رقص شترها در قزوین/کاهش کیفیت خاک به دلیل چرای بی رویه شترها در دشت الله آباد و تالاب یعقوب آباد/ احتمال هجوم ریزگردها به دشت

به گزارش خبرنگار ایلنا از قزوین، دشت الله‌آباد استان قزوین در شهرستان‌های آبیک و بوئین‌زهرا واقع شده که وسعتی حدود 56 هزار هکتار  دارد . در جنوب این شهرستان نیز  تالاب یعقوب‌آباد است که حدود 20 هزار هکتار است و به گفته مسئولان استانی و کشوری، در چند سال پیش به عنوان کانون ریزگردها مطرح بوده است.

مسئولان علل ایجاد کانون ریزگردها در شهرستان آبیک را وجود چاه‌های غیرمجاز، چرای بی‌رویه دام، خشکسالی، زهکش احداثی در جنوب دشت توسط جهاد کشاورزی و غیره می‌دانند.

امسال و با بارش باران‌های سیل‌آسا و ورود آب رودخانه‌های استان قزوین به دشت الله‌آباد، شاهد پر شدن دشت از آب بودیم و در واقع دشت جانی دوباره گرفت. اما از طرف دیگر شاهد حضور دام‌های متعددی همچون شتر در این دشت و تالاب هستیم گرچه با فرونشست آب‌های جاری شده در دشت، چهره آن به بیابان  بیشتر شبیه است.

به‌رغم پایان فصل بهره‌برداری یا تعلیف احشام در مراتع، شاهد حضور شترها در دشت الله‌آباد هستیم و با توجه به ابطال پروانه تعلیف شتر در اراضی این دشت از سوی منابع طبیعی و آبخیزداری استان قزوین اینکه چرا دوباره شتر تعلیف می‌شود،  تأمل‌برانگیز است.

با توجه به اینکه دو سال پیش از سوی دادگاه بخش بشاریات دادنامه‌های مختلفی مبنی بر تخریب و قلع و قمع آغل‌های شتر در دشت الله‌آباد شهرستان آبیک صادر شده، اما تاکنون مسئولان منابع طبیعی و آبخیزداری نسبت به اجرای این حکم اقدام نکرده‌اند، جای سوال است.

چرا،  فقط برای گوسفند  و بز مجاز است

حمیدرضا رضانژاد رئیس اداره منابع طبیعی و آبخیزداری شهرستان آبیک در گفت‌وگو با خبرنگار ایلنا در قزوین می‌گوید: هیچ کدام از دامداران اصیل و باسابقه در حوزه استحفاظی شهرستان آبیک دارای شتر نبوده و نیستند و احشام آنان از نوع گوسفند و بز است.

وی می‌افزاید: در حال حاضر تعدادی شتر که در جزیره و دشت الله‌آباد حوزه استحفاظی شهرستان آبیک تعلیف می‌شوند مربوط به عده کمی هستند که به صورت مهاجر هستند که به این شهرستان کوچ کرده‌اند و بدون رعایت قوانین و ضوابط پروانه مرتع‌داری و تذکرات اداره منابع طبیعی و آبخیزداری به طور غیرقانونی مشغول تعلیف شترها در این مراتع هستند.

این مسئول ادامه می‌دهد: این افراد بدون رعایت قانون و مقررات جاری مرتع‌داری، نارضایتی دامداران بومی شهرستان آبیک را فراهم کرده‌اند و با تعلیف 24 ساعته در طول سال زمینه تخریب پوشش گیاهی و ایجاد بستر کانون اصلی ریزگردهای منطقه را موجب شده‌اند.

رئیس اداره منابع طبیعی و آبخیزداری شهرستان آبیک اضافه می‌کند: حتی به‌رغم ابطال پروانه تعلیف شتر در دشت الله‌آباد شهرستان آبیک از سوی اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری استان قزوین، افرادی کماکان به صورت غیرقانونی در حال تخریب اراضی ملی در دشت هستند.

رضانژاد خاطرنشان می‌کند: به دلیل پاره‌ای ازموارد با توجه به اینکه احکام قضایی در خصوص تخریب آغل نگهداری شترها در دشت الله‌آباد شهرستان آبیک صادر شده و پرداخت جرایم نقدی هم برای  افراد دارای فعالیت غیرمجاز و تعلیف شتر صادر شده اما به اجرا درنیامده همین امر موجب استمرار حضور  ساربان‌ها و چرای شترها در دشت شده و تخریب بیش از حد و روزافزون مراتع موصوف را به دنبال داشته است.

وی صاحبان شترهای حاضر در دشت الله‌آباد شهرستان آبیک را ساکن شهرستان بوئین‌زهرای استان قزوین و صاحبان گوسفندان در حال چرا در این دشت را ساکن شهرستان نظرآباد استان البرز ذکر و بیان می‌کند: هیچ کدام از ساربان‌ شترها و صاحبان گوسفندان که در خارج از فصل چرا در دشت الله‌آباد هستند، ساکن شهرستان آبیک نیستند این در حالی است که صاحبان گوسفندان این شهرستان در مناطق ییلاقی به سر می‌برند و در فصل چرا هم 90 درصد گوسفندان داخل دشت نمی‌آیند و تا حوالی کانال‌ها مشغول به چرا می‌شوند.

این مسئول می‌افزاید: پیشنهاد می‌شود مدیران ادارات کل منابع طبیعی و آبخیزداری دو استان قزوین و البرز و همچنین مسئولان محیط زیست این دو استان و مسئولان شهرستان آبیک در  اقدامی اساسی فکری برای  این مشکل کنند.

رئیس اداره منابع طبیعی و آبخیزداری شهرستان آبیک ادامه می‌دهد: پیشنهاد دیگر این است که در راستای مقابله با بیابان‌زایی و کویری نشدن دشت الله‌آباد شهرستان آبیک، مدیریت صحیح مرتع‌داری که همان نگهداری احشام از نوع بز و گوسفند بوده با توجه به عرف و دانش بومی و محلی دامداران شهرستان آبیک اجرایی شود.

خروج بیش از 40 نفر شتر از دشت

از سوی دیگر  در 28 خرداد ماه امسال طرح مقابل با چرای غیرمجاز با مشارکت یگان حفاظت ادارات محیط زیست شهرستان آبیک و منابع طبیعی و آبخیزداری شهرستان و همچنین نیروی انتظامی بخش بشاریات در تالاب یعقوب آباد اجرا شد .

دراین برنامه یک گله دام سنگین بیش از 40 نفر شتر از منطقه شکار تیراندازی ممنوع الله‌آباد حریم  تالاب یعقوب آباد با صرف زمان حدود 5 ساعت خارج شد.

 این طرح برای حفظ پوشش گیاهی منطقه و مبارزه با چرای غیر مجاز دام در شهرستان آبیک اجرا شده که مقرر شده با تمام ظرفیت دو دستگاه دراین شهرستان پیگیری و اجرایی شود.

امید رحمانی سرپرست حفاظت از محیط زیست شهرستان آبیک هم در گفت‌وگو با خبرنگار ایلنا اذعان می‌کند: به دلیل تردد و پاکوبی شترها در دشت الله‌آباد شهرستان آبیک، علاوه بر ریشه‌کنی انواع گیاهان و کاهش پوشش گیاهی، کیفیت سطحی خاک کاهش یافته و می‌تواند موجب از بین رفتن شرایط مناسب برای رویش انواع گیاهان در سال‌های آینده شود.

وی می‌افزاید: پس از هدایت و خروج گله شترها با همکاری منابع طبیعی و آبخیزداری شهرستان آبیک از دشت الله‌آباد در 28 خرداد ماه، نسبت به تهیه و تنظیم صورت جلسه برای نیروی انتظامی بخش بشاریات این شهرستان اقدام لازم صورت گرفت.

عده‌ای به قوانین تمکین نمی‌کنند

علی‌اکبر اسداللهی مدیر کل منابع طبیعی و آبخیزداری استان قزوین در گفت‌وگو با خبرنگار ایلنا در قزوین ضمن تایید ابطال مجوز چرای شتر در دشت الله‌آباد شهرستان آبیک در سال 94 اظهار می‌کند: وجود شترها در دشت الله‌آباد نگران‌کننده است که در چند جلسه موضوع را مطرح کرده‌ام و گزارش آن به مسئولان ارائه شده است.

وی با اشاره به ورود تمام مسئولان در برخورد با چرای شتر در دشت الله‌آباد شهرستان آبیک می‌افزاید: اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری و حتی دستگاه قضایی به تنهایی نمی‌توانند در این موضوع ورود یافته و اقدامی انجام دهند.

این مسئول ادامه می‌دهد: چرای شتر در دشت الله‌آباد شهرستان آبیک پدیده اجتماعی است که عده‌ای به قوانین تمکین نمی‌کنند این در حالی است که تسهیلگری برای مذاکره با شتربانان و خروج شترها اعزام کرده بودیم و تعداد شترها کاهش یافته است.

مدیر کل منابع طبیعی و آبخیزداری استان قزوین اضافه می‌کند: در گذشته تعداد شترها در دشت الله‌آباد شهرستان آبیک بین 1000 تا 1200 نفر بوده که به 100 تا 120 رسیده گرچه وجود 10 شتر هم زیاد است و موضوع حساسی محسوب می‌شود.

این مسئول می‌افزاید: عامل خارجی یعنی شترها که توانستیم تعداد آنها را کاهش دهیم و همچنین خشکسالی‌ها در بیابانی شدن دشت الله‌آباد تاثیرگذار بوده و در بخش‌هایی از دشت قصد بوته‌کاری را داشتیم اما با روند کنترل شترها وضعیت پوشش بهتر شده و پوشش به این دشت برگشته و توانسته‌ایم از بیابانی شدن بیشتر دشت جلوگیری کنیم.

مدیر کل منابع طبیعی و آبخیزداری استان قزوین ادامه می‌دهد: گرچه بین 10 تا 15 سال زمان می‌برد تا بتوانیم دشت الله‌آباد شهرستان آبیک را از حالت بیابانی شدن خارج کنیم.

اسداللهی در خصوص صدور حکم قضایی مبنی بر تخریب آغل‌های شترها در دشت الله‌آباد شهرستان آبیک مطرح می‌کند: مسئولان جهاد کشاورزی در این زمینه باید ورود یابند چرا که کشاورزان مطرح کرده بودند تولید محصولات آنها کاهش یافته؛ از سویی مسئولان سیاسی شهرستان‌های بوئین‌زهرا و آبیک باید با افراد و صاحبان شتر مذاکره کرده و مسئولان سیاسی، ائمه جمعه و جماعات صاحب نفوذ هم در این امر باید ورود پیدا کنند و به نحو مطلوبی بتوانند نسبت به خروج همیشگی شترها از دشت گام بردارند.

مدیر کل منابع طبیعی و آبخیزداری استان قزوین می‌افزاید: شترها در حد فاصل بین بوئین‌زهرا و آبیک هستند و شاید به دلیل مراوده بیشتر و رفت و آمد بیشتر به سمت نظرآباد استان البرز، حضورشان در دشت الله‌آباد آبیک بیشتر است.

 ریزگرد ها در الله آباد

 شهرام احمدپور رئیس شورای تامین شهرستان آبیک و فرماندار این شهرستان که معتقد است حضور شترها در اراضی الله‌آباد و تالاب یعقوب‌آباد باید کنترل و ممنوع شود، در گفت‌وگو با خبرنگار ایلنا در قزوین اظهار می‌کند: چرای بی‌رویه شتر موجب ایجاد ریزگردها و گرد و غبار و از بین رفتن پوشش گیاهی تالاب و دشت الله‌آباد می‌شود.

وی می‌افزاید: با توجه به بارندگی‌های مطلوب بهار امسال و پوشش گیاهی در تالاب الله‌آباد که  از نُرم مطلوب برخوردار شده و برای حفظ منطقه طبیعی تالاب و حضور گردشگران در آینده باید نگاه ویژه‌تری به این تالاب شده و ورود و چرای شتر ممنوع شود.

این مسئول ادامه می‌دهد: از تمام مسئولان استانی و شهرستانی که مرتبط با موضوع چرای شتر در دشت الله‌آباد هستند، درخواست می‌شود با توجه به احکام صادره از دستگاه قضایی در سال‌های گذشته با پایبندی به احکام صادره، نسبت به اجرا و عملیاتی کردن آن اقدام کنند.

وی می‌افزاید: کوتاهی در برخورد با چرای بی‌رویه شترها در تالاب الله‌آباد یعقوب‌آباد از سوی مسئولان استان قزوین و شهرستان آبیک به هیچ عنوان پذیرفته نیست و در صورت هرگونه اهمال یا کوتاهی در این زمینه، به مراجع مسئول اعلام می‌شود.

گزارش: هاجر عبداللهی