یک کارشناس اقتصادی در گفت‌وگو با ایلنا:
سخنان رهبری از اقتصاد، هشداری به دولت سیزدهم بود/ برای اولین بار وارد دوران فرسودگی زیرساخت‌ها شده‌ایم
یک کارشناس اقتصادی اظهار داشت: معتقدم صحبت‌های اخیر رهبری هشداری به دولت سیزده بود تا از تاریخ گذشته درس بیاموزد.
وحید شقاقی در گفت‌وگو با خبرنگار اقتصادی ایلنا درباره سخنان اخیر رهبری و نارضایتی ایشان از وضعیت اقتصاد کشور اظهار داشت: واقعیت این است که دهه 90، دهه فرصت سوزی برای اقتصاد کشور بود و در این دهه شاخص‌های اقتصادی سقوط کردند و علامت بدی را به اقتصاد دادند.
وی با اشاره به شاخص‌های اقتصادی در دهه گذشته گفت: میانگین رشد اقتصادی دهه 90 صفر بود و میانگین نرخ تورم این دهه به 24 درصد رسید. میانگین رشد انباشت تشکیل سرمایه منفی 5 درصد بود. در کنار افت تمام شاخص، نابرابری‌ها هم تشدید شد. ضریب جینی از 36.5 درصد در سال 90 به بالای 41 درصد در سال 99 رسید.
این کارشناس اقتصادی با بیان اینکه تمام این موضوعات نشان می‌دهد که ما هم شرایط رکود را تجربه کردیم و شرایط تورم و تشدید نابرابری‌ها را، ادامه داد: برای اولین بار در تاریخ 50 ساله ایران از سال 97 به بعد اقتصاد ایران وارد دوران فرسودگی زیرساخت‌ها شد. به عبارت دیگر رشد هزینه‌های جبران استهلاک از رشد سرمایه گذاری در پروژه‌‌های زیرساختی پیشی گرفته است. این روند هشدار جدی به اقتصاد کشور می‌دهد.
شقاقی شهری افزود: از سوی دیگر در همین دوره نارضایتی‌های عمومی هم افزایش یافت و سیاست‌های اقتصاد مقاومتی هم به حاشیه رفت و به اجرا نرسید. قدرت خرید مردم هم به شدت کاهش پیدا کرد و حدود 20 درصد سرانه تولید ملی به قدرت برابری خرید در طول 10 سال تنزل پیدا کرد.
وی گفت: بحران اقتصاد ایران که انباشت دهه‌های گذشته بودند هم عملا در این دهه تشدید شد. این بحران‌ها مانند بحران صندوق‌های بازنشستگی، محیط زیست، آب، تنزل سرمایه های اجتماعی در کشور در این بازه زمانی افزایش یافتند و به نابه‌سامانی اقتصاد ایران افزودند.
این کارشناس اقتصادی ادامه داد: دو بار مورد شدیدترین تحریم‌ها قرار گرفتیم و هر بار هم که خواستیم از این تحریم‌ها عبور کنیم تمام تخم مرغ‌هایمان را در سبد مذاکرات چیدیم، آن هم با ریاست جمهوری ترامپ به نتیجه نرسید. در این میان موضوع مهم این بود که اصلاحات ساختاری را آغاز نکردیم، در طول دهه90 یک اصلاح ساختاری موفقیت آمیز را سراغ نداریم. البته در دهه‌های گذشته هم روال به همین گونه بوده اما شاهد حرکت‌های حداقلی بودیم.
شقاقی شهری در پاسخ به این سوال که دلیل عدم انجام اصلاحات ساختاری در دهه 90 چه بوده گفت: اولا دو سال آخر دولت اقای احمدی نژاد تا اواسط سال 92 و هم سال‌های اول دولت آقای روحانی یا سرگرم مذاکرات بودند یا بحث مدیریت تبعات نفی تحریم‌ها را دنبال می‌کردند. در دولت روحانی حرکت به سمت مذاکرات بدون توجه به اصلاحات ساختاری بود. تا این موضوعات به نتیجه برسد وارد دور دوم تحریم‌ها شدند. البته اوایل دولت روحانی تیم اقتصادی دولت تلاشی برای سامان دادن به یارانه‌ها انجام داد. این اقدامات دولت از شهریور سال 92 پس از استقرار دولت کلید خورد تا فروردین سال 93 ادامه داشت اما به نتیجه‌ای نرسیدند.
وی افزود: از سوی دیگر عمده وقت دولت صرف مذاکرات شد و امید داشتند که با موفقیت در مذاکرات هسته‌ای و برجام بتوانند از گسترش مناسبات بین المللی و عواید نفتی آن، درآمدهای کشور را افزایش دهند. در سال 94 هر چند مذاکرات به نتیجه رسید تا مقدمات آن اجرایی شود و ایین نامه با قواعد بین المللی مطابقت بدهد، با به روی کار امدن ترامپ از سال 97 دوباره درگیر تحریم‌ها شدیم و پس از آن دوباره دولت به دنبال روزمرگی‌ها برای کاهش تبعات تحریم دوید.
این کارشناس اقتصادی تاکید کرد: از طول 10 سال دهه 90 حداقل 7 سال آن بحث مدیریت کاهش تبعات تحریم و مدیریت کمبود تقاضا در بازار، گرانی‌ها و .... بود تا هزینه این تبعات را مردم نپردازند.
این کارشناس اقتصادی با اشاره پیام رهبری برای اعلام نارضایتی‌ها از شرایط اقتصادی در دولت سیزدهم اظهار داشت: مساله این است که باید از تاریخ درس بیاموزیم به این معنا که تمام تخم مرغ‌ها را در سبد مذاکرات یا برجام نگذاریم. اگر سال 1401 را بدون تحریم‌ها آغاز کردیم باید بدانیم که آبان 1401 انتخابات کنگره آمریکا را در پیش داریم و ممکن است که جمهوری‌خواه‌ها برنده این انتخابات باشند. بعد از آن هم از 2023 مقدمات انتخابات ریاست جمهوری آمریکا آغاز و در سال 2024 انتخابات ریاست جمهوری امریکا انجام می‌شود، در این مدت هم ممکن است شاهد تلاطماتی باشیم و احتمالا جمهوری خواهان موضوعاتی را درباره تحریم‌ها علیه ایران مطرح کنند که منجر به نوساناتی در کشورمان خواهد شد.
وی گفت: از سوی دیگر، دولت نباید از سایر موضوعات غافل باشد. کشورمان با بحران‌های پیچیده آب، محیط زیست، صندوق‌های بازنشستگی، تنزل سرمایه اجتماعی و... مواجه است و یکی از بحران‌های قابل توجه امروز ایران، بحران مسائل مدیریتی است به این معنا که توان و ظرفیت انجام و اجرای اصلاحات بزرگ در اقتصاد کشور را از دست داده‌ایم.
شقاقی شهری افزود: امروز درگیر بحران سرمایه اجتماعی به دلیل فساد و رانت در دهه‌های مختلف، هستیم و همانطور که گفتم بحران سرمایه مدیریتی هم گریبان گیر شده و در طول 20 سال گذشته یک اصلاح ساختار موفقیت‌آمیز را تجربه نکردیم. همه این عوامل در کنار رانت و فساد موجود و کاهش سرمایه‌های اجتماعی دست به دست می‌دهند و کار را برای اقتصاد ایران سخت‌تر می‌کنند این در حالی است که احتمالا در پایان این دهه پیش رو هم دیگر امکان فروش نفت را نخواهیم داشت چراکه تمام دنیا به سمت انرژی‌های تجدیدپذیر رفته‌اند.
وی تاکید کرد: بنابراین معتقدم صحبت‌های رهبری هشداری به دولت سیزدهم بود تا از تاریخ گذشته درس بیاموزد.
