بازار با ۵ میلیون بشکه کمبود نفت مواجه می‌شود/ نفت ایران اروپا را نجات می‌دهد؟

محمدعلی خطیبی در گفت‌وگو با خبرنگار اقتصادی ایلنا، درباره کشش بازار برای جذب افزایش صادرات نفت ایران اظهار داشت: قطعا بازار کشش داشته که ما توانسته‌ایم رقم صادرات را افزایش دهیم، بهرحال بعد از تحولات روسیه و اوکراین شاهد نوعی نگرانی افزایش قیمت نفت در بازار بودیم که این اتفاق هم افتاد، علت هم این است که دنیا و بخصوص کشورهای غربی به شدت دنبال این هستند که نفت روسیه را جایگزین کنند هر چند خیلی سخت است زیرا رقم صادرات روسیه بالا است.

 وی افزود: اکنون کشورهای غربی از ذخایر استراتژیک برداشت می‌کنند، این نشان می‌دهد که یک کمبودی در بازار وجود دارد و عرضه فعلی کافی نیست، در چنین بازاری قطعا نفت ما خریدار پیدا می‌کند، چون در بازاری که سراغ ذخایر استراتژیک می‌روند طبیعتا از یک عرضه‌کننده مطمئن استقبال می‌شود. بعبارت دیگر بازار کنونی براحتی می‌تواند علاوه بر 1.2 میلیون بشکه قبلی حدود 800 تا 900 هزار بشکه افزایش صادرات ایران را جذب کند.

نماینده اسبق ایران در هیات عامل اوپک درباره کسری موجودی بازار با توجه به حذف نفت روسیه گفت: میزان کسری بازار بستگی به این دارد که تحریم نفتی روسیه تا چه میزان اجرا شود، طبق اخباری که منتشر شده خود آمریکا هم محدودیت خرید از روسیه را اجرا نکرده و از این کشور واردات نفت دارد، اما از سوی دیگر شاهدیم که اخیرا پارلمان اروپا تصویب کرده که واردات نفت، گاز و زغال‌سنگ روسیه ممنوع شود، البته برخی اعضا اعتراض نسبت به عدم امکان جایگزین کردن اعتراض کردند، در هر حال بستگی به این دارد که تحریم‌های اعمالی علیه روسیه چقدر اجرا شود و اگر جدی اجرا شود، بازار کمبود خواهد داشت.

وی تصریح کرد: در حال حاضر صادرات نفت‌خام و فرآورده‌های نفتی روسیه 7 تا 8 میلیون بشکه در روز است که از این میزان 5 میلیون بشکه نفت و فراورده (60 درصد) به اروپا می‌رود، بنابراین اگر اروپا بخواهد از روسیه نفت نخرد باید این رقم را جایگزین کند زیرا ذخایر استراتژیک محدود است و بزودی به پایان می‌رسد.

خطیبی با بیان اینکه با حذف روسیه بازار با کمبود 5 میلیون بشکه‌ای مواجه می‌شود، خاطرنشان کرد: اگرچه ایران حدود 800 تا 900 هزار بشکه اضافه کرده اما دیگر کشورها ظرفیت ندارند چراکه اگر این امکان وجود داشت اروپا مجبور نبود از ذخیره‌سازی‌ها برداشت کند.

وی درباره احتمال لغو توافق اوپک‌پلاس برای کاهش سقف تولید گفت: اکنون اعضای اوپک‌پلاس با ماکزیم ظرفیت تولید میکنند، رعایت کاهش تولید 130 درصد است و کشورها 30 درصد هم بیشتر از سقف رعایت می‌کنند، این نشان می‌دهد که برخی کشورها علیرغم داشتن سهمیه، نمی‌توانند مازاد تولید داشته باشند.

این کارشناس حوزه انرژی تاکید کرد: اکنون امریکا درصدد است تحریم ونزوئلا را لغو کند، ظرفیت صادراتی ایران هم حدود 2 میلیون بشکه است، اگر امارات و عربستان هم در حد 2 میلیون بشکه اضافه کنند بازهم جایگزین کردن روسیه امکان‌پذیر نیست و قطعا کمبود بوجود می‌آید که با برداشت از ذخایر استراتژیک هم تنها به طور موقت جبران می‌شود.

وی بیان داشت: بر اساس مقررات IEA کل ذخیره‌سازی کشوزرهای صنعتی 90 روز است که از این زمان 30 روز ذخایر استراتژیک و 60 روز هم ذخایر تجاری و متعلق به شرکت‌ها است بنابراین آنچه در اختیار دولت است 30 روز است که این میزان محدود است و امکان مانور چندانی ندارند.

خطیبی یادآور شد: تنها راهی که برای اروپا باقی می‌ماند اینکه به صورت ساختگی تقاضا را پایین بیاورند، مثلا در زمان کرونا رقم قابل توجهی از تقاضا افت کرد بنابراین اگر رکود اقتصادی رخ دهد و تقاضا و مصرف کم شود، تا حدی مشکلات کمبود نفت روسیه رفع می‌شود، اما شاید راهکار قابل اجرا و مطمئنی نباشد.