کوچ اجباری ۵ هزار نفر از اهالی ۱۷ روستای دنا با ساخت سد خرسان سه/این سد جز در به دری هیچ سودی برای ما ندارد/ اجازه ساخت و ساز و دفن اموات مان را هم نداریم

به گزارش خبرنگار ایلنا، این روزها احداث سد خرسان ۳ و موضوع به زیر آب رفتن ۱۷ روستای شهرستان دنا باعث نگرانی مردم این مناطق شده و به مسئولان و دهیاران این روستاها اعلام شده هیچگونه ساخت و سازی نباید توسط اهالی انجام شود و همچنین در صورت فوت یکی از آنها حق خاکسپاری فرد متوفی را در قبرستان های شان را ندارند و متوفی را باید در منطقه ای خارج از طرح احداث سد به خاک بسپارند.  گذشته از همه اینها مردم منطقه در صورت کوچ اجباری نگران جابه جایی درگذشتگانشان هستند که در صورت جابه جایی باید آنها را هم جابه جا کنند. حالا دغدغه از دست دادن شغل کشاورزی و خانه و زندگی شان بماند! تا جایی که  مسئولان استان و شهرستان دنا هم به این موضوع و کوچ اجباری چندین هزار نفر  واکنش نشان دادند.

مدیر کل سابق امور اجتماعی استانداری کهگیلویه و بویر احمد در این باره به خبرنگار ایلنا، گفت: بیشترین سازه این سد در استان چهارمحال و بختیاری است ولی حوزه آبگیر سد در کهگیلویه و بویر احمد و در منطقه سادات محمودی شهرستان دنا قرار دارد. در این منطقه ۱۷ روستا داریم که برخی از روستاها جمعیتی بیش از ۷۰۰ نفر  دارند که با آبگیری این سد روستاها به زیر آب می‌روند.

سید علی فتح میرمحمدی ادامه داد: همچنین قبرستان تاریخی در منطقه وجود دارد است که چند سالی است کاوش‌هایی در این قبرستان ها دارد انجام می‌شود و یک آثار باستانی دیگر از جمله قلعه‌های تاریخی هم در آنجاها وجود دارد که هنوز هم این مناطق نیاز به کاوش دارند. علاوه بر  اینکه این آثار تاریخی تخریب و به زیر آب می روند بحث کوچ روستاییان است که به نوعی هیچگونه برنامه‌ای برای اسکان‌شان در نظر نگرفته اند. اهالی منطقه اکثرا کشاورزند که به صورت دیم یا آبی کشت می‌کنند و عده‌ای هم به شغل زنبور داری، دامداری و پرورش ماهی مشغولند.

مردم نگرانند و با آنها مشورت نمی‌شود

وی عنوان کرد: اهالی این روستاها ۱۰ الی ۱۲ سالی می شود که کسب و کارشان رونق گرفته که با احداث سد هم بافت اجتماعی منطقه و هم ابنیه‌ها که آنجا ساخته شده از بین می‌رود. اکثر ساختمان‌هایی که آنجا ساخته شده و مردم ساکن هستند بر اساس اصول مهندسی و طبق نظر بیناد مسکن ساخته شده‌اند و مجهز به سیستم گاز، برق و مراکز بهداشت و مدرسه هستند. در گذشته پل‌هایی در این منطقه بر روی رودخانه ها ساخته شده که هم اکنون با میلیارها تومان اعتبار نمی‌توان آنها را ساخت. حتی طبق شنیده‌ها ۱۴۰۰ هکتار جنگل هم که جزو منابع ملی و طبیعی است به زیر آب می رود و تعدادی روستا هم راه ارتباطی شان کلا مسدود می شود. مردم بسیار نگرانند و تاکنون در این باره با آنها هیچگونه مشورتی نشده است.  

در بلاتکلیفی به سر می بریم

دهیار روستای مازه کز هم در ادامه به ایلنا گفت: با راه اندازی سد خرسان سه راه ارتباطی روستای ما  مسدود می شود. ۶۰ خانوار با جمعیتی بیش از ۳۰۰ نفر در بلاتکلیفی به سر می بریم. همه اهالی روستا که کشاورز و دامداریم با کوچ اجباری شغل مان را از دست می دهیم و در شهرها حاشیه نشین و دچار هزار تا مشکل و آسیب اجتماعی خواهیم شد.

محمدرضا جلالی ادامه داد: به شدت با جابه‌جایی‌مان مخالفیم و اهالی روستا من را به عنوان وکیل‌شان انتخاب کرده‌اند که در جلساتی که درباره احداث سد و زیر آب رفتن روستای مان تشکیل می شود  مخالفت‌مان را اعلام کنیم. ما اگر شغل دامداری و کشاورزی که سال‌ها برایش زحمت کشیده‌ایم، رها کنیم  به چه شغلی مشغول شویم؟ آیا باید در حاشیه شهرها به شغل کارگری و کاذب روی بیاوریم؟  روستای مازه کز حدودا دو دهه است که امکانات راه، برق و آموزشی برخوردار شده که موضوع احداث سد خرسان سه و مسدود شدن راه ارتباطی این روستا پیش کشیده شد.

جلالی اضافه کرد: این روستا دارای آثار تاریخی است و چندی پیش در حین بازگشایی جاده برای روستا یک قبرستان تاریخی را کشف کردیم که بلافاصله با اداره میراث فرهنگی شهرستان دنا تماس گرفتیم و این موضوع را اطلاع دادیم که با کاوش هایی که صورت گرفت اعلام شد گورستان بسیار قدیمی است.

به ما نامه ابلاغ شده نه جواز دفن و نه ساخت و ساز صادر نکنیم

دهیار روستای مازه کز بیان کرد: به ما اعلام کردند از این به بعد حتی اگر کسی هم در این روستا فوت کرد اجازه خاکسپاریش را در قبرستان این روستا نداریم اما مردم زیر بار نمی روند و می گویند پس اموات مان را کجا دفن کنیم؟ به ما دهیاران نامه ابلاغ شده که نه جواز دفن و نه هیچگونه ساخت و سازی در این روستاهای داخل طرح صادر نکنیم.

دهیار سابق روستای دوراه هم به ایلنا، گفت: علاوه بر گورستان‌های تاریخی بحث قبور درگذشتگان اهالی هم وجود دارد که هیچکدام از روستاییان حاضر به جابه جایی قبور به منطقه دیگری نیستند. مردم حاضر به جابه جایی و ترک وطن و خاک شان نیستند و حتی جایی را تاکنون برای آنها مشخص نکرده‌اند. این روستا بیش از ۷۰۰ نفر جمعیت  و ۱۵۷ خانوار دارد. این سد به جز دربه دری و آوارگی مردم هیچ سودی برای منطقه ما ندارد. 

کورش درخشان زاده فرماندار شهرستان دنا هم در ادامه به خبرنگار ایلنا، اظهار داشت: با احداث سد خرسان حدودا ۱۷ روستا زیر آب می رود که با از دست رفتن خانه و کاشانه حدودا ۵هزار نفر، آسیب های اجتماعی زیادی ایجاد می شود. ما با اصل سد مشکلی نداریم البته منکر این نیستم که به یک جایی خدمات نرسد و عمران و آبادی هم صورت نمی‌گیرد. البته که سد هم باید بسازند، اما نه به  این گونه که در حال ساخت است.

اگر تاج سد کوتاه تر ساخته شود 2 الی 3 روستا بیشتر زیر آب نمی رود

فرماندار دنا ادامه داد: هم اکنون اعلام کرده‌اند مردم هیچگونه ساخت و سازی در این مناطق انجام ندهند و اموات آنجا دفن نشوند و همچنین تجدید بنا نکنند. اگر وزارت نیرو مقداری تاج سد را کوتاه‌تر بسازند تنها دو الی سه روستا به زیر آب خواهد رفت.  اما اگر با همین روند و منوال و با همین سازه پیش بروند آسیب بیشتری برای روستاها در بر خواهد داشت. اجازه هرگونه ساخت و سازی داده نمی شود و مردم از این موضوع نگرانند چرا که می گویند ممکن است این سد تا ۱۰ الی ۲۰ سال آینده ساخته نشود و در این چند سال ما بلاتکلیف هستیم که نه می‌توانیم خانه بسازیم و نه کشاورزی انجام بدهیم.

وی تصریح کرد: یک سری کاوش‌ها در مناطق تاریخی این منطقه هم در حال انجام است و  مهم ترین محوطه باستانی هم مربوط به ده پایین است. این آثار به دست آمده برای کشور یک سرمایه ملی هستند. اگر این آثار کاوش نشده به زیر آب بروند در واقع سرمایه ملی ما از دست رفته است.

کارشناس باستان شناسی اداره کل میراث فرهنگی استان کهگیلویه و بویر احمد هم در ادامه به ایلنا گفت: در گورستان‌های باستانی شهرستان دنا کاوش‌هایی در حال انجام است و بیشترین کاوش‌ها بر روی یک محوطه باستانی که متعلق به یک گورستان دوره تمدن عیلامی است متمرکز شده که در ده پایین شهرستان دنا قرار دارد. اولین کاوش هم از ۱۰ سال پیش در این منطقه باستانی آغاز شده و تا چند ماه پیش هم ادامه داشته است.

علی اصغر آتش فراز افزود: یک سری اشیای تاریخی هم از داخل این گورهای باستانی کشف شده است.  البته نه تنها در گورستان ده پایین بلکه در گورستان های مناطق دیگر همین محدوده سد هم قبرهای تاریخی که به دروه عیلام باستان باز می گردند وجود دارد.

علی اصغر آتش فراز اضافه کرد: این سد برای نیاز منابع آبی کشور است و اگر ما توسعه را بخواهیم  پس باید بعضی جاها هزینه اش را بپردازیم ولی از دیدگاه دوست داران میراث فرهنگی بسیاری از این افراد موافق احداث این سد نیستند. سعی می کنیم تا حد امکان آن جاهایی که مورد نظر است را کاوش کنیم اما در نهایت سد آبگیری می شود.

وی عنوان کرد: در سال‌های آینده به دلیل نیاز کشور به آب و برق این سد آبگیری می شود و ما باید نهایت تلاش مان را برای کاوش‌ها و نجات این آثار به کار ببندیم.  گورستان تاریخی ده پایین هم به لحاظ وسعت، هم تعداد اشیاء  در قبور و هم به لحاظ کیفیت هنری از همه گورستان ها از اهمیت بالاتری برخوردار است که بیشترین کاوش ها هم در این منطقه دارد انجام می شود.    

سخنگوی صنعت آب در پاسخ به ایلنا درباره احداث سد خرسان در کهگیلویه و بویر احمد و احتمال به زیر آب رفتن روستاها و بناهای تاریخی منطقه گفت: این سد به منظور تامین آب شرب یزد احداث می‌شود، اما در هر حال برای احداث سازه‌ها مهندسی ارزش داریم و سود و هزینه بررسی می شود و ضرورت اجرا مورد ارزیابی قرار می گیرد. در این خصوص به ازای روستاهایی که زیر آب می رود منطقه مسکونی و زمین در اختیار کشاورزان قرار می گیرد همچنین سعی بر این است که بناهای تاریخی زیر آب نروند اما در عین حال طبیعی است و همواره این موضوعات وجود دارد و ممکن است بناهای تاریخی و یا مناطق مسکونی زیر آب بروند که تمهیدات لازم در این خصوص اندیشیده می شود.  

گزارش: مریم بازوند