فعلا برنامه‌ای برای ایجاد تغییر در میدان نقش جهان نداریم/ حذف حوض میدان نقش جهان در حد ایده است

به گزارش ایلنا از اصفهان، فریدون الله یاری با تاکید بر حفظ اصالت بافت مجموعه جهانی نقش جهان اظهار داشت: هرگونه ساماندهی مرکز میدان به ویژه حوض مرکزی این میدان بزرگ با در نظر گرفتن خرد جمعی و کارکردهای امروزی میدان صورت می پذیرد.

وی افزود: مجموعه جهانی میدان امام (ره) (نقش جهان) یک مجموعه بزرگ شهری است که می توان در یک جمله آن را تلفیقی هماهنگ از هنر و معماری اصیل ایرانی دانست.

مدیرکل میراث فرهنگی اصفهان ادامه داد: یکی از ویژگی های معماری مکتب اصفهان در عصر صفوی مردم وار بودن آن است به گونه ای که خالقان هنر معماری منحصر به فرد مکتب اصفهان در عصر صفوی آثار خود را چنان خلق کرده‌اند که این آثار از یکسو از مردم هویت می گیرند و از سوی دیگر به جامعه خود هویت می‌بخشند، روی همین اصل بسیاری از این آثار از جمله مجموعه میدان نقش جهان، چهار باغ، پل خواجو، پل سی و سه پل، کاخ چهلستون و بسیاری بناهای دیگر هنوز پس از گذشت 400 سال همچنان پویا و زنده به فعالیت‌های خود ادامه می‌دهند.

وی تصریح کرد: میدان عظیم امام (ره) نقش جهان با مساحتی بیش از 80 هزار متر مربع در حالی که از جمله بزرگترین بازارهای تاریخی جهان را در خود جای داده و در عین حال بناهای تاریخی ارزشمندی در پیرامون آن قرار دارد، همچنان مرکز میدان محلی برای بروز تحولات اجتماعی جامعه اصیل ایرانی بوده، که هنوز به نشاط و حیات خود ادامه می دهد.

الله یاری با اشاره به امتداد حیات اجتماعی و فرهنگی جامعه شهر نشین ایرانی در این میدان بزرگ تاکید کرد: با گذشت این همه سال از حیات این میدان، ما همچنان شاهد امتداد حیات اجتماعی و فرهنگی ایرانیان از عصر صفوی، تا کنون در آن هستیم، به گونه‌ای که از آن زمان تا کنون بازارهای پیرامون میدان و همچنین بازار بزرگ قیصریه و مساجد زیبا و منحصر به فرد امام (ره) (جامع عباسی) و مسجد شیخ لطف الله و همچنین مرکز میدان، مرکزی برای تحولات اجتماعی بوده است.

الله یاری در رابطه با تحولات میدان نقش جهان گفت: با توجه به تداوم حیات در میدان عظیم نقش جهان شاهد آن هستیم که در طول این 400 سال تغییراتی را تجربه نموده است که از آن جمله می توان به تغییرات اساسی در مرکز میدان اشاره کرد ؛ به گونه ای که در عصر صفوی مرکز این میدان عظیم یک دست و بدون هیچگونه الحاقاتی بوده و در مرکز آن در طول روز دست فروشان و کشاورزان روستاهای پیرامون با برپائی چادر به فروش محصولات خود می پرداختند و یا ورزش های کهن سنتی همچون تیر اندازی و چوگان در آن برپا می شد و شب ها نیز مردم با اجتماع در مرکز میدان با انواع سرگرمی های تدارک دیده شده توسط شعبده بازان، بازیگران و صاحبان حرف دیگر سرگرم می شدند.

وی خاطرنشان کرد: از اواخر دوران قاجار و به ویژه از اوایل دوران پهلوی با تحولات جدید اجتماعی، به تدریج مرکز میدان تحولات جدیدی را تجربه کرد به گونه‌ای که طی حدود 80 سال اخیر فضاهای سبز متنوع همراه با درختان و همچنین آبنمای بزرگی در مرکز میدان ایجاد شد.

مدیر کل میراث فرهنگی استان اصفهان افزود  : تصاویر و اسناد و مدارک نشان می دهد که این مجموعه فضای سبز  مرکز میدان در طول چند دهه اخیر تحولات فراوانی را تجربه نموده که بخشی از آن ناشی از کارکرد های متنوع زندگی اجتماعی جدید مردم بوده است، لذا به تدریج مرکز میدان از کارکردهای اصلی خود در عصر صفوی به ویژه زمین بازی های همچون چوگان فاصله گرفته است، با این وصف در دهه های گذشته این فضای سبز متناسب با کارکرد میدان اصلاح شده است، به گونه ای که درختان انبوه مرکز آن در دهه های 60 و 70 خورشیدی به دلیل اینکه حریم منظری میدان مخدوش شده بود حذف و هم اکنون نیز فضای سبز میدان توسط نهادهای مسئول به ویژه شهرداری اصفهان به صورت منظم پایش می شود.

مدیر کل میراث فرهنگی استان با اشاره به اینکه هم اکنون مرکز میدان به یکی از تفریحگاه های اصلی مردم شهر اصفهان تبدیل شده است افزود: در طی دهه های اخیر مرکز میدان به ویژه در فصول بهار و تابستان به یکی از تفرجگاه های اصلی شهر تبدیل شده است و این در حالی است که با تداوم خشکسالی و عدم جاری بودن آب در بستر زاینده رود حتی بسیاری از مردم که در پاک های کرانه های زاینده رود به صورت سنتی به تفرج می پرداختند خصوصا به این میدان زیبا جذب می شوند.

وی گفت: لزوم تداوم نشاط اجتماعی از یکسو، و لزوم حفاظت از میراث فرهنگی از سوی دیگر باعث می شود تا کارشناسان برنامه های مختلفی رابرای تداوم این تحرکات اجتماعی در عین لزوم حفاظت از میراث فرهنگی ارائه کنند.

الله یاری اذعان داشت: آب نمای مرکزی میدان امام که در حدود 70 سال قدمت دارد اگر چه چندان قدیمی نیست، لکن امروزه به عنوان بخشی از تاریخ معاصر این میدان شناخته می شود، با این حال با توجه به اینکه رطوبت حاصل از این حوض بزرگ می تواند در زمستان به صورت شبنم بر کاشی های گنبد مساجد شیخ لطف الله و امام تأثیر منفی گذارده و یا اینکه رطوبت ناشی از آن به ویژه فواره های بلند حوض می تواند به ایوان چوبی عالی قاپو آسیب برساند.

وی اضافه کرد: برخی از کارشناسان معتقد به حذف حوض و برخی دیگر معتقد به حفظ آن و اصلاح ساختار آن می باشند، با این حال ثبت جهانی ورزش چوگان در زمستان سال گذشته و احیاء نمادین این ورزش در قدیمی ترین زمین بازی چوگان در جهان از یکسو و توسعه گردشگری ورزش چوگان در کشور های پیشرفته جهان، همگی موضوعاتی هستند که دائما کارشناسان به آنها می اندیشند و این در حالی است که حذف دائمی اتومبیل در این میدان که به طور کامل در طی سال های 1392 و 1393 با مشقات فراوان صورت گرفت از جمله تشکیل پایگاه جهانی، تشکیل هیئت امنای میدان به ریاست استاندار اصفهان و عضویت تمامی فعالان اقتصادی و دوائر  دولتی ذی مدخل همگی در راستای تلاشی برای اداره بهینه این میدان بزرگ و تاریخی است.

مدیرکل میراث فرهنگی اصفهان با اشاره به درج خبری مبنی بر حذف حوض از مرکز میدان در  روز های اخیر تأکید کرد: برخی کارشناسان موافق با حذف حوض به عنوان یک عنصر الحاقی و غیر اصیل هستند،  اغلب کارشناسان هم   با حذف حوض چندان موافق نیستند؛ لذا نظر ادارۀ کل میراث فرهنگی استان اصفهان در حال حاضر بر استفاده از این حوض با در نظر گرفتن شرایط حفظ میراث فرهنگی می باشد.

وی یادآور شد: با توجه به اینکه این میدان یکی از پهنه های تاریخی کشور بوده و در عین حال محل تردد گردشگران خارجی نیز می باشد هرگونه رفتار سنجیده و فرهنگی این اماکن می تواند نقش مهمی در ارائه چهرۀ اصیل فرهنگی ایرانیان به جهانیان داشته باشد کارهایی مانند آتش زدن یکی از درختان میدان در هفته گذشته که با آتش ذغال صورت گرفت می تواند این چهره را مخدوش نماید.

الله یاری تأکید کرد: مسئله حذف حوض و یا الحاقات مرکز میدان می تواند به عنوان یک ایده مطرح باشد و یا اینکه احیاء ورزش چوگان در میدان نیز هم اکنون به عنوان یک ایده مطرح است و این در حالی است که احیاء آن می تواند نقش مهمی در ارائه هویت اصیل ایرانی به عنوان دیپلوماسی فرهنگی کشورمان ارائه نموده و در عین حال نقش آن در درآمدهای اقتصادی ناشی از آن در حوزه گردشگری ورزش چوگان (پولو توریسم) نیز بر کسی پوشیده نیست.

وی گفت: در راستای دست یابی به اهداف فرهنگی و اقتصادی در سال های 1396 و 1397 یکی از معتبرترین گالری های ارائه صنایع دستی نفیس و یا اولین کافه گالری صنایع دستی در این میدان گشایش یافت، با این حال هدف از بیان این مطالب اجرای این ایده ها و طرح ها بدون مطالعه و یا برنامه های کارشناسی شده نیست، بلکه با تأکید بر حفظ اصالت ساخت مجموعه جهانی میدان امام، همه روزه به ساماندهی این میدان عظیم در همه ابعاد از جمله مرکز آن با در نظر گرفتن خرد جمعی و کاکردهای امروزی آن و همچنین با در نظر گرفتن شور و نشاط اجتماعی مردم و گردشگران می اندیشیم.

مدیرکل میراث فرهنگی تاکید کرد: در حال حاضر و حداقل در کوتاه مدت این اداره کل هیچگونه برنامه خاصی برای ایجاد تغییر و تحولات گسترده در میدان ندارد.