در گفت‌وگو با ایلنا مطرح شد؛
تحلیل اکولوژیک و اقتصادی خورهای خورموسی در خلیج فارس؛ ظرفیت‌ها، چالش‌ها و تهدیدها + تصاویر
خورها، شاخه‌هایی از دریا هستند که به داخل خشکی نفوذ کرده‌اند و تحت تأثیر جزر و مد قرار دارند. خورموسی به‌عنوان یکی از بزرگ‌ترین و مهم‌ترین خورهای ایران در شمال غرب خلیج فارس قرار دارد که با داشتن بیش از ۲۰ انشعاب، از مهم‌ترین زیستگاه‌های دریایی و مسیرهای آبی کشور محسوب می‌شود.
قاسم جنامی، از فعالان حوزه حمل و نقل دریایی و بنادر خوزستان در گفت‌وگو با ایلنا، گفت: خورموسی به‌عنوان یکی از بزرگ‌ترین و مهم‌ترین خورهای ایران در شمال غرب خلیج فارس قرار دارد.
- خور سمایلی: این خور میان بندر امام خمینی و بندر صادراتی ماهشهر قرار گرفته و دارای چند اسکله برای پهلوگیری لنج‌ها و قایق‌های ماهیگیری است. عمق مناسب و شاخه‌های فرعی متعدد آن، محیطی مطلوب برای فعالیت‌های صیادی فراهم کرده است.
- خورِکون: تنها خور ایران که از میان یک شهر (بندر ماهشهر) عبور کرده و پتانسیل توسعه گردشگری دارد.
- خور بوخضیر: یکی از انشعابات مهم خورموسی که به دلیل اکوسیستم غنی و نزدیکی به تالاب بین‌المللی شادگان، اهمیت ویژه‌ای دارد و علاوه بر مسیر حمل و نقل دریایی، زیستگاه گونه‌های متنوع آبزی و پرندگان محسوب می‌شود.
- خورهای دیگر: انشعابات دیگری مانند خور احمدی، جعفری، اردله، مریموس، دورق، معاوی، سجافی (در هندیجان)، غنام، غزلان، تیمور، گوارین، درویش، خناگ، سلچ، ملح، گوبان و دورگستان نیز از دیگر بخش‌های مهم خورموسی هستند که هر یک زیستگاهی غنی برای پرندگان و آبزیان در شهرهای جنوبی استان خوزستان ایجاد کرده‌اند.
- جزیره بونه: به معنای پایه و اساس در گویش محلی. این جزیره در شمال غربی خلیج فارس واقع شده است. زیستگاه خرگوش‌های وحشی، پرستوهای دریایی و گونه‌هایی از پرندگان آبزی است.
جزیره قبر ناخدا
وی به اهمیت اقتصادی و صنعتی خورهای خورموسی نیز اشاره کرد و افزود: خورموسی در دوره‌های مختلف تاریخی، به‌ویژه با توسعه تجارت دریایی، نقش کلیدی داشته است. در دهه‌های اخیر، با رشد صنایع نفت و گاز و توسعه فعالیت‌های بندر امام خمینی، این خور به یکی از مهم‌ترین مسیرهای آبی کشور تبدیل شده است.
- شیلات و صیادی: خورموسی و انشعابات آن بستر مناسبی برای صید ماهی و میگو هستند. آبزیانی مانند شوریده، صبور، هامور و حلوا سفید، بخش مهمی از معیشت مردم محلی را تشکیل می‌دهند.
- صنایع نفت و پتروشیمی: وجود بنادر مهم در خورموسی (مانند بندر امام خمینی و بندر صادراتی) باعث شده این منطقه به یکی از محورهای صادرات و واردات نفت و فرآورده‌های پتروشیمی تبدیل شود.
- گردشگری بوم‌محور: خورهای خوزستان به دلیل تنوع زیستی، وجود جزایر بکر و پتانسیل تاریخی، زمینه‌ی مناسبی برای توسعه‌ی گردشگری دارند.
چالش‌ها و تهدیدهای زیست‌محیطی خورهای خورموسی
جنامی تهدیدهای زیست محیطی خورهای خورموسی را به شرح زیر برشمرد:
- نابودی زیستگاه‌ها: تغییر کاربری سواحل، زیستگاه پرندگان و آبزیان را تهدید و باعث تخریب پوشش گیاهی، انقراض گونه‌های بومی و تهدید جمعیت پرندگان مهاجر شده است.
- شکار بی‌رویه: صید بی‌رویه و غیرمجاز آبزیان باعث کاهش جمعیت گونه‌های بومی و کاهش تنوع زیستی شده است.
جنامی در پاسخ به این پرسش خبرنگار ایلنا که چه پیشنهادها و راهکارهایی برای حفاظت و توسعه پایدار خورهای خورموسی، وجود دارد؟ گفت: برای این منظور، با توجه به اینکه چندین بار با فعالان محیط‌زیست منطقه نیز همفکری هایی داشتیم، راهکارهای زیر را پیشنهاد می‌دهیم:
- ایجاد مناطق حفاظت‌شده دریایی: ثبت رسمی خورها به‌عنوان مناطق ویژه زیست‌محیطی.
- کنترل آلودگی‌های صنعتی: اعمال سیاست‌های سخت‌گیرانه‌تر در مورد تخلیه پساب‌های صنعتی به خوریات و نظارت مستمر بر فعالیت‌های پتروشیمی.
- توسعه گردشگری پایدار: سرمایه‌گذاری در گردشگری بوم‌محور (اکوتوریسم) با تأکید بر مناطق بکر، ضمن حفظ زیست‌بوم و رعایت ملاحظات محیط‌زیستی.
- آموزش و فرهنگ‌سازی: برگزاری برنامه‌های آموزشی برای جوامع محلی جهت افزایش آگاهی از اهمیت زیست‌محیطی و حفاظت از خورها.
