در گفت‌وگو با ایلنا مطرح شد:
خریداران برای جلوگیری از جهش قیمت نفت دست به یکی کردند/ شوک ۱۹۷۳ تکرار می‌شود؟
کارشناسان حوزه انرژی با بیان اینکه بازار نفت دستخوش تحولی نخواهد شد که بتوان آن را شوک جدید نامید، معتقدند: تسلط بر بازار جهانی انرژی نفت مهم است اما مهم‌تر از نفت، گاز طبیعی است.
مرتضی بهروزی‌فر در گفت‌وگو با خبرنگار اقتصادی ایلنا، درباره اینکه چرا تاثیر جنگ غزه و رژیم صهیونیستی بر جهش قیمت نفت همانند جنگ یوم‌کیپور منجر به جهش و شوک در بازار نفت نشد، اظهار داشت: ابتدا اینکه جنگ سال ۱۹۷۳ با ۲۰۲۳ کاملا متفاوت است در آن زمان چندین کشور عربی درگیر بودند و کشورهای تولیدکننده مثل عربستان، امارات، عراق؛ رژیم صهیونیستی و حامیان این رژیم و مخصوصا امریکا و اروپا را تحریم کردند و اکنون این اتفاق نیفتاده است.
وی افزود: جنگ این بار بین حماس و رژیم صهیونیستی است و اگر چنانچه دامنه این اتفاق گسترده نشود و بقیه کشورها را درگیر نکند عملا کشور تولیدکننده‌ای را تحت‌تاثیر قرار نمی‌دهد که بازار را تحت‌تاثیر قرار دهد.
این کارشناس حوزه انرژی توضیح داد: در آن زمان چند کشور عربی درگیر شدند و بعد از آن تحریم گسترده اعراب علیه اسرائیل و حامیانش را داشتیم اکنون هیچ تحریمی اتفاق نیفتاد و مسئله‌ای پیش نیامد و غیر از رژیم صهیونیستی کشور دیگری درگیر نشده و به همین دلیل تاثیر چندانی روی نفت نداشته یک تاثیر مقطعی و روانی داشت که قابل توجه نبوده است.
وی تاکید کرد: اگر محدوده جغرافیایی جنگ تغییر نکند و پای دیگر کشورها به این جنگ کشیده نشود روی قیمت‌ها تاثیر چندانی نخواهد داشت اما اگر دامنه جغرافیایی آن گستره شده و کشورهایی مثل لبنان، سوریه و یا ایران هم درگیر شوند تبعات بزرگی روی بازار نفت خواهد داشت و البته بستگی به حجم درگیری دارد.
بهروزی‌فر در ادامه گفت: پیش‌بینی افزایش قیمت نفت قبل از جنگ غزه و اسرائیل به خاطر تداوم کاهش تولید اوپک‌پلاس بوده و باتوجه به فصل پاییز که زمان افزایش خرید و ذخیره‌سازی و آمادگی برای فصل سرماست، همه ساله این افزایش قیمت اتفاق می‌افتد به طوری که نفت به بالای ۹۰ دلار رسید و پیش بینیها عبور از ۱۰۰ دلار است.
محمود خاقانی نیز درباره تاثیر جنگ غزه و رژیم صهیونیستی بر جهش قیمت نفت به ایلنا گفت: در جهان نفت دو شوک مهم داشتیم یکی جنگ اعراب و اسرائیل در سال ۱۹۷۳ میلادی بود که در آن زمان تحت این عنوان که به بازار نفت شوک وارد شده قیمت نفت از ۲ یا ۳ دلار تا ۱۲ دلار در هر بشکه افزایش پیدا کرد در آن دوران قابل درک نبود که چگونه جنگ قیمت نفت را بالابرد، جنگ بین اعراب و اسرائیل را شاید بتوان گفت به نوعی شرکت‌های چندملیتی نفتی براه انداختند زیرا برایشان تولید نفت خام از دریای شمال اسکاتلند، آلاسکا، آب‌های عمیق خلیج مکزیک و یا برزیل با قیمت نفت ۲ یا ۳ دلار مقرون به صرفه نبود بهرحال توطئه کردند که جنگ شروع شود و وقتی قیمت نفت بالا رفت و سرمایه‌گذاری برای تولید نفت خام در کشورهای غیر عضو اوپک مقرون به صرفه شد.
وی ادامه داد: در همین حال امریکا با عربستان توافق کرد که عربستان برای پول نفت فقط دلار را قبول کند و درواقع دلار را تبدیل به پترودلار کرد. بتدریج هر کشوری که در نظر داشت نفت بخرد عربستان دلار مطالبه کند و کشور ثالث مجبور بود با امریکا تجارت کند و هر ارزی دارد به دلار تبدیل و نفت بخرد و چون نفت بزرگترین حجم یک کالای تجاری را داشت تقاضا برای دلار بالا رفت و دلار تبدیل به یک ارز بین‌المللی شد، قبل از آن نیز عربستان شاه ایران را هم متقاعد کرد و در اوپک اعلام کردند که اوپک نفت را به دلار می‌فروشد نتیجه اینکه جنگ اعراب و اسرائیل با اهدافی برای منفعت شرکت‌های چندملیتی شروع شد.
این کارشناس حوزه انرژی تصریح کرد: در آن دوران نفت خام مهم بود و گاز اهمیتی نداشت در سال ۱۳۵۷ که انقلاب اسلامی پیروز شد نیز شوک تازه‌ای به بازا نفت وارد شد و قیمت جهش ناگهانی پیدا کرد هنوز در آن دوران نفت مهم بود و نه گاز طبیعی. بنابراین مصرف‌کنندگان عمده که یکی از آنها امریکا بود آنچه برایشان مهم شد تامین امنیت عرضه انرژی برای بازار مصرف داخلی بود، بنابراین نیروهای زیادی را در خلیج فارس پیاده کردند که انقلاب اسلامی به شیخ‌نشین‌ها و کشورهای تازه استقلال یافته شوروی نفوذ نکند. در آن زمان جنگ ۸ ساله به ایران تحمیل شد اما در طول جنگ نفت ایران تحریم نشد چون نفت برای اقتصاد غرب اهمیت داشت، بعد از آن هم که جنگ نفتکش‌ها آغاز شد که مقدمه‌ای برای افزایش قیمت نفت شد تا تولید و صادرات نفت از کشورهای غیراوپک و از جمله روسیه گران شود.
وی تاکید کرد: در آن زمان شوروی سابق در اروپا نقش ویژه‌ای داشت، یک عرضه‌کننده گاز طبیعی قابل اطمینان بود اروپا هم یک مشتری نقد برای این کشور بود، بنابراین بتدریج صادرات گاز شوروی به اروپا گسترش پیدا کرد. از سوی دیگر شوروی هیچ تمایلی به این نداشت که گازی غیر از این کشور به اروپا روانه شود و باتوجه به اینکه ایران هم منابع گازی داشت بیشتر تمرکز شرکت‌های چندملیتی و همچنین چین و روسیه بر سرمایه‌گذاری کشورهایی مثل عربستان، امارات و عراق بود تا ایران در بازارها منزوی شود.
خاقانی با بیان اینکه بازار نفت دستخوش تحولی نخواهد شد که بتوان آن را شوک جدید نامید، یادآور شد: اکنون در جنگ غزه تسلط بر بازار جهانی انرژی نفت مهم است اما مهم‌تر از نفت گاز طبیعی است، نوار غزه، سواحل لبنان و سوریه و شرق مدیترانه دارای منابع غنی گاز طبیعی است، در هر حال در بازار نفت خام شاهدیم که شرکت‌های چندملیتی و دولت‌های مصرف‌کننده عمده مثل چین باهم در حال تبادل نظر و همکاری هستند که قیمت نفت از مبلغی بالاتر نرود و در عین حال مبلغی باشد که تولید و صادرات نفت خام و گاز از کشورهای غیرعضو اوپک مقرون به صرفه باشد.
