سهم ۳ دهم درصدی ایران از بازار لبنان/ باید امکان انتقالات پولی با بیروت فراهم باشد/ روابط سیاسی الزامی بر توسعه تجارت نیست

ابراهیم محمد رضازاده در گفت‌وگو با خبرنگار اقتصادی ایلنا، با اشاره آمار واردات لبنان، گفت: بیشترین عدد واردات به لبنان حدود 19 تا 20 میلیارد دلار بوده است که بعد از اپیدمی کرونا این عدد کاهش یافت. آخرین آمار ارائه شده از میزان واردات لبنان در سال 2020 میلادی منتشر شد که در این سال حدود 11.3 میلیارد دلار واردات صورت گرفته است.

وی با برشمردن دلایل افت واردات به لبنان، تصریح کرد: اپیدمی کرونا یکی از مهم‌ترین دلایل کاهش واردات به این کشور است اما از سوی دیگر لبنان با مسائل اقتصادی جانبی از جمله بالا رفتن قیمت ارز نیز دست به گریبان بوده است و همین مسئله باعث نصف شدن واردات لبنان شد.

این کارشناس اقتصاد بین الملل با بررسی سهم کشورها در بازار لبنان در 20 سال گذشته، افزود: چین 9.2 دهم درصد، آمریکا 8.3 درصد، ایتالیا 8.2 درصد، فرانسه و آلمان 6.4 درصد، ترکیه 4.1 درصد، روسیه 3.8 درصد، یونان 3.7 درصد از بازار لبنان را در انحصار خود قرار داده‌اند و در 5 سال گذشته چین، ایتالیا، آمریکا، یونان، آلمان و ترکیه بیشترین سهم از این بازار را تصاحب کردند.

به گفته وی؛ سهم کشورها از بازار لبنان خرد است از این‌رو کشورهای زیادی در این بازار ورود کردند این در حالیست که در سایر کشورها معمولا سهم سایر کشور از بازار آن کشور بالای 10 درصد است اما در لبنان سهم بالای 10 درصد در بازار وجود ندارد.

رضازاده با بیان اینکه لبنان به لحاظ درصد بیشترین مهاجر را به سایر کشورها دارد، افزود: مطابق با آمار ارائه شده در این کشور 4 برابر جمعیت مستقر در لبنان، لبنانی در خارج از این کشور زندگی می‌کنند. به عبارت دیگر یک چهارم لبنانی‌ها در این کشور زندگی می‌کنند و بقیه آنها خارج از کشور هستند. اکثر لبنانی‌های خارج از کشور یا تاجر هستند و یا به کارهای مرتبط با تجارت مبادرت می‌کنند و این مسئله باعث شده است که صادرکنندگان اصلی به لبنان خود لبنانی‌ها باشند.

وی سال 95 را اوج صادرات ایران به لبنان دانست و افزود: در سال 95 حدود 93 میلیون دلار کالا از ایران به لبنان صادر شد؛ در سال‌های گذشته به ویژه در حد فاصل 98 تا 1400 صادرات ایران به لبنان به شدت کاهش پیدا کرد و به یک سوم حجم صادرات رسید تا جایی که در سال گذشته حجم صادرات ما به لبنان به عدد 30 میلیون دلار رسید به عبارتی سهم ایران در بازار لبنان کمتر از سه دهم درصد است؛ که این حجم قابل توجه نیست.

این کارشناس اقتصاد بین‌الملل افزود: تجارت ایران با لبنان ایده‌آل نیست چراکه ما از ابتدا در هیچ کشوری باهدف توسعه اقتصادی نفوذ ایجاد نکردیم تا اینگونه اقتصاد ما رشد کند. ما با هدف حفظ نظام سیاسی آن کشورها بیشتر به آنها کمک کردیم و هدف ما هیچگاه اقتصادی نبود این در حالیست که برخی از کشورها نفوذ یا جنگی را در کشور دیگر راه می‌اندازند برای این که اقتصادشان رشد کند.

به گفته رضازاده؛ ایدئولوژی جمهوری اسلامی ایران هیچگاه ایجاد نفوذ با هدف توسعه اقتصادی خودش در کشورها نبوده است. در راه توسعه اقتصادی باید زیرساخت فراهم شود از سوی دیگر کالای تولیدی باید کیفیت و قیمت مناسب داشته باشد در یک کلام کالای صادراتی باید قابل رقابت باشد، وقتی قابل رقابت بود در آن زمان تاجر وارد روابط تجاری می‌شود.

وی با بیان اینکه داشتن روابط خوب سیاسی الزامی در توسعه روابط تجاری ایجاد نمی‌کند، گفت: تجربه نشان داده است که بازار از سوی بخش خصوصی کشورها اداره می‌شود. تمایلات برای مصرف کالای ایرانی در لبنان زیاد است به ویژه در مواد غذایی گوشتی و ذبح حلال، چرا که لبنانی‌ها از نحوه اسلامی بودن آن اطمینان دارند اما باید زیرساخت‌ها، امکان نقل و انتقالات پولی فراهم باشد.

رایزن بازرگانی ایران در لبنان با اشاره به لزوم آشنایی از ظرفیت این دو کشور، گفت: باید این دو کشور نسبت به توانمندی‌هایشان آشنا شوند؛ لبنانی‌ها باید بدانند که ایرانی‌ها توانایی تولید چه محصولاتی را دارند چراکه نگاه به بازار ایران همان نگاه 20 سال پیش است و چندان با محصولات تولیدی ایران آشنا نیستند. همچنین لبنانی‌هایی زیادی در ایران زندگی نمی‌کنند این در حالیست که گفته می‌شود 7 میلیون لبنانی به برزیل مهاجرت کردند و در آفریقا نیز تعداد قابل توجهی لبنانی زندگی می‌کنند.

به گفته وی؛ وقتی ظرفیت‌ها را نشناسیم نمی‌توانیم کار مشترکی را آغاز کنیم چراکه نه آنها می‌دانند ما چه چیزهایی داریم و نه ما از ظرفیت‌های آنها آشنا هستیم.

رضازاده تصریح کرد: تجار لبنانی باید به ایران بیایند و به نمایشگاه‌های ایرانی دعوت شوند و مستقیم با تولیدکنندگان ایرانی در ارتباط باشند. در همین راستا و با هدف افزایش آگاهی از ظرفیت‌های این دو کشور یک سایت خبری را ایجاد کردیم؛ در این گروه خبری حدود 2 هزار تجار لبنانی عضو شده‌اند ما برای این تجار تولید محتوا را آغاز کردیم.

این کارشناس اقتصاد بین‌الملل ادامه داد: حضور مستقیم شرکت‌ها اهمیت ویژه دارد رقابت در این بازار تنگاتنگ است؛ شرکت‌هایی می‌توانند در این بازار دوام بیاورند که حضور مستمر داشته باشند و خدمات پس از فروش مناسبی ارائه بدهند. همچنین لبنان با اتحادیه اروپا و اتحادیه عرب دارای موافقت‌نامه تجارت آزاد است و این موافقت‌نامه می‌تواند به توسعه صادرات ما به سایر کشورها کمک کند؛ به این معنا که ما با تولید مشترک در لبنان بتوانیم کالاها را به کشورهای دیگر از طریق لبنان صادر کنیم.

وی تهاتر را راه جایگزین در تجارت دانست و گفت: به نظر می‌رسد تهاتر راهکار خوبی در شرایط تحریم باشد؛ اما من بر این باورم وقتی مسئله رقابت‌پذیری کالاها برای تجار ثابت شود و بدانند که پسته ایران در بازار لبنان قابل رقابت است و می‌تواند به لحاظ کیفی و قیمت جای خود را باز کند نحوه مراودات مالی را خود تجار حل خواهند کرد.

رضازاده با بیان اینکه توازن صادرات و واردات بین کشورها به راحت شدن روند تجارت کمک می‌کند، افزود: هر چند نبود این توازن مشکلی در تجارت ایجاد نمی‌کند بیشترین صادرات کالایی ما بدون حضور بانک انجام می‌شود و تجار با بانک کار نمی‌کنند و حتی عدد صادرات ما به این کشورها به عدد 10 میلیارد دلار هم می‌رسد. به نظر می‌رسد مسائل بانکی سد راه صادرات ما نبوده است که بخواهیم متوسل به تهاتر شویم. هر چند تهاتر می‌تواند راهکار مناسبی باشد برای کشورهایی که قانونمند هستند  و نیاز به اعتمادسازی بین تجار دارند.

رایزن بازرگانی ایران در لبنان در پایان بیان کرد: ایجاد صندوق ضمانت صادرات، حضور مستقیم تجار و راه‌اندازی فروشگاه‌های زنجیره‌ای بزرگ از جمله ظرفیت‌ها برای تقویت روابط تجاری بین این دو کشور محسوب می‌شود.