صنایع دستی؛ دمیدن روح لطافت به زندگی خشن انسان/ سرمایه گذاری در صنایع دستی گامی در راستای افزایش صادرات غیرنفتی

به گزارش ایلنا، 21 خرداد به نام روز جهانی صنایع دستی نامگذاری شده است؛ روزی که به دنیای پرنقش و نگار جلوه‌هایی که عاشقانه خلق شده متعلق است و همه آنها دارای ارزش های خاصی بوده، بطوری که نمی توان قیمتی را برای‌شان قرار داد.

وقتی به صنایع دستی می‌نگریم می‌توانیم در قطعه قطعه آنها خلاقیت، ذکاوت هنرمند را لمس کنیم و قصه دل و رازهای خالقش را بخوانیم، رنگ ها و نقش هایی که انگار لب به سخن می گشایند و داستانی شنیدنی از زحمت هایی که شبانه روز برای خلق یک اثر کشیده شده است را روایت می کنند.

نگاهی به تاریخچه صنایع دستی در سراسر دنیا نشان می دهد ارزش و جایگاه این هنر بر هیچکس پوشیده نیست، اما بعد از جنگ جهانی دوم بود که اهمیت این هنر بیشتر از قبل و با نگرش فرهنگی و هنری در جهان مورد توجه قرار گرفت؛ در دهم ژوئن سال ۱۹۶۴ اولین همایش جهانی در زمینه صنایع دستی در شهر نیویورک برگزار شد که در آن هنرمندان، استادها و صنعتگران زیادی از ۴۰ کشور مختلف دنیا حضور داشتند که در قطعنامه پایانی این کنگره، تاسیس شورای جهانی صنایع دستی به عنوان نهاد وابسته به یونسکو تصویب شد.

هنر صنایع دستی مهجور و مظلومِ ایران
پاساژ امیریه تبریز بیش از دو دهه قبل به عنوان پاساژ صنایع دستی و با هدف رونق کسب و کار هنرمندان این شاخه احداث شد که متاسفانه به علل متعددی چون موقعیت سنجی نامناسب و قرار گرفتن در منطقه خارج از دید شهروندان، عدم معرفی و حمایت کافی توسط مسئولان به شدت مهجور مانده است.

امروز همزمان با روز جهانی صنایع دستی می‌خواهیم نه با نگاهی گذرا به این هنر و صنعت ارزشمند بلکه با گفت‌وگویی کوتاه هنرمندان تبریزی دغدغه های این قشر خلاق را بشناسیم؛ اما رکود و کسالت این مجموعه در روزی که بنامش ثبت شده جای بسی تعجب دارد!

عدم حمایت از صنایع دستی،ذوق هنرمند را نابود می‌کند

عاطفه عباسی، بانوی منبت کار تبریزی می‌گوید: از سال ۸۸ با علاقه به رشته تحصیلی صنایع دستی، فعالیت خود را در این زمینه شروع کردم و بعد از مدتی کارگاهی ایجاد کردم ولی با بی توجهی و عدم حمایتی که در آن زمان شد، شوق و روحیه خود را از دست دادم و کارگاه خود را تعطیل کردم، در دوسال قبل با حمایت خانواده و همسرم دوباره و به صورت کاملا حرفه ای به این زمینه ورود پیدا کرده و فعالیت خود را ادامه می‌دهم.

وی با بیان اینکه منبت کاری مخاطب خاصی برای خودش دارد، اظهار می‌کند: این حرفه، علایق و سلایق خاصی را می‌طلبد و برای خود مخاطبان ویژه ای دارد.

این بانوی هنرمند با انتقاد از عدم حمایت مسئولین و بی توجهی مردم به هنرهای دستی می‌گوید: پاساژ امیریه به عنوان پاساژ صنایع دستی و باهدف رونق فعالیت های هنرمندان این عرصه راه‌اندازی شده است ولی هیچ اثری از رونق صنایع دستی در اینجا وجود ندارد؛ موقعیت جغرافیایی و منطقه ای پاساژ امیریه برای فعالیت این رشته ها مناسب نیست زیرا در منطقه خیابان دارایی و نقطه کور شهر قرار دارد.

وی ادامه می‌دهد: گاهی گردشگران خارجی که با راهنمایی هنرمندان به اینجا می‌آیند اظهار تاسف می‌کنند که موقعیت پاساژ در دسترس و دید عموم نیست؛ حتی شهروندان تبریزی نیز اغلب از وجود چنین پاساژی بی اطلاعند.

عباسی یادآوری می‌کند: بیشتر هنرمندان صنایع دستی بیمه ندارند در حالیکه اغلب این رشته را به عنوان شغل و حرفه اصلی خود انتخاب کردند و برای گذران زندگی خود و خانوادشان نیازمند حمایت جدی مسئولان هستند.

وی با تاکید بر اینکه من هم مثل دیگر هنرمندان این رشته با علاقه شغلم را انتخاب کردم، می‌افزاید: هنر منبت نیاز به دقت و قدرت بدنی کافی دارد و چون اغلب از چوب گردو برای ساخت آثار استفاده می‌کنیم به دلیل سختی مواد اولیه کار انرژی بر است تا کاری هنرمندانه و زیبا خلق شود.

رونق بازار در سایه ارتباط هنرمند و تنوع اثر تحقق می‌یابد

صدیقه اختیاری، هنرمند بافنده فرش، گلیم  نیز درباره فعالیت خود می‌گوید: در آذرماه سال ۷۴ در کلاس های آموزشی سازمان فنی و حرفه ای شرکت کردم و هفت سال پیاپی در زمینه تولید فرش های ریز بافت فعالیت کردم، هنرمند صنایع دستی زندگی و عمرش را برای این کار می‌گذارد و آنچه در دوره آموزشی می‌گذرانیم الفبا است و با کار مستمر و علاقه است که هنرمند به مرحله آفرینش اثر هنری می‌رسد.

وی ادامه می‌دهد: معتقدم هنر قالیبافی می‌تواند از رکود امروزی خارج شود به شرطی که هنرمندان با حمایت مسئولان و به شکل برنامه ریزی شده به تولید هدفمند بپردازند، طرح به شکل انبوه تولید و بازار اشباع نشود، با راه اندازی سایت قالیبافی پیش از شروع کار، طرح مورد نیاز بازار و مشتری را انتخاب و تولید کنیم.

اختیاری تاکید می‌کند: متاسفانه حمایت مسئولین رضایت بخش نیست؛ با برگزاری چند نمایشگاه و واگذاری غرفه رایگان به برخی افراد بانفوذ و شناخته شده نمی‌توان از هنرمند حمایت کرد و با این روش نمی توان هنرمند جدید و خلاق پرورش داد.

وی می‌افزاید: با افزایش ارتباط بیشتر هنرمند با بازار و ایجاد تنوع در ذائقه مشتری می‌توان رونق بیشتری به این حرفه داده و هنر قالیبافی را از رکود خارج کرد.

این بانوی هنرمند با برشمردن سه مشکل مهم این هنر در تبریز خاطرنشان می‌کند: افزایش سرسام آور قیمت مواد اولیه در مقابل عدم افزایش دستمزدها به مقدار کافی و رکود بازار گریبانگیر هنرمندان قالیبافی است و متاسفانه به دلیل نبود صادرات تنها در صورتی که سفارش داشته باشیم کار میکنیم.

سرمایه گذاری در صنایع دستی قامی در راستای افزایش صادرات غیرنفتی

هنرمندان زیادی در ایران مشغول به حرفه‌ صنایع دستی هستند و برای بهتر شدن صنعت صنایع دستی باید سرمایه گذاری بیشتری در این زمینه انجام شود چرا که صنایع دستی می‌تواند در صورت سرمایه گذاری بخش زیادی از مشکلات اقتصادی کشور را حل کند.

با استقبالی که مردم کشورهای اروپایی از صنایع دستی ایران و منطقه آذربایجان دارند می‌توان با یک و یا چندین طرح حمایتی از این هنرمندان بسترهای لازم جهت افزایش تولید و صادرات را ایجاد کرد و حتی می‌توان به ارز آوری صنایع دستی در صادرات اقلام غیر نفتی با توجه به استقبال سایر کشورها اشاره کرد.

توجه به این صنعت در حال حاضر، نه تنها ما را با گذشته مردمان در هر منطقه پیوند می‌دهد، بلکه می‌تواند ما را در همان جوّ و محیطی قرار دهد که انسانِ خودرو زده امروز ازآن جدا مانده است.