بهره‌برداری 6.5 برابری بیشتر از ظرفیت مجاز از مراتع کشور / بیش از 2.2 برابر دام مازاد در عرصه‌های مرتعی کشور چرا می‌کنند

به گزارش خبرنگار ایلنا، ترحم بهزاد در حاشیه شرکت در دوره آموزشی پویایی و ممیزی مرتع در استان مرکزی و بازدید از مراتع شهرستان اراک در جمع خبرنگاران استان، افزود: اکنون بیش از 2.2 برابر دام مازاد در عرصه‌های مرتعی کشور چرا می‌کنند که این موضوع مشکلاتی را برای مراتع کشور به همراه داشته است.

وی ادامه داد: 80 میلیون واحد دامی اکنون در کشور وجود دارد که در طول مدت 7 ماه از مراتع کشور استفاده می‌کنند، در حالی که 38 میلیون واحد دامی باید 4 ماه از مراتع قشلاقی و 3 ماه از مراتع ییلاقی کشور بهره‌مند شوند.

مدیرکل دفتر امور مراتع سازمان منابع طبیعی و آبخیزداری کشور اظهار داشت: در حال حاضر یک میلیون و 52 هزار خانوار در کشور شناسایی شده و بیش از 380 هزار و 340 فقره پروانه چرای دام نیز صادر شده است که از این تعداد خانوار ۵۰ درصد آنها اقدام به تمدید پروانه چرای دام کرده اند.

بهزاد تصریح کرد: برای 50 درصد باقی مانده خانوارهایی که اقدام به تمدید پروانه چرای دام نکرده اند، یک فرصت یک ساله مجدداً داده شد که بهره برداران تا 29 اسفندماه 1401 نسبت به تمدید پروانه چرای دام خود اقدام کنند، در غیر این صورت پروانه باطل می شود و در اختیار دیگر بهره برداران قرار می گیرد.

وی در خصوص جایگزین شدن مرتع دار متوفی، بیان داشت: در این راستا طی آیین نامه ای اعلام شد که 2 سال جهت اعلام جایگزین، مهلت وجود دارد. همچنین یک فرصت دیگر مجدداً داده شده و بازماندگان می توانند تا 12 مردادماه 1402 برای اعلام جایگزین برای مرتع دار متوفی اقدام کنند.

مدیرکل دفتر امور مراتع سازمان منابع طبیعی و آبخیزداری کشور با اشاره به مساحت ایران به وسعت یک میلیون و 648 هزار و 195 کیلومتر مربع، تأکید کرد: از این میزان وسعت، 134.4 میلیون هکتار، منابع طبیعی است که شامل 17 میلیون هکتار سطح جنگلی، 32.6 میلیون هکتار سطح بیابانی و 84.4 میلیون هکتار مرتع می شود.

بهزاد به ماده 3 قانون جنگل ها و مراتع مصوب 25 مردادماه 1346 اشاره کرده و ابراز داشت: بر اساس این قانون هرگونه بهره برداری از عرصه های منابع طبیعی باید در قالب طرح باشد و پیش از تصویب هر طرحی نیز باید بهره برداران و ذینفعان شناسایی شوند.

وی اضافه کرد: راهنمای فنی و اجرایی طرح مرتعداری تغییر داده شده و تمامی پتانسیل ها مانند گردشگری، بومگردی، آبزی پروری، زنبورداری، کشت علوفه و گونه های چندمنظوره، توسعه گیاهان دارویی، زراعت چوب، پرورش وحوش و انرژی های نو و ... دیده شده است که به تقویت پوشش گیاهی و تقویت و بهبود معیشت بهره برداران منجر می شود و به این منظور تسهیلات فنی برای بهره برداران در نظر گرفته شده است.

مدیرکل دفتر امور مراتع سازمان منابع طبیعی و آبخیزداری کشور همچنین گفت: به منظور تدوین برنامه مدون برای جبران کمبودها، طرح تحول احیای پوشش گیاهی و تولید علوفه مراتع کشور در سازمان منابع طبیعی و آبخیزداری کشور تدوین، تهیه و تنظیم شده است.

بهزاد افزود: طرح تحول احیای پوشش گیاهی و تولید علوفه مراتع کشور، با امضای وزیر جهاد کشاورزی برای طرح در هیئت وزیران به ریاست جمهوری ارسال شده است. تصویب آن گام موثری در بخش مراتع کشور به همراه دارد.

وی ادامه داد: مشکلات اجتماعی و اقتصادی از جمله عواملی است که بروز مشکلات در مراتع کشور را به همراه داشته است. بر این اساس اجرای طرح تحول پوشش گیاهی و تولید علوفه مراتع کشور در راستای رفع این مشکلات در دستور کار این سازمان قرار گرفته است.

مدیرکل دفتر امور مراتع سازمان منابع طبیعی و آبخیزداری کشور اظهار داشت: برای اجرای این طرح و همچنین تأمین علوفه، 500 هزار هکتار از مراتع مدنظر قرار گرفته است که در قالب یک برنامه 5 ساله، سالانه 100 هزار هکتار از دیمزارهای کم بازده تحت پوشش آن قرار می گیرند.

بهزاد تصریح کرد: در این طرح برای جلوگیری از تبدیل دیمزار و تولید گرد و غبار و جلوگیری از حضور دام مضاعف در مراتع، عملیات علوفه‌کاری اجرایی می‌شود. همچنین یک میلیون و 250 عملیات بیومکانیک، یک میلیون هکتار عملیات بیولوژیک، 450 هزار هکتار قرق و 50 میلیون هکتار نیز اعمال مدیریت انجام خواهد شد.

وی بیان داشت: تغییر اقلیم و خشکسالی از مشکلات مراتع کشور است که نقش مهمی در کاهش علوفه و وزن لاشه دام‌ها به همراه داشته است. بر این اساس برای کمک به مراتع 3 برنامه برای پیش از خشکسالی، حین خشکسالی و پس از خشکسالی باید داشته باشیم که در این رابطه طرحی تهیه و به سازمان مدیریت بحران کشور ارسال شده‌ است.

مدیرکل دفتر امور مراتع سازمان منابع طبیعی و آبخیزداری کشور تأکید کرد: 3 نوع مرتع شامل مراتع ممیزی نشده، ممیزی شده و احاله مدیریتی در کشور وجود دارد. در این رابطه بیش از 82 میلیون هکتار از مراتع ممیزی شده است. همچنین حدود 3 میلیون هکتار اراضی مرتعی ممیزی نشده در کشور وجود دارد که تا پایان سال جاری ممیزی این اراضی انجام می‌شود.

بهزاد با بیان اینکه در سال جاری 10 میلیارد ریال منابع مالی به بخش مراتع کشور اختصاص یافته است، ابراز داشت: اختصاص منابع مالی بخش مراتع به استانداری‌ها و فرمانداری‌ها در سال 80 مشکلاتی را در بخش مراتع کشور به همراه داشته است.

وی اضافه کرد: مسئولان منابع مالی اختصاص یافته به مراتع را در نقاطی هزینه کردند که جلوی دید مردم باشد و از اختصاص این اعتبارات به تهیه بذر و اصلاح و احیای مراتع که نقش بسزایی در فرآیند جلوگیری از گرد و غبار دارد، خودداری کرده‌اند.

مدیرکل دفتر امور مراتع سازمان منابع طبیعی و آبخیزداری کشور در پایان گفت: معدن کاری و تغییر کاربری اراضی از دیگر مشکلات اراضی ملی و طبیعی کشور است. همچنین معدن کاری تاثیر بسزایی در بخش مراتع دارد و اجرای طرح‌های معدنی، گرد و غبار و فرونشست زمین را به همراه داشته است.