جزییات چالش آبی میان ایران و عراق/ قربانی تغییر اقلیم در منطقه هستیم/ عراقی‌ها تهدید به شکایت کرده‌اند

فرشید شکرخدایی در گفت‌وگو با خبرنگار اقتصادی ایلنا در مورد اظهارات مقامات عراقی مبنی بر اینکه ایران حقابه این کشور را پرداخت نمی‌کند اظهار کرد: اروند تنها رودخانه‌ای است که از ایران به عراق می‌ریزد، آب سدهایی که در کارون زده شده حتی به مردم خوزستان هم داده نمی‌شود یعنی مسئله خشکسالی اروند است. مشکل عراقی‌ها دجله و فرات است که از ترکیه سرچشمه می‌گیرد و ترکیه سدهایی روی آن تاسیس کرده است. در پی این اقدام  و کم شدن حقابه عراق از دجله و فرات باعث شده که کم آبی اروند هم خود را نشان دهد؛ از سمت ایران هور هم درحال خشک شدن است.

وی افزود: موضوع مالکیت اروند موضوع قدیمی است که ما هشت سال به خاطر آن جنگیده‌ایم و به پیمان الجزایر منتج شد. در نظام‌های بین‌المللی 50 درصد حقابه برای پایین‌دست است یعنی ترکیه هم باید 50 درصد از آب دجله و فرات را به عراق بدهد. در مورد هیرمند هم افغانستانی‌ها باید 50 درصد آب را به ایران بدهند؛ این یک قانون بین‌المللی در مورد حقابه پایین دست نسبت به منشا آب است.

شکرخدایی تصریح کرد: کل خاورمیانه دچار تنش آبی است و همه کشورها همین چالش را دارند، موضوع کاهش آب در دریای خزر هم جدی بوده و ورودی‌های آن کم شده است. به نظر می‌رسد موضوع تغییر اقلیم است نه اینکه آب باشد و ندهند. یکی از تبعات گرم شدن زمین تنش‌های آبی بین کشورها، منطقه‌ها و استان‌ها است. ما همین چالش را در مورد اصفهان داریم که در سطح استان است، یعنی همین چالش در سطح کشوری هم وجود دارد.

وی اضافه کرد: بهتر است که عراقی‌ها به جای آنکه به ایرانی‌ها این موضوع را بگویند، مشکل را با ترکیه حل کنند چراکه مشکل اصلی مربوط به ترکیه و دجله و فرات است. ایران هم از ریزگردها و مشکلاتی که ایجاد می‌کنند آسیب می‌بیند، چراکه منشا ریزگردها عراق بوده و دلیل آن هم کم‌آبی دجله و فرات است که به دلیل ایجاد سد توسط ترکیه اتفاق افتاده است. بنابراین چالش اصلی عراق با ترکیه است اما برای اینکه تنها با ترکیه این چالش را مطرح نکنند علیه ایرانی‌ها هم مطرح کرده‌اند.

رییس کمیسیون توسعه پایدار، محیط زیست و آب اتاق بازرگانی ایران بیان کرد: عراقی‌ها ادعا می‌کنند که با ترکیه به نتیجه رسیدند و در مورد ایران نتیجه‌ای حاصل نشده، درحالی که حجم مشکل دو کشور در زمینه آب شبیه به هم نیست، ما حقابه‌ای را به سرزمین عراق نمی‌دهیم بلکه به اروند رود می‌دهیم که هور مشترک بین دو کشور است. قبول داریم که آنها حق دارند اما ما در سرزمین اصلی خود در خوزستان هم همین مشکل را داریم. عراقی‌ها تهدید به شکایت کرده‌اند، ولی از طرف ایران یعنی وزارت نیرو یا دیگر نهاد‌های ذی‌ربط هنوز به طور رسمی واکنشی را ندیده‌ایم.

وی با پیش‌بینی سیر افزایشی اینگونه مشکلات بین کشورها گفت: در طول زمان این مشکلات بیشتر خواهد شد و پیش‌بینی من این است که تنش آبی ما با کشورهای دیگر از جمله عراق و دیگر کشورها افزایش پیدا می‌کند. علی رغم اینکه ما مشکلات اقلیم را نفی می‌کنیم یا سعی می‌کنیم وارد موضوع تغییر اقلیم نشویم و بگوییم به ما ارتباط ندارد، ما قربانیان تغییر اقلیم در منطقه هستیم.

شکرخدایی همچنین با اشاره به عدم پرداخت حقابه ایران توسط افغانستان خاطرنشان ساخت: به نظر می‌رسد که ماهم مثل عراقی‌ها باید موضوع حقابه هیرمند را جدی بگیریم و اگر لازم است شکایت هم کنیم. قسمت زیادی از خشکسالی حوزه آبریز هیرمند ما ناشی عدم پرداخت حقابه توسط افغانستان است، زمانی که دولت داشتند این حقابه را نمی‌دادند، الان هم باز هم نمی‌دهند. به نظر می‌رسد که ماهم باید این روال را جدی گرفته و بتوانیم حق خود را از هیرمند بگیرند، ما در این زمینه کاهلی می‌کنیم و این رفتار عراقی‌ها نشان می‌دهد که ماهم باید نسبت به هیرمند جدی باشیم.