ایلنا از لرستان گزارش می‌دهد:
کَل‌هُرت بلندترین پل باستانی در تنگنای بی‌اعتباری /خسارت 50 میلیاردی پل‌های تاریخی لرستان در سیل 98
با توجه به سیل سال 1398 به‌ویژه سیل ویرانگر 12 فروردین ماه این سال که بسیاری از صاحب‌نظران، دوره بازگشت آن را حدود 500 سال تخمین زدند، بخشی از پل‌های تاریخی مسیر رودخانه کشکان دچار آسیب جدی شدند و پل تاریخی کَل‌هُرت هم یکی از این پل‌ها بود که هم اکنون چشم انتظار اعتبار برای مرمت و بازسازی است.
به گزارش خبرنگار ایلنا از لرستان، استان لرستان به دلیل شرایط خاص جغرافیایی و آب و هوایی در طول تاریخ همواره مورد توجه حکومت‌ها بوده و ردپای تمدن‌های بشری در آن کاملا هویدا است. کشف اولین انسان هوشمند در کاوش‌های باستان‌شناسی غار کلدر، نقش و نگارهای کلماکره و هومیان، قلعه فلک‌الافلاک و هزاران آثار تاریخی دیگر گواه روشنی بر این مدعاست و همواره این استان را در کانون توجه باستان‌شناسان و فعالان گردشگری و تاریخ قرار داده است.
در این میان وجود بیش از ۱۰۰ پل تاریخی نظیر کشکان، کَل‌هُرت، گاومیشان، افرینه و… این استان را به پایتخت پل‌های تاریخی کشور مشهور کرده است.
به گفته احمد پرویز، باستان‌شناس، کَل‌هُرت در ۶۰ کیلومتری جنوب غربی خرم‌آباد قرار دارد که به دلیل وضعیت ژئومورفولوژیک این مکان، همواره مورد استفاده بشر برای عبور از رودخانه بوده و آثار اندکی از پل‌سازی دوره ساسانی در این محدوده باقی مانده است. این پل نماینده گونه‌ای خاص از معماری قرن چهارم هجری این سرزمین به شمار می‌آید که از عمر آن بالغ بر یک هزار و سی و پنج سال گذشته است. ارزش مکانی این اثر، علاوه بر شاهکار پل‌سازی، راه دستکند کَل‌هُرت است که در شکل‌دهی هویت این گذرگاه نقش مهمی ایفاء می‌کند.
در این رابطه پیش‌تر علی مصطفی نژاد، مدیر پایگاه پل‌های تاریخی لرستان هم در خصوص‌عدم تحقق اعتبار جبران خسارت سیل ۹۸ به پل‌های استان، گفت: در سیل سال ۹۸ که در لرستان رخ داد ۵۰ میلیارد تومان خسارت به پل‌های تاریخی بزرگ و کوچک استان مانند کشکان، شاپوری، کَل‌هُرت، پلدختر، گاومیشان، سیاه پله، چالان چولان، قلعه حاتم و… وارد شد. نمایندگان مرکز لرستان، استانداری و… با سازمان برنامه و بودجه نامه‌نگاری کردند و قرار شد ۵۰ میلیارد تومان به پل‌های استان اختصاص بدهند حتی نامه‌ای نیز برای سازمان مدیریت استان ارسال شد اما اعتباری در این خصوص به ما ندادند.
دستان خالی میراث از اعتبارات مدیریت بحران
در این رابطه عطا حسن‌پور، مدیرکل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری لرستان در گفت وگو با ایلنا گفت: پل تاریخی کَل‌هُرت یکی از یکصد پل تاریخی لرستان است که به عنوان بلندترین پل تاریخی ایران باستان شناخته می‌شود و با شماره ۲۵۸۶ در فهرست آثار ملی کشور ثبت شده است.
وی با بیان اینکه پیشینه تاریخی پل کَل‌هُرت که در شمال شهر معمولان شهرستان پلدختر و در بستر رودخانه کشکان واقع شده است به زمان حکومت ابونجم بدر بن حسنویه در سده چهارم هجری می‌رسد که در کنار پل‌های کشکانِ معمولان و آبگینه کازرون جزو سه پل کتیبه‌دار ایران و همچنین به عنوان تنها پل غیرمنقول کشور محسوب می‌شود.
مدیرکل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری لرستان با اشاره به آسیب‌های ناشی از سیل فروردین ۱۳۹۸ به کَل‌هُرت خاطرنشان کرد: این پل با توجه به معماری و طراحی فوق‌العاده در حالی که در کم‌عرض‌ترین و آبگذرترین تنگه رودخانه کشکان واقع شده است، تخریب نشد و مقاومت خود را در برابر دبی ۱۰۰۰ ساله کشکان حفظ کرد اما این مقاومت دلیل بر دست کشیدن از مرمت نیست.
وی تصریح کرد: بدون تردید این پل به دلیل قدمت بسیار آثاری از فرسودگی دارد، پایه‌ها و مصالح آن متزلزل و چسبندگی ملات، استقامت پایه‌ها و ایستایی آن با آسیب جدی مواجه شده است و با کوچک‌ترین بلایای طبیعی و حادثه در معرض تخریب قرار خواهد گرفت بنابراین باید تا دیر نشده، دست به کار مرمت شد.
حسن‌پور با بیان اینکه اعتبارات میراث فرهنگی جوابگوی مرمت پل‌های تاریخی نیست، گفت: پس از سیل ۱۳۹۸ درخواست اعتبار برای مرمت پل‌های تاریخی در ستاد مدیریت بحران مطرح شد اما تاکنون اعتباری تخصیص نیافته است.
وی اظهار کرد: اعتبارات نگه‌داری و مرمت میراث فرهنگی در دو بخش ملی و استانی تعریف شده که در بخش استانی بسیار ناچیز است و در بخش اعتبارات ملی نیز از محل اعتبار پایگاه‌های تاریخی با پیش‌شرط ثبت جهانی ممکن است که در صورت ثبت جهانی دره خرم‌آباد می‌توان به تامین آن امیدوار بود.
مدیرکل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری لرستان تصریح کرد: با توجه به وجود پل‌های متعدد تاریخی در استان که رتبه اول را در کشور از این نظر به خود اختصاص داده است و در مسیر ثبت جهانی دره خرم‌آباد، باید ردیف اعتباری ویژه برای مرمت و نگه‌داری پل‌های تاریخی در نظر گرفته شود.
وی یادآور شد؛ از مجموع یکصد پل تاریخی استان لرستان، ۲۵ دهانه پل معادل یک‌چهارم در شهرستان پلدختر واقع شده است که هشت دهانه آن از جمله کشکان و کَل‌هُرت بر روی رودخانه کشکان و مابقی در مسیر رودخانه‌های زال و سیمره قرار دارند و بر اعتبار تاریخی این محور گردشگری می‌افزایند.
اظهارات مسئولان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری در حالی مطرح می‌شود که مهدی پازوکی مدیرکل مدیریت بحران استانداری لرستان در گفت‌وگو با خبرنگار ایلنا، کوتاهی میراث در ارائه گزارش دقیق برآورد خسارات سیل و اعتبارات مورد نیاز برای مرمت را به عنوان یکی ازدلایل عدم موفقیت در تامین اعتبارات مرمت پل‌های تاریخی در زمان وقوع سیل برشمرد.
وی گفت: در جلسات مدیریت بحران پس از وقوع سیل‌های سال ۹۸، مقرر شده بود که میراث فرهنگی لرستان پس از انجام مطالعات دقیق و کارشناسی، برآورد اولیه خسارات و اعتبارات مورد نیاز برای مرمت پل‌های تاریخی را ارائه دهد که در نهایت درخواست ۵۰ میلیارد تومان مطرح شد.
پازوکی افزود: این درخواست در حالی ارائه شد که میراث هیچگونه گزارش فنی و مستندی از خسارات وارده به پل‌ها و ابنیه تاریخی ارائه نکرد و مبلغ مورد تقاضا بیشتر به حوزه پیشگیری اختصاص داشت تا جبران آسیب‌های ناشی از سیل.
مدیرکل مدیریت بحران لرستان اضافه کرد: نامه درخواست ۵۰ میلیارد تومان اعتبار بازسازی خسارات وارده از سرفصل اعتبارات ماده ۱۷ قانون مدیریت بحران به سازمان برنامه و بودجه استان و سازمان مدیریت بحران کشور ارسال شده اما با توجه به محدودیت اعتبارات عمرانی، تامین آن بعید به نظر می‌رسد.
با توجه به همه اظهارات مسئولان مربوطه، ظاهرا موضوع مرمت و نگه‌داری پل‌های تاریخی لرستان در کوتاهی متولیان و دسته‌چندمی بودن گردشگری در برنامه‌ریزی‌ها به حاشیه رفته است و می‌رود تا مویه مرگ تاریخ و هویت این سرزمین در میان ناله‌های سهمگین جوانان بیکار و محروم از درآمد این گنج بی‌صاحب گم شود.
هنوز داغ تاراج گنجینه بزرگ کلماکره و نقوش هومیان بر تارک لرستان خودنمایی می‌کند و حالا در پاس‌کاری متولیان، باید همانطور که سهم دشت‌هامان از خروش کشکان به گل نشست بود، به انتظار مرگ تدریجی پل‌های تاریخی بنشینیم.
از این‌رو انتظار می‌رود مسئولان ملی و محلی تا دیر نشده، نوشدارویی تهیه و با تخصیص اعتبارات راه را بر تخریب هویت ملی سد کنند.
