خزر؛ دروازه ورود گاز ایران به اروپا/ بحران «انرژی خزر» را با همسایگان خواهیم داشت/ فعلا تنها دست ایران خالی است

میرقاسم مومنی در گفت‌وگو با خبرنگار اقتصادی ایلنا، درباره امکان همکاری گازی ایران- جمهوری آذربایجان در حوزه خزر اظهار داشت: یکی از مشکلات در این حوزه ما رژیم حقوقی بر بستر دریا بوده که هنوز تفاهمنامه کامل و جامعی نداریم، توافقنامه‌ای بین روسای‌جمهور کشورهای این حوزه امضا شده اما تفاهمی در زمینه تقسیم منابع و ذخایر صورت نگرفته است. 

وی افزود: اکنون روسیه، آذریایجان، قزاقستان و ترکمنستان از این بستر استخراج دارند، ایران هم قبلا تعدادی چاه با همکاری یک شرکت برزیلی احداث کرد اما به دلیل عمق خزر مقرون به صرفه نبود زیرا از جنوب نفت و گاز را با هزینه کمتر استخراج می‌کردیم، دومین مسئله ما در تعلل برداشت از این ذخایر، انتقال انرژی است، ما از خط لوله باکو-تفلیس-جیحان که قرار بود 5 درصد آن متعلق به ایران باشد به دلیل اعمال نفوذ امریکا کنار گذاشته شدیم و ترکیه جای ما را گرفت. 

این کارشناس حوزه قفقاز تصریح کرد: در هر حال برداشت از ذخایر خزر بیش از آنکه اقتصادی باشد، سیاسی است و روس‌ها و آذربایجان، ترکمنستان و قزاقستان به خوبی این مسئله را درک کرده و سرمایه‌گذاری کرده و در حال اکتشاف هستند و تنها دست ایران خالی است و بیشتر روی مانور و تبلیغات کار می‌کنیم.

وی گفت: ما به دو دلیل تحریم و سوءمدیریت در حوزه انرژی مشکل داریم، منافع ملی را فدای منافع مقطعی، سیاسی و حزبی کرده‌ایم در حالی که جنگ‌های دنیا بر سر انرژی است، روس‌ها برای اینکه جلوی ورود انرژی به اروپا را بگیرند در سوریه می‌جنگند تا کسی جایگزین‌شان نشود، در قره‌باغ با همین هدف جنگ راه می‌افتد، اما ما از منابع خودمان استفاده نمی‌کنیم و این در حالی است که چند سال دیگر بحرانی به نام انرژی خزر با همسایگان خواهیم داشت چراکه همسایگان سرمایه‌گذاری می‌کنند و شرکت‌های کلان را ذی‌نفع می‌کنند و اگر بخواهیم رقابت کنیم به جای کشورها، کنسرسیوم‌های بین‌المللی با ما درگیر می‌شوند درواقع وارد چالش بزرگتری می‌شویم، به طوری که شاهدیم اکنون آذربایجان به شرکت‌های بزرگ اروپایی، امریکایی و اسرائیلی و حتی به پاکستان سهم می‌دهد و یارگیری می‌کند، بنابراین ما مجبوریم به جای اینکه با آذربایجان درگیر شویم با چندین شرکت کوچک و بزرگ بین‌المللی طرف می‌شویم، شرکتی که سرمایه‌گذاری کرده کوتاه نمی‌آید، با ما در گیر می‌شود و در نهایت بدهکار می‌شویم و مجبوریم جریمه هم بپردازیم، مثل آنچه در کرسنت رخ داد.

مومنی درباره امکان صادرات انرژی با همکاری آذربایجان در حوزه خزر گفت: بیشترین صادرات به اروپا دست روسیه است و برای این منظور دو خط لوله نورد استریم 1 و 2 را راه‌اندازی کرده است، اکنون اگر به بحران منطقه نگاه کنیم قرار بود گاز ایران از طریق بنادر سوریه به اروپا برود اما روس‌ها در سوریه حضور پیدا کرده و مانع‌تراشی کردند در حوزه قفقاز هم زمانی که زیرساخت‌ها در حال آماده شدن بود مشکل قره‌باغ بوجود آمد، بنابراین هر زمانی که اروپا بخواهد نفت و گاز خود را خارج از روسیه تامین کند بحران ایجاد می‌شود مثل بحران قفقاز و خاورمیانه.  

 وی خاطرنشان کرد: حتی اگر هزینه سرمایه‌گذاری در خزر بالاتر از دیگر مناطق بود ما باید این کار را می‌کردیم، حتی برای سرمایه‌گذاری می‌توانستیم بخش خصوصی را وارد کنیم، هر روز نفت و مشتقات نفتی گران‌تر می‌شوند اما کوتاهی شد، در حالی که می‌توانستیم در حوزه خزر با قدرت حضور داشته باشیم. 

این کارشناس حوزه انرژی بیان داشت: اکنون آذربایجان با جمعیت 10 میلیون نفری بشدت به دنبال اکتشاف، جذب سرمایه و انعقاد قراردادهای جدید با کنسرسیوم‌های دنیا است، ما نیز باید در نظر داشته باشیم منابع پارس جنوبی و همه میادین مشترک روزی به پایان می‌رسند باید استراتژی سیاسی، اقتصادی و حتی امنیتی بکار ببندیم حتی با کشورهای منطقه از جمله آذربایجان در حوزه انرژی همکاری کنیم تا عقب نمانیم.