است.
وی ادامه داد: اکنون که این توافق امضا شده است، کشورها از طریق سیاست‌ها و سرمایه‌گذاری‌های ملی، مسئول اجرای این توافق هستند.
در ایالات متحده، بزرگ‌ترین تولیدکننده نفت و گاز جهان و بزرگ‌ترین تولیدکننده گازهای گلخانه‌ای در تاریخ، دولت‌های آگاه به شرایط اقلیمی برای تصویب قوانینی مطابق با وعده‌های آب و هوایی خود از طریق یک کنگره با نمایندگان غیرمتحد همواره تلاش کرده‌اند.
جو بایدن، رئیس‌جمهوری آمریکا با تصویب قانون کاهش تورم که شامل صدها میلیارد دلار یارانه انرژی پاک بود، به پیروزی بزرگی در این جبهه دست یافت.
افزایش حمایت عمومی از انرژی‌های تجدیدپذیر و وسایط نقلیه برقی از بروکسل تا پکن در سال‌های اخیر، همراه با بهبود فناوری، کاهش هزینه‌ها و افزایش سرمایه‌گذاری خصوصی نیز باعث رشد سریع در استقرار آنها شده است.
با این حال، نفت، گاز و زغال سنگ هنوز حدود ۸۰ درصد از انرژی جهان را تشکیل می‌دهند و پیش‌بینی‌ها درباره زمانی که تقاضای جهانی سرانجام به اوج خود خواهد رسید، بسیار متفاوت است.
راشل کلیتوس، مدیر سیاست اتحادیه دانشمندان نگران تغییرات اقلیمی، توافق کاپ ۲۸ را تحسین کرد، اما یادآور شد که این توافق کشورهای ثروتمند را متعهد نمی‌کند که بودجه بیشتری برای کمک به کشورهای در حال توسعه به‌منظور پرداخت هزینه انتقال از سوخت‌های فسیلی ارائه کنند.
وی گفت: مقررات مالی و بازارهای سهام به‌طور جدی ناکافی است و باید در آینده بهبود یابد تا اطمینان حاصل شود که کشورهای با درآمد پایین و متوسط می‌توانند به سمت انرژی‌های پاک گام بردارند و شکاف فقر انرژی را کاهش دهند.
