کودک همسری به مصلحت نیست/ لزوم اصلاح قانون موجود در خصوص سن مناسب ازدواج

به گزارش ایلنا، مهدی جوهری امروز در نشستی که در بهزیستی شهرستان کرج برگزار شد، با اشاره به تعریف ازدواج زودهنگام و تاثیر آن بر طرفین، گفت: ازدواج زود هنگام با استناد به ماده ۱۰۴۱ قانون مدنی به ازدواجی اطلاق می‌شود که دختر زیر سن ۱۳ و پسر زیر سن ۱۵ سال باشد. علیرغم اینکه نظراتی وجود دارد که ازدواج زیر سن 18 سالگی را زود هنگام تلقی می‌کنند.

وی افزود: این نوع ازدواج هر دو جنس را متاثر می‌سازد اما دختران بیشتر در معرض آسیب هستند و آسیب ها و عوارض شدیدی را متحمل می‌شوند. با وجود این که تحقیقات متعدد حاکی از آسیب‌های متعدد پدیده کودک همسری است این پدیده در برخی از نقاط کشور امری شایع است.

جوهری در ارتباط با دلایل کودک همسری و ازدواج به خصوص دختران در سنین کودکی اظهار کرد: نتایج حاصل از  بررسی چند تحقیق دانشگاهی نشان می‌دهد که علل فرهنگی، فقر و محرومیت، بی‌سوادی، اختلالات روانی والدین، تک والد بودن طفل از جمله مهم ترین دلایل وقوع چنین ازدواج هایی است که می‌تواند پیامدهای غیر قابل جبرانی به همراه داشته باشد .

وی در ارتباط با پیشگیری از آسیب ناشی از ازدواج برای دختران تصریح کرد: بنه‌ظر می‌رسد افزایش سن قانونی ازدواج، افزایش دسترسی دختران به تحصیلات، اشتغال مناسب، بالابردن آگاهی جامعه درباره عوارض ازدواج زودهنگام و اجرای سیاست های فقر زدایی میتواند در راستای بهبود وضعیت سلامت زنان و کودکان موثر باشند.

جوهری با اشاره به ماده ۱۰۴۱ قانون مدنی اظهار کرد: این قانون بر این مساله تاکید دارد که نکاح دختر زیر ۱۳ سال و پسر کمتر از ۱۵ سال منوط به رضایت ولی و تشخیص دادگاه صالح است، اما واقعیت این است که ازدواج کودکان به مصلحت نیست و قانون موجود در خصوص سن مناسب ازدواج نیاز به اصلاح دارد.

وی با تاکید بر ضرورت فرهنگ سازی رسانه ها در کاهش این ازدواج ها، ادامه داد: در ادوار گذشته با توجه به اقلیم، شرایط زندگی، تغذیه و فرهنگ حاکم، گاه دختر ۹ ساله رشید تلقی می‌شد و صلاحیت ازدواج را پیدا می‌کرد ولی در حال حاضر، شرایط بسیار تغییر کرده است.

استادیار و عضو هیات علمی دانشگاه علوم قضایی خطاب به افرادی که ازدواج زیر سن 18 سالگی را مناسب می دانند، گفت: باید از این افراد سئوال کرد که آیا ارزش زندگی مشترک به اندازه اهمیت گرفتن گواهینامه رانندگی نیست؟ چطور قانون اجازه نمی‌دهد فرد زیر ۱۸ سال رأی دهد، رانندگی کند، وام بگیرد و … ولی محدودیتی برای ازدواج همین افراد قائل نیست؟

وی افزود: کسی که ازدواج کرده و در مرحله تشکیل زندگی قرار دارد چطور از گرفتن یک وام که رابطه‌ای اقتصادی و مالی است محروم می‌شود ولی در بحث ازدواج بالغ و عاقل تلقی می‌شود، این نشان می‌دهد که بحث مالی ارزش و اهمیتش بیشتر از نهاد خانواده در نظر گرفته می‌شود.

جوهری توضیح داد: باید ماده ۱۰۴۱  قانون مدنی با توجه به نظریه فقه پویا توسط نمایندگان مجلس اصلاح شود و قاضیان دادگاه‌ها هم حکمی مبنی بر تأیید صلاحیت ازدواج دختران زیر سن ۱۳ و پسران زیر سن ۱۵ سال صادر نکنند چون به مصلحت آنان نیست.

وی اذعان کرد : ازدواج‌های زودهنگام در سنینی روی می‌دهد که افراد در آن به مرحله بلوغ فکری و عقلانی نرسیده اند، بنابراین زوجین در انتخاب شریک زندگی خود نمی‌توانند هیچ نقشی ایفا کنند به طوریکه پس از گذشت مدتی و به علت ناتوانی در اداره زندگی تصمیم به طلاق و جدایی می‌گیرند.

جوهری گفت: بیشتر پژوهشگران معتقدند که ازدواج های زودهنگام تأثیر بسزایی در افزایش آمار طلاق دارد. طلاق گرفتن این کودکان باعث تداوم و تشدید فقر می‌شود، چرا که فقری که خود منجر به ازدواج می‌شود با طلاق کودک امتداد و حتی آن را تشدید می‌کند. 

جوهری در ادامه به آثار و نتایج منفی اینگونه ازدواج ها اشاره و بیان کرد : ازدواج در دوران کودکی یا نوجوانی، تبعات منفی و آسیب‌های اجتماعی زیادی را در آینده بر زوجین تحمیل خواهد کرد که نمی‌توان از آثار روانی، عاطفی، اجتماعی و زیستی که این نوع ازدواج‌ها بر هر دو جنس وارد می کند، چشم پوشی کرد و غافل ماند. ازدواج کودکان بر مناسبات اجتماعی و فردی آنها و در نهایت جامعه تأثیر می‌گذارد.

این حقوقدان گفت: الزامات ازدواج در سنین پایین اغلب منجر به جدایی از خانواده، دوستان و تعلقات، از دست دادن آزادی، تعامل باهمسالان و استفاده از فرصت‌های آموزشی می‌شود. اکثریت این دختران پس از ازدواج ترک تحصیل می کنند و بعضا دیده می شود که ازدواج در سنین پایین در خانواده هایی با نشانه های چون والدین معتاد، والدین دارای بیماری روانی مزمن، خانواده های بیسواد یا کودک تک والد یا والد ناتنی و از لحاظ اقتصادی - اجتماعی در سطح پایینی باشند، بیشتر است.

وی ادامه داد: ازدواج در سن پایین و قبل از بلوغ فکری، کودک را با دنیایی از نیازها و انتظارت برآورده نشده مواجه می‌کند که به مرور اثرات روحی و روانی در فرد می‌گذارد.

جوهری در پایان گفت: به دلیل این که این ازدواج‌ها پیش از رسیدن کودک به بلوغ فکری صورت می‌پذیرد، کودکانی که در سنین پایین مجبور به ازدواج شده اند به دلیل آنکه نتوانسته دوران کودکی خود را سپری کنند دچار ناراحتی های روحی خواهند شد.