در گفت‌وگو با ایلنا مطرح شد:
انتقال آب یک راه حل پایدار نیست/ چانه‌زنی‌های سیاسی خلاف حفظ ذخایر زیرزمینی آب
یک کارشناس حوزه آب گفت: اگر انتقال انجام نشود با برنامه‌ریزی می‌توان کاهش مصرف داشت ولی اگر هزینه‌ای که باید برای تعادل‌بخشی دشت مصرف شود خرج انتقال آب شود منافع آن به صنایعی می‌رسد که بازدهی مالی برای حفظ گردشگری و پلمپ چاه کشاروزی ندارند و این محصول همان چانه‌زنی‌های سیاسی است.
داریوش مختاری در گفت‌وگو با خبرنگار اقتصادی ایلنا، درباره اوضاع آب در استان اصفهان اظهار داشت: در کلانشهر اصفهان بارگذاری‌های زیادی انجام شده، در این استان تغییر کاربری گسترده اراضی شهری و بدنبال آن افزایش تقاضا برای انشعاب آب مشترکین شهری و در نتیجه افزایش مصرف آب رخ داده است و به این ترتیب این حجم از تقاضا با منابع آبی که عرضه می‌شود در تعادل نیست.
وی افزود: یکی از مصرف آب شهری اصفهان فضای سبز است که البته با بازچرخانی می‌توانیم آن را تامین کنیم و در اصفهان این کار انجام شده است، بازچرخانی یک ظرفیتی است کمک می‌کند که میزان آب مورد نیاز برای فضای سبز با کاهش مصرف و برگشت آب به مسیر خودش تامین شود. بنابراین وقتی از ظرفیت بازچرخانی استفاده شد در مقابل شاهد بودیم که تعداد مشترکین هم رشد کرد و میزان تقاضا برای مصرف آب افزایش پیدا کرد این باضافه افزایش مصرف آب صنایع فولاد است که عمده تمرکز این صنعت در استان اصفهان است. بنابراین اصفهان شهری است که در متن فلات مرکزی یک بارگذاری سنگینی داشته است و این در حالی که باید این صنایع به کنار دریا متنقل می‌شدند نه اینکه آب را به فلات مرکزی و قلب این حوضه آبریز منتقل کنیم.
این کارشناس حوزه آب تصریح کرد: کشاورزی هم در استان رونق بالایی دارد، کشاورزان شرق اصفهان مدعی بودند آب زاینده‌رود متعلق به آنها بوده و یزد این آب را انتقال داده است، این موضوع با منازعات اجتماعی همراه بود، حقابه‌بران زاینده‌رود مدعی بودند ما این منابع را داشتیم، چرا آب باید از کنار ما عبور کند تا به یزد برسد و صنایع این استان توسعه داده شود.
وی گفت: با توجه به موضوعات یاد شده اکنون راه درمان کم‌آبی در اصفهان انتقال آب عنوان شده اما سوال اینکه چرا با انتقال آب مخالفت می‌شود؟ پاسخ اینکه هزینه هر متر مکعب با احتساب شیرین‌سازی و پیامدهای زیست محیطی به حدود 50 هزار تا 100 هزار تومان می‌رسد این هزینه بسیار بالا و ناپایدار است، علاوه بر آن اشکال پروژه‌های انتقال آب این است که ممکن است 10 یا 15 و یا نهایتا 20 سال پوشش دهند بعد از آن باید پروژه‌ها از نظر فنی دوباره بازسازی شوند، بنابراین هزینه نگهداری پروژه بالا است، یعنی هزینه هر متر مکعب آب به پول امروز و به تناسب اینکه سالانه انتقال داده می‌شود و همچنین باتوجه به اینکه برخی تجهیزات انتقال و شیرین‌سازی وارداتی است و به دلار حساب می‌شود، به ارقام حدود 100 هزار تومان می‌رسیم .
مختاری تاکید کرد: ما چه در انتقال آب در خلیج‌فارس و چه منابع رودخانه‌های داخلی حجم مصرف را دوباره بالا می‌بریم و به منازعات آبی دامن می‌زنیم یعنی مسئله را حل نمی‌کنیم.
وی گفت: برای برای حل مسئله باید در چارچوب نظام فنی و اجرایی کشور محاسبات صورت گیرد و پیامدهای زیست محیطی، اقتصادی و عدالت اجتماعی بررسی شود، این موضوعات هنوز حل نشده است، اکنون هر کاری می‌کنیم دوباره حجم بارگذاری بالا می‌ررود که تناسبی با منابع آب ندارد.
این کارشناس حوزه آب خاطرنشان کرد: وقتی منابع آب نداریم باید به سمت گردشگری برویم، راه درمان اصلی در گردشگری است نه توسعه صنایع. گردشگری دوباره حجمی از تقاضا برای منابع آب ایجاد می‌کند ولی می‌شود با واردات مواد غذایی جبران کرد، اینها مسائلی است که اگر دیده شود می‌توانیم به پایداری برسیم، اما اکنون راهکارهای شتابزده، بدون مطالعه کافی و ناشی ار زورآزمایی سیاسی اتخاذ می‌شود، نماینده مجلس چانه‌زنی‌هایی می‌کند که در ظرفیت نظام فنی و اجرایی نیست و تمام اینها ما را به راهکارهای خام، شتابزده و بدون مطالعه می‌رساند.
وی با تاکید بر اینکه با اجرای این پروژه‌ها مشکل آب کشاورزی حل نمی‌شود، گفت: توسعه کشاورزی، صنعت و هم شهری و روستایی با کمبود منابع آب همتراز نیست، بهترین راه درمان توسعه گردشگری و تامین مواد غذایی از خارج از کشور است، ما راهکار مزیت نسبی نداریم، درست است در حوزه مواد کانی و سنگ آهن و معدنی مزیت داریم ولی وقتی به مشکل آب بر‌می‌خوریم درمی‌یابیم صنعتی که کنار دریا توسعه پیدا کند می‌تواند مزیت داشته باشد که در حال حاضر صنایع پتروشیمی این قابلیت را دارند.
مختاری خاطرنشان کرد: اکنون اصفهان باضافه کرمان به ترتیب کلانشهرهایی هستند که بعد از تهران با مخاطرات افزایش جمعیت مواجه بوده و در فلات مرکزی که عمده مساحت کشور را هم در برمی‌گیرد، واقع شده‌اند و ما به تهدیدهایشان دامن می‌زنیم، یعنی یک راهکار پایدار را اجرا نمی‌کنیم.
وی بیان داشت: راهکار این نیست که چون بازدهی هر متر مکعب در فولاد بالاست پس صنایع فولادی را توسعه دهیم، تنها درآمد ناشی از توسعه صنایع مطرح نیست، پیامدهای زیست محیطی و توزیع درآمد هم مهم است، بر فرض هم که توسعه فولاد به صرفه باشد آیا منافع آن به ایجاد زیرساخت گردشگری و مرمت بافت تاریخی می‌رسد؟ یعنی وقتی این میزان مخاطره پدید می‌آوریم آیا بافت تاریخی اصفهان و گردشگری این شهر را حفظ کرده‌ایم؟
این کارشناس حوزه آب ادامه داد: از سوی دیگر اصفهان حدود 85 هزار حلقه چاه کشاورزی دارد که به معنای فرونشست دشت اصفهان است. اگر قرار است انتقال آب انجام شود و چاه‌ها پلمپ نشوند یعنی آب در اختیار مالکان چاه‌ها قرار نگیرد، یعنی فرونشست دشت اصفهان ادامه پیدا کند که نتیجه آن تخریب آثار تاریخی و بدنبال آن از دست دادن زیرساخت گردشگری است، به عبارت دیگر ما در گردابی قرار می‌گیریم که گریزی از آن نیست.
وی گفت: اگر انتقال انجام نشود با برنامه‌ریزی می‌توان کاهش مصرف داشت ولی اگر هزینه‌ای که باید برای تعادل‌بخشی دشت مصرف و خرج انتقال آب شود منافع آن به صنایعی می‌رسد که بازدهی مالی برای حفظ گردشگری و پلمپ چاه کشاروزی ندارند و این محصول همان چانه‌زنی‌های سیاسی است.
مختاری تاکید کرد: اگر ما از این گرداب خارج نشویم نه تنها مشکل آب اصفهان حل نمی‌شود بلکه به تهدیدها دامن می‌زنیم و این با اصول راهبردی سازگار نیست، باید در چارچوب مدیریت راهبردی تهدیدها و فرصت‌ها را شناسایی کنیم و در چارچوب عرضه و تقاضای منابع آب به تعادل پایدار برسانیم، تا زمانی که راهکارهای بدون مطالعه انجام می‌شود مسیر خوبی پیش‌رو نداریم و اصفهان پرمخاطره‌ترین منطقه باقی خواهد ماند.
