۹۸ درصد مساحت سیستان و بلوچستان درگیر خشکسالی است

به گزارش ایلنا از وزارت نیرو، پیامدهای ناشی از تغییرات اقلیمی در سیستان و بلوچستان با افزایش مدت بادهای 120 روزه در شمال این استان همراه بود.  تشدید تغییرات اقلیمی تنها به شدت وزش طوفان‌ها و هجوم ریزگردها در این منطقه ختم نمی‌شود، بلکه ضعیف شدن فعالیت مانسون در جنوب استان، از دیگر پیامدهای تغییر اقلیم برای سیستان و بلوچستان بوده است.

در این میان، تأمین آب شرب پایدار در شرایط خشکسالی و گسترش فقر منابع آبی، اقدامی بسیار حیاتی است که سعی شده این مهم با بسیج کلیه امکانات وزارت نیرو و شرکت آب و فاضلاب استان سیستان و بلوچستان، در سطح شهرها و روستاهای دارای سامانه آبرسانی انجام شود و تبعات ناشی از نبود منابع آبی پایدار و تنش‌های آبی به حداقل ممکن برسد.

به گفته "علیرضا قاسمی"، مدیرعامل شرکت آب و فاضلاب سیستان و بلوچستان، این استان در سال آبی ۱۴۰۱ و ۱۴۰۲ با ۴۰ درصد کاهش بارندگی مواجه شد و اکنون حدود ۹۸ درصد مساحت استان درگیر خشکسالی است.

"قاسمی، عدم تأمین حق‌آبه حیاتی هیرمند برای چندمین سال متوالی را عاملی برای تشدید مشکلات مردم منطقه سیستان دانست و گفت: این منطقه، طی چند سال گذشته شدیدترین و بیشترین توالی خشکسالی تاریخ خود را می‌گذراند.

وی با اشاره به وضعیت تأمین آب در منطقه سیستان، گفت: اندک آب موجود در چاه نیمه‌ها که صرفاً برای شرب در نظر گرفته شده است با مجموع اقدامات انجام شده پمپاژ، تصفیه و در شبکه توزیع شهرها و روستاها جاری می‌شود و با حمایت دولت، تمام تلاش خادمان مردم در شرکت آب و فاضلاب سیستان و بلوچستان  بر آن بوده تا با اقدامات اضطراری و تصویب طرح‌های آبرسانی به هر نحو ممکن،  مردم در بحران بی‌آبی گرفتار نشوند.

 وی ادامه داد: در ۶ ماه نخست سال جاری نحوه برداشت آب چاه‌نیمه‌ها به دلیل افت سطح آب و از مدار خارج شدن تاسیسات ثابت آبگیری به سکوهای شناور( بارج ) تبدیل و با نصب انواع الکتروموتورهای جدید با تمام امکانات آب به تصفیه‌خانه‌ها پمپاژ می‌شود.

قاسمی افزود: هرچند در بازه‌‌های زمانی کوتاه مدت به دلیل بالا رفتن مصرف و همچنین کاهش راندمان پمپاژ به دلیل گرمای شدید هوا بعضاً در نقاطی دچار افت فشار و یا قطع آب می‌شدیم ولی به هر نحوه ممکن با اصلاح شیرآلات، اتصال خطوط شهری و روستایی و اجرای خطوط اضطراری و حتی آبرسانی سیار با کمک سایر دستگاه‌های استان آبرسانی به ساکنان دشت سیستان متوقف نشده است.

مدیرعامل شرکت آب و فاضلاب سیستان و بلوچستان، با بیان اینکه همزمان با حفظ وضعیت موجود برای تامین آب شهر زاهدان و منطقه سیستان، طرح تامین آب اضطراری و استفاده از منابع آب زیرزمینی در دستور کار قرار گرفت، افزود: به گونه‌ای که بر اساس مصوبات صورت گرفته مقرر شد، علاوه بر استفاده از منابع آب زیر‌زمینی دشت حرمک برداشت آب زیرزمینی از هامون هیرمند، محدوده دشتک تا شیله و دشتک تا لواریاب در دستور کار قرار گیرد که چاه‌ها به مرور زمان حفر و فازهای اجرایی در حال تکمیل شدن است.

به گفته وی، در ابتدای سال جاری برداشت‌ها از منطقه حرمک برای شهر زاهدان، به ۴0۰ لیتر در ثانیه رسید و عملاً انتقال آب از چاه نیمه‌ها به این شهر ۳۰ درصد کاهش یافت؛ تاسیسات شیرین‌سازی از منابع موجود در شهر با راندمان کامل در مدار بود و همزمان علاوه بر استفاده از آب‌های زیرزمینی دشت زاهدان، با مدیریت شبکه توزیع، اصلاح تعدادی از شیرآلات معیوب کمترین قطع آب یا افت فشار در شبکه شهر زاهدان که حتی پیش از بحرانی شدن وضعیت آب در چاه‌نیمه‌ها در فصل گرم سال با کمبود آب و تنش آبی مواجه میشد، سپری شد.

قاسمی، با اشاره به اقدامات شاخص صورت گرفته در شمال استان (منطقه سیستان)، از اجرای خط انتقال آب هیرمند به قرقری به طول ۱۶ کیلومتر و رفع تنش آبی ۳۱۰ روستای منطقه هیرمند با پیشرفت فیزیکی100 درصد خبر داد.

وی با اشاره به دیگر اقدامات راهبردی در منطقه سیستان گفت: اتصال خط انتقال ۷۰۰ میلی‌متر قلعه نو به تصفیه‌خانه روستایی با اعتبار ۵ میلیارد تومان، که با افزایش ۱۳۰ لیتر در ثانیه آب تصفیه‌خانه از خطوط شهری به روستایی همراه شده، همچنین کمک به تامین آب طرح روستایی از طریق خطوط شهری در شهرستان‌های زابل نیمروز و هامون به طوری که ۳۶۰ لیتر افزایش ظرفیت تامین در روستاها فراهم شده است.

وی افزود: اجرای دایک و تهیه و نصب ۴ دستگاه بارج شناور و نصب پمپ و تجهیزات به منظور هدایت آب چاه نیمه شماره ۱ و ۳ به محل ایستگاه پمپاژ روستایی با اعتبار هزینه شده ۱۰ میلیارد تومان، تکمیل عملیات اجرایی اصلاح و توسعه شبکه آب شرب ۴۵ روستا در قالب طرح جهاد آبرسانی وزارت نیرو، و شروع عملیات اجرایی خطوط انتقال اصلی طرح بازنگری از چاه نیمه تا تصفیه‌خانه و از زهک تا سایت گل‌آباد از جمله اقدامات مهم دیگر شرکت برای پایداری آب این مناطق بوده است.

مدیرعامل شرکت آب و فاضلاب سیستان و بلوچستان، از بهره‌برداری شبکه توزیع و نصب انشعاب‌های آب روستای اومار با کمک خیرین خبر داد و اضافه کرد: رفع تنش آبی تعدادی از روستاهای شهرستان‌های هیرمند، نیمروز و زابل با اجرای خطوط انتقال و تعویض شیرآلات معیوب از دیگر پروژه‌های مهم این شرکت برای ارائه خدمات پایدار به مردم بوده است.

علیرضا قاسمی، با اشاره به اقدامات انجام شده در مرکز استان سیستان و بلوچستان برای تأمین آب و گذر از تنش‌های آبی، از برگزاری ۱۸۵ مورد مناقصه و استعلام بها در سامانه انتخاب پیمانکار برای حفاری ۲۵۵ مورد حفر چاه خبر داد و گفت: تاکنون ۱۹۱ حلقه چاه دستی و دستگاهی حفر شده است و برای ۶۴ مورد پیمانکار انتخاب و در مرحله حفاری قرار دارد.

 وی افزود: تعویض و ارتقای پمپ‌های مستغرق چاه‌های آب شرب منطقه کلچات برای افزایش ظرفیت تامین آب شهر و روستاهای بخش مرکزی خاش، کفشکنی لایروبی و ادامه حفاری ۱۲۳ حلقه چاه در سطح شهرها و روستاهای استان با اعتبار هزینه شده ۲۵ میلیارد تومان، اجرای ۶ کیلومتر خط انتقال با لوله ۲۵۰ پلی اتیلن و تجهیز دو حلقه چاه به منظور رفع تنش آب شرب شهر پیشین با اعتبار هزینه شده ۱۵ میلیارد تومان انجام شده است.

وی ادامه داد: افزایش ظرفیت تامین آب در شهرهای دچار تنش، سوران و مهرستان با حفر و تجهیز چاه جدید،  بهبود وضعیت تامین آب در مجتمع غرب و شرق شهرستان بمپور با حفر چاه جدید در منطقه سر کهوران و نایگون اجرای خطوط انتقال و تکمیل شبکه‌های توزیع روستاهای باقی‌مانده از دیگر اقدامت انجام شده شرکت برای مقابله با تنش‌های آبی سال 1402 بوده است.

مدیرعامل شرکت آب و فاضلاب سیستان و بلوچستان، تصریح کرد: در مرکز و جنوب استان، تأمین آب این مناطق از منابع زیرزمینی صورت می‌گیرد که با نصب و تجهیز الکتروپمپ‌های جدید و ارتقای تاسیسات پمپاژ و از مدار خارج کردن تاسیسات معیوب، آبرسانی بدون هیچ وقفه ای به شهرها و روستاها در حال انجام است.

وی، از برگزاری 76 فقره مناقصه به منظور تکمیل عملیات اجرایی طرح‌های نیمه تمام و پیشبرد اهداف آبرسانی در سطح استان خبر داد و افزود: از این تعداد 54 مناقصه منجر به عقد قرارداد شده است، که در حال حاضر، برای اجرای طرح‌های آب و فاضلاب بیش از 81 کارگاه در سطح استان فعال است.

قاسمی گفت: در حوزه نوار ساحلی و جنوب استان، عملیات اجرایی و اتصال کامل ۳۵0 روستا به سد زیردان در شهرستانهای چابهار، قصرقند و دشتیاری به عنوان مهم‌ترین اقدام این شرکت برای ساکنانی که سال‌ها دغدغه آب را داشتند تکمیل و به بهره‌برداری رسید.

قاسمی افزود: در شهرستان چابهار با پایین‌ترین شاخص آبرسانی، اکنون از ۵۷ روستای بخش مرکزی ۷ روستا شبکه توزیع آن اجرا نشده که در مرحله شروع عملیات اجرایی است، در حال حاضر خطوط فرعی در حال انجام تست و ساخت حوضچه‌ها در حال انجام است.

وی با بیان اینکه، تاکنون از محل جهاد آبرسانی به میزان ۳۸۰ کیلومتر لوله‌گذاری در شهرستان چابهار انجام شده است، با اشاره به آخرین وضعیت اجرای شبکه توزیع و خط انتقال مجتمع 8 روستایی فاقد تاسیسات طیس کوپان‌ها گفت:  تاکنون شبکه توزیع این روستاها با جمعیت تحت پوشش 5 هزار نفر، به طور کامل اجرا و خط انتقال آن نیز به طول ۸ کیلومتر انجام شده است که در مرحله تست و شروع بهره‌برداری قرار دارد.

مدیرعامل شرکت آب و فاضلاب سیستان و بلوچستان ادامه داد: ۸ دستگاه فیلتر تصفیه آب در محل تصفیه خانه‌های پیر سهراب  بند شیر گواز تهیه شده که تاکنون 7 دستگاه در محل مستقرر است، برای پیر‌سهراب عملیات  نصب 4 دستگاه تکمیل و در مرحله تست و راه‌‍‌اندازی است، برای نصب فیلترهای شیرگواز نیز  فونداسیون تکمیل و در مرحله نصب است که پیش بینی می‌شود، تا آذرماه به بهره‌برداری برسد.

قاسمی از اجرای خط انتقال به مجتمع آبرسانی، "فضل الهی" خبر داد و گفت: در راستای اجرای این طرح تاکنون 18 کیلومتر لوله‌گذاری انجام شده است.

وی همچنین از اجرای خط انتقال مجتمع آبرسانی بندینی در شهرستان کنارک خبر داد و گفت: 6.5 کیلومتر حفاری لوله‌گذاری انجام شده است و با اشاره به اجرای خط انتقال و شبکه توزیع مجموعه پزم تیاب و مچان در طرح جهاد آبرسانی گفت:  خط انتقال به طول ۶ کیلومتر تکمیل و ۲۲ کیلومتر از شبکه اجرا شده و آماده بهره‌برداری است

وی با اشاره به تکمیل مجتمع هنزم و زیردان شهرستان نیکشهر نیز، گفت: این طرح با پیشرفت ۹۵ درصد در حال اجرا است و پیش بینی می‌شود تا یک ماه تکمیل شود.

قاسمی افزود: همچنین، عملیات احداث مخزن ۵ هزار مترمکعبی، سه راهی نگور شهرستان دشتیاری، شروع شده و احداث مخزن دمبدف در مرحله عملیات خاک‌برداری قرار دارد.

مدیرعامل شرکت آب و فاضلاب سیستان و بلوچستان در پایان خاطرنشان کرد: با ابلاغ اعتبارات جدید در سال 1402 از محل‌های مختلف روند آبرسانی به مناطق مختلف استان به منظور ارتقاء شاخص‌های دسترسی و رفع تنش آبی قوت خواهد گرفت.