امکان حضور در بازار غرب آفریقا با حمایت تجار لبنانی/ افزایش قیمت کالای ایرانی با اجبار عبور از بنادر امارات

مسعود دانشمند در گفت‌وگو با خبرنگار اقتصادی ایلنا درباره ظرفیت‌های ارتباطات تجاری با کشورهای آفریقایی و امکان برقراری حمل و نقل تجاری برای افزایش سطح روابط اقتصادی اظهار داشت: ایران از گذشته روابط و مبادلات گسترده‌ای با کشورهای حوزه آفریقا نداشته و از این‌رو خطوط حمل‌و نقل منظمی به ویژه برای منطقه غرب آفریقا برقرار نبوده‌ است. در سال‌های گذشته شرکت کشتیرانی جمهوری اسلامی ایران به طور محدود ارتباط مستقیمی با آفریقای جنوبی و دو بندر شرق آفریقا مانند تانزانیا و کنیا برقرار کرد اما با عمده کشورهای غرب افریقا و جنوب افریقا تا حد مراکش خط مستقیمی نداریم.

وی ادامه داد: از آنجایی که خط مستقیمی در این مسیر وجود ندارد باید کالاهای کشورمان را به کشورهایی مانند دوبی ارسال کنیم و تا بار از دوبی با خط مستقیم به کشورهای آفریقایی منتقل شود و این پروسه باعث می‌شود قیمت حمل و نقل به شدت افزایش پیدا کند و بر روی قیمت نهایی کالا اثر می‌گذارد در نتیجه مشتری آفریقایی تمایلی برای خرید نخواهد داشت.

عضو هیات مدیره کانون موسسات حمل‌ونقل افزود: مشکل دیگری که وجود دارد این است که سیستم بانکی برای مبادلات مالی بین‌المللی نداریم تا بتوانیم با خطوط و اعتبارات بانکی با آفریقایی‌ها رابطه برقرار کنیم. از سوی دیگر آفریقایی‌ها ‌هم در حدی پولدار نیستند که بخواهند با پول نقد با ایران کار کنند. در این شرایط باز هم ناچار هستیم از طریق واسطه‌ای مانند امارات  ال اسی باز کنیم. باید به آفریقایی‌ها بگوییم که برای روابط بانکی با ایرانی‌ها به نفع اماراتی‌ها ال سی باز کنند تا اماراتی‌ها این امکان را داشته باشند که پول نقد آفریقا را به ایران پرداخت کند و طبیعتا در این پروسه، امارات رایگان کاری انجام نمی‌دهد و کارمزدی برای ایران خواهد داشت که این کارمزد هم به قیمت نهایی کالا اضافه می‌شود.

دانشمند گفت: بنابراین انتقال کالاهای ایرانی به کشورهای آفریقایی تحت فشار دو عامل و مشکل عدم برقراری حمل و نقل مستقیم و عدم نظام بانکی قرار می‌گیرد. معتقدم برای کاهش محدودیت‌ها نظام بانکی،‌ باید تجدید نظری در قوانین و مقررات مناطق آزاد انجام شود.

وی با بیان اینکه در حال حاضر هر بانکی برای فعالیت در مناطق آزاد باید از بانک مرکزی مجوز بگیرد، این در حالی است که مناطق آزاد هیچ تبادل ارزی با داخل کشور ندارند، افزود: در نتیجه این شرایط نیازی به مجوزهای بانک مرکزی نیست و با برداشتن محدودیت‌ها در ضوابط بانک‌های خارجی می‌توان اجازه تاسیس شعب بانک‌های خارجی در مناطق آزاد را داد. برای مثال اگر شعبه‌ای از بانک عمان در چابهار دایر شود و تابع مقررات مسقط فعال باشد، در این شرایط کشورهای طرف تجارت با ایران از جمله آفریقایی‌ها امکان بازگشایی ال سی در ایران را خواهند داشت.   

عضو هیات مدیره کانون موسسات حمل‌ونقل تاکید کرد: روشن است تا زمانی که به fatf نپیوندیم نمی‌توانیم مشکل نظام بانکی در خصوص این موارد را حل کنیم و درباره بحث برقراری خطوط حمل و نقل به سمت افریقا دولت می‌تواند در راستای افزایش سطح تجارت و مبادلات تجاری، حمایت‌‌ها و یارانه‌ای را در نظر بگیرد.

دانشمند با بیان اینکه آفریقا می‌تواند بازار بسیار خوبی برای ایران باشد و می‌توانیم با کمک تجار لبنانی در بازار غرب افریقا حضور فراگیر داشته باشیم، گفت: لبنانی‌ها در غرب افریقا بسیار ذی‌نفوذ هستند و اگر حمایت لبنانی‌ها را داشته باشیم می‌توانیم سهم بالایی از بازار غرب آفریقا از آن خود کنیم به شرط اینکه قیمت‌های بالاتر از رقبا ارایه نکنیم.   

وی با اشاره به افزایش هزینه‌های حمل و نقل دریایی از مسیر دوبی به افریقا اظهار داشت: هزینه یک کانتینر 20 فوت از بندر عباس به دوبی و تخلیه و بارگیری آن مجموعا حداقل 2 هزار دلار هزینه اضافه برای هر کانتینر دارد. بنابراین این هزینه به صرفه نیست و یا باید کشتیرانی جمهوری اسلامی در همین کشورها خطی را فعال کند یعنی برای کاهش هزینه حمل ونقل خودمان خط مستقیم به غرب افریقا داشته باشیم یا اینکه دولت سوبسید حمل ونقل تجاری به غرب افریقا را بپردازد.

دانشمند ادامه داد: هزینه حمل کالا تا ساح عاج بسیار بالا است و برقراری این خط برای کشیرانی صرفه ندارد اما می‌‌توان کالاها را از طریق لاینرهایی که در این خط حرکت می‌کنند و در تردد هستند به آفریقا انتقال داد و باید به این لاینرها اتصال پیدا کنیم و برای این اتصال باید ثایت کنیم که حجم کالا و تجارت با افریقا بالا است بنابراین در ابتدای کار باید حمایت‌ها و سوبسیدهایی وجود داشته باشد و اگر این روال استمرار پیدا کند، خود لاینر‌ها و بازار افریقا به دنبال کالاهای ایرانی می‌آیند.

عضو هیات مدیره کانون موسسات حمل‌ونقل با بیان اینکه آفریقایی‌ها مشتری تمام کالاهای ایرانی از مواد غذایی تا محصولات پتروشیمی هستند، گفت: تا کنون بخش خصوصی چند بار مذاکراتی برای افزایش روابط تجاری با غرب افریقا انجام داده اما در داخل کشورمان مذاکرات نتیجه‌ای نداشته است و تقریبا تجربه تجاری با کشورهای آفریقایی را نداریم.

وی افزود: در سال‌های گذشته نشستی با رییس جمهور ساحل عاج داشتم که بسیار علاقه‌مند توسعه روابط تجاری با ایران بود و اعلام کرد که بجای پول امکان ارایه سفته را دارند که این سفته را بانک‌های آلمانی تایید می‌کنند یا امکان تهاتر کالا به کالا وجود دارد اما بروکراسی ایران اجازه سرمایه گذاری و ورود به بازار غرب آفریقا را نمی‌دهد.

دانشمند ادامه داد: واقعیت این است که تا زمانی که قیمت نفت بالاست و فروش مکفی در نفت داریم، صادرات غیرنفتی فراموش می‌شود و هر زمانی که درآمدهای نفتی افول می‌کند به یاد صادرات افتند. اساسا برنامه مدونی وجود ندارد که کشور را بر پایه تجارت آزاد اداره کند.