کانون‌های ریزگرد؛ عامل 80 درصد درصد آلودگی هوای سمنان/ 530 هزار هکتار کانون بحرانی فرسایش بادی در استان

 مجتبی قندالی معاون محیط انسانی اداره کل حفاظت محیط زیست استان سمنان در گفت و گو با خبرنگار ایلنا با بیان اینکه از ابتدای سال جاری تعداد روزهای هوای ناسالم در گرمسار 4 روز و در سمنان 10 روز بود ، گفت: در شاهرود از ابتدای سال هوای ناسالم وجود نداشته و ایستگاه شاهرود هم از ابتدای سال راه اندازی شده و در مدار قرار گرفته و سامانه پایش کیفی هوای کشور هم در همان سامانه در دسترس شهروندان است.

وی با اشاره به اینکه در سال جاری نسبت به سال قبل وضعیت پاکی هوا در کل استان بیشتر بوده است، می گوید: 80 درصد آلودگی هوا در سطح استان تحت تاثیر کانون های ریزگرد است و امسال چون وزش باد کمتر بوده کانون های فرسایش بادی در جنوب استان، ذرات معلق کمتری  را داخل هوا آورده به همین خاطر شرایط جوی استان  پایدار بوده  و از طرفی واقع شدن استان سمنان در نیمه جنوبی کویر با پوشش گیاهی فقیر، سبب پراکنده شدن ذرات داخل هوا از کانون های فرسایش بادی است.

  آلودگی شهری ناشی از وسایل نقلیه است

معاون محیط انسانی اداره کل حفاظت محیط زیست استان سمنان  با بیان اینکه 75 درصد از منبع آلاینده های داخل شهر که از فعالیت های انسانی ناشی می شود مربوط به وسایل حمل و نقل و مابقی در اثر سامانه های احتراقی داخل منازل است، درباره اقدامات انجام شده اداره کل در خصوص مبارزه با آلودگی هوا می گوید: از ابتدای سال جاری  طی کارگروه های مختلف در خصوص شرایط اضطرار آلودگی هوا، اقداماتی از قبیل: مالچ پاشی و درختکاری،احیای کمربندهای فضای سبز توسط شهرداری ها، پیگیری سوخت مطابق با استانداردهای روز دنیا برای استان، پیگیری خرید ایستگاه های سنجش آلودگی هوا، پیگیری نصب سیستم دوربین هوشمند برای شناسایی خودروهای فاقد معاینه فنی، انجام شده است.

 صنایع، معادن و شهرک های صنعتی بیشتر از خودروها در آلودگی موثرند

محمد حمیدی معاون هماهنگی امور عمرانی استاندار سمنان و رئیس جلسه شورای راهبری ترافیک می گوید: بخش از آلودگی شهر سمنان ناشی از گرد و غبار کویری است که تمام شهرهای استان را تحت تاثیر قرار داده و خودروها هم به عنوان یکی از عوامل تاثیر گذار در آلودگی هوا نقش دارد اما نمی توان آن را به عنوان اولین عامل آلودگی در سطح شهر دانست.

وی معتقد است: مساحت بالای شهرک های صنعتی در کنار شهر، و آلودگی های ناشی از صنایع، سنگ شکن ها و معادن نقش عمده ای در ایجاد آلاینده ها دارند و آلودگی آنها از خودروها بیشتر است.

حمیدی با بیان اینکه آمار مشخصی ازوضعیت خودروهای فاقد معاینه فنی وجود ندارد، می گوید: طبق مصوبه شورای راهبری ترافیک، پلیس ملزم شده است تا جلسه آینده وضعیت معاینه فنی و تاثیر گذاری آن بر آلودگی هوا را ارائه دهد.

کانون های فرسایش بادی یکی از مهم ترین عوامل آلودگی هوا در استان

حمیدرضا عبدوس رئیس اداره حفاظت و حمایت منابع طبیعی و آبخیز داری استان سمنان می گوید: استان سمنان به عنوان سومین استان بیابانی کشور به شدت با مشکل ریزگردها درگیر است و فرسایش بادی و عوارض ناشی از آن سالانه خسارت های زیادی به منابع اقتصادی و زیستی وارد می کند.

وی با اشاره به اینکه در استان سمنان حدود 5 میلیون و 200 هزار هکتار عرصه بیابانی وجود دارد که بیشتر در بخش جنوبی و نواحی مرکز استان واقع شده اند، می افزاید: در مناطق بیابانی با  اقلیم خشک و فراخشک، میزان بارندگی سالانه کمتر از 150 میلیمتر با تعریق و تبخیربالا است که پوشش گیاهی سالانه آن کمتر از 5 درصد می شود.

عبدوس با اشاره به برخی عوامل طبیعی پیدایش بیابان مانند  قرار گرفتن در عرض های کره زمین،دوری از دریا، محصور شدن به واسطه ارتفاع، نوع پوشش سطح زمین و ... می گوید: برخی عوامل انسانی از قبیل دخالتهای گسترده انسان، تخریب گیاه، بوته کنی، تخریب آب و خاک، چرای بی رویه دام، قطع درختان، استفاده بی رویه از آب های زیر زمینی،کشاورزی در اراضی غیر مستعد و آبیاری نامناسب از جمله عوامل انسانی است که درایجاد بیابان و کانونهای فرسایش بادی موثرند.

وجود 530 هزار هکتار کانون بحرانی فرسایش بادی در استان سمنان

رئیس اداره حفاظت و حمایت منابع طبیعی و آبخیز داری استان سمنان با بیان اینکه 1 میلیون و 370 هزار هکتار از 5 میلیون و 200 هزار هکتار اراضی استان سمنان تحت کانونهای فرسایش بادی هستند می گوید: از این میزان 530 هزار هکتار به عنوان کانون های بحرانی فرسایش بادی در استان سمنان شناخته می شوند که بیشتر در مناطق جنوب و شرق استان مستقر هستند.

علی ترابی معاون فنی اداره کل منابع طبیعی و آبخیز داری استان سمنان در خصوص اعتبارات تخصیص داده شده به منظور مبارزه با کانون های فرسایش بادی در استان می گوید: در سال 1400 از محل اعتبارات ملی،سفر ریاست جمهوری و اعتبارات استانی  مبلغ 13 میلیارد تومان برای عملیات اجرایی در شهرستانهای بیابانی استان تخصیص یافته  که در سطح 5 هزار هکتار، نهالکاری،آبیاری و مراقبت سنواتی انجام شده است و در سال جاری تاکنون اعتباری بالغ بر 7 میلیارد و 500 میلیون تومان تخصیص داده شده که عملیات بذرکاری، ایجاد بادشکن های زنده و غیر زنده اطراف مزارع و جاده ها، آبیاری سنواتی، نهالکاری و اقداماتی جهت مدیریت روان آب انجام شده است و نگهداری و آبیاری نهالکاری های سال گذشته و مقابله با آفات و بیماری های سطح تاغزارها نیز در سال جاری انجام شده است.

مطالعات عوارض ناشی از آلودگی های هوا درسمنان منتفی است

 فرجاد باطبی مدیر سلامت محیط و کار دانشگاه علوم پزشکی سمنان هم در خصوص تاثیرات آلودگی هوا بر سلامت انسانها می گوید: تحریک چشمها،بینی و گلو،ایجاد تنگی نفس، تشدید آسم و بیماری های تنفسی، تاثیر بر سیستم قلبی و عروقی از مهم ترین تاثیرات آلودگی هوا است و تاثیر این آلودگی بر روی افراد دارای بیماری زمینه ای، کودکان سالمندان، زنان باردارو کسانی که بطور طولانی مدت هوای آلوده استنشاق می کنند، زیانبارتر است؛ همچنین افراد دارای بیماری های زمینه ای، آسم، دیابت و قلبی عروقی، مبتلا به کووید، افراد چاق و سیگاری و ورزشکارانی که در حین ورزش تنفس بیشتری دارند و مواجهه آنان با آلودگی هوا بیشتر است بیشتر از سایر افراد در معرض خطرات ناشی از آلودگی هوا هستند.

وی در خصوص ارتباط آمار سرطان با میزان آلودگی هوا در سمنان می گوید: تاکنون هیچ مطالعه ای در زمینه ارتباط آلودگی هوای سمنان با میزان بالا بودن سرطان صورت نگرفته است، چون اساسا سمنان جزو شهرهای آلوده نیست و بیشتر با ذرات معلق و ریزگردها مواجه است و تعداد روزهایی که هوای سمنان به حد ناسالم می رسد محدود است و دوام هم ندارد به همین خاطر انجام این مطالعات ضرورتی ندارد.

مدیر سلامت محیط و کاردانشگاه علوم پزشکی سمنان با اشاره به برنامه کشوری وزارت بهداشت و درمان، با توجه به میزان آلاینده ها و تعداد مراجعان بیماری های قلبی و عروقی وتنفسی به مراکز درمانی وارتباط آن با میزان مرگ و میر و ناتوانی های ناشی از آلودگی هوا در جامعه، می گوید: این مطالعات فقط در شهرهای بالای 300 هزار نفر که آلودگی متوسط تا بالا دارند انجام می شود و برای استان سمنان منتفی است.

باطبی  با بیان اینکه آلودگی هوا در مقادیر کم هم برای گروه های حساس و بیماری های زمینه ای آسیب زا است،می گوید: دانشگاه علوم پزشکی در شرایط پایداری هوا، که آلودگی تاثیرگذار می شود بسته به میزان و شرایط آلودگی، تصمیماتی مانند تعطیلی مدارس یا محدودیت فعالیت واحدهای آلاینده یا وسایل نقلیه را می گیرد.

باطبی  با بیان اینکه 75 تا 80 درصد عامل آلودگی هوا درکشور مربوط به وسایل نقلیه است که منجر به تولید ترکیباتی مانند دی اکسید ازت و دی اکسید گوگرد می شود، می افزاید: میزان این ذرات در سمنان بالاتر از حدود بحرانی نیست ولی نکته مهم آن است که در روزهای آلوده  باید حتی پیاده روی در کنار خیابانهای پر تردد محدود وبرای انجام هرگونه فعالیت ورزشی در خارج از منزل از ماسک استفاده شود.

مدیر سلامت محیط و کار دانشگاه علوم پزشکی سمنان با توصیه  بر لزوم مصرف بالای میوه جات و سبزیجات برای  تقویت سیستم ایمنی بدن و مقابله با آلودگی هوا و همچنین مصرف گوشت و عدس برای تقویت سیستم دفاعی بدن می گوید: مدیریت مصرف انرژی در فصل سرد نیز یکی از مواردی است که باید بیشتر مورد توجه قرار گیرد؛ چنانچه  در فصل سرد با بالا رفتن مصرف خانگی، صنایع و نیروگاهها هم بخاطرمحدود نشدن تولید به سوخت های با کیفیت کمتر مثل مازوت روی می آورند که آلودگی هوا را بیشتر می کند.

در هر روی؛ استان سمنان به عنوان سومین استان بیابانی کشور با  گسترش مشکلی به نام کانونهای فرسایش بادی بر اثر خشکسالی های مداوم و همچنین  گسترش صنعت به علت وابستگی حیات مردم منطقه به این عامل واز طرفی سرریز صنعت تهران به خاطر همجواری با پایتخت، روبروست و مجموع این عوامل، سرعت رشد آلودگی هوا در این استان را تسریع می کند.