با اقدامات نابجا توازن بخش کشاورزی را در خراسان جنوبی برهم زدیم/ غفلت در این حوزه باعث خالی شدن نوار مرزی از سکنه خواهد شد

مهدی جعفری در گفت‌وگو با خبرنگار ایلنا، اظهار داشت: بیشتر از 20 سال است که خراسان جنوبی با خشکیدگی روبرو است. سال به سال میزان ذخایر آبی استان رو به کاهش است و این کاهش ذخایر زیر زمینی باعث شورتر شدن آب شده به طوری که الگوی کشت نیز باید متناسب با این موضوع تغییر پیدا کند.

وی افزود: در چند سال اخیر خراسان جنوبی متناسب با ظرفیت میزان آب به سمت گیاهان کم آب بر، کشت گلخانه‌ای و گیاهان دارویی پیش نرفته‌ایم که هم آب کمتری و هم ارزش تولیدی و اقتصادی بالاتری داشته باشیم، متاسفانه این زمینه تاکنون کم کاری کرده‌ایم.

رئیس سازمان جهاد کشاورزی استان خراسان جنوبی ادامه داد: کشاورزی استان از زراعی به باغی تبدیل شده و امروز این موضوع مشکلات دامداران را دو چندان کرده  و به همین دلیل چاه‌هایی که از آب آن برای علوفه کاری استفاده می‌شد و اراضی کشاورزی که به علوفه کاری اختصاص داشت امروز تبدیل به درخت کاری شده است. با این اتفاق باعث شدیم علوفه مورد نیاز دامداران در خود استان تولید نشده  و توازن کار بخش کشاورزی  استان  بهم  بخورد.

کاهش جمعیت دامی استان در سال‌های اخیر

وی اضافه کرد: سال‌های گذشته دولت متناسب با صدور پروانه برای پرواربندی یا دامداری، مجوز چاه‌های علوفه کاری را نیز صادر کرده است. اما چاه‌های علوفه‌کاری و زمین‌های کشاورزی که مردم در اختیار داشتند تبدیل به باغ شده‌اند و به همین دلیل دام‌ها نمی‌توانند از مراتع خشک و فقیر تغذیه کنند. از طرفی خشکسالی‌ها  هم باعث شده که مراتع ما به قهقرا بروند و ذخایر علوفه‌ای داخل مراتع به شدت کم شده  و جمعیت دامی استان کاهش پیدا کند.

جعفری با بیان اینکه برای آینده خراسان جنوبی باید فکری کرد ،افزود: جمعیت دامی باید متناسب با مراتع باشد یا اگر قرار است بیشتر از ظرفیت مراتع دامپروری داشته باشیم باید علوفه بیشتری تولید کنیم. به طور مثال امسال متناسب با ظرفیت دامی که داریم و نیاز به واحدهای پروار بندی مان 2 هزار هکتار از اراضی مان  را به کشت قراردادی ذرت علوفه‌ای اختصاص دادیم که این اولین بار است که کشت قراردادی آن‌هم در حوزه علوفه برای دام‌های استان انجام می‌شود. قراردادها در حال انعقاد است و کشت ها هم از  خرداد ماه در استان آغاز می‌‌شوند.

مجبوریم از افغانستان کاه وارد کنیم

رئیس سازمان جهادکشاورزی خراسان جنوبی بیان کرد: اگر بتوانیم در خود استان علوفه مورد نیاز دام‌ها را تهیه کنیم دیگر نیازی از  افغانستان و استان‌هایی از جمله سیستان و بلوچستان، خوزستان و همدان نداریم تا کاه مورد نیاز را وارد کنیم اما متاسفانه فعلا به واردات کاه نیازمندیم تا بتوانیم  دام‌های‌مان را از وضعیت کمبود نهاده‌های دامی نجات بدهیم.

وی ادامه داد: در کنار تهیه نهاده‌های دامی باید پشتیبانی امور دام هرچه سریع‌تر فعال شود که درخواستش را به وزارت جهاد کشاورزی ابلاغ کرده‌ایم. از این رو وزارت خانه  برای خرید دامپرواری و مازاد باید هر چه زودتر وارد عمل شود که مردم برای فروش دام‌های شان با مشکل مواجه نشوند. در حوزه ارزش افزوده و فرآوری دام‌ها به دنبال این هستیم  که بتوانیم یک پالایشگاه لبنیاتی در استان احداث کنیم. چرا که در استان روزانه حدودا از 135 تن تولید شیر تنها 35 تن آن در استان وارد کارخانجات لبنیاتی می‌شود و 100 تن از این شیر تولیدی به استان خراسان رضوی و برای یکی از کارخانه‌های معروف تولید لبنیات ارسال می‌شود که متاسفانه این کارخانه هر 3 ماه یک بار پول دامداران را می‌پردازد که نارضایتی دامداران را به دنبال دارد.

اگر برای دام‌هایمان اقدام مناسبی انجام ندهیم ،تا سال دیگر گوشت قرمز نخواهیم داشت

جعفری گفت: در زمینه تولیدات طیور و مرغداری‌ها در سطح ملی دارای نشان و آوازه‌ایم و روزانه 140 تن تولید گوشت گرم مرغ را داریم که 40 تن آن در داخل استان مصرف می‌شود و 100 تن دیگر را به استان‌های معین از جمله سیستان و بلوچستان، کرمان، یزد و گاهی به خراسان رضوی ارسال می‌کنیم که هم اکنون عمده مصرف مرغ خراسان جنوبی در سیستان و بلوچستان است. 

وی ادامه داد: در حوزه تخم مرغ نیز استان دارای نشان است و روزانه 90 تن تخم مرغ در خراسان جنوبی تولید می‌شود که 30 تن آن در استان مصرف و 60 تن دیگر را به استان‌های معین ارسال می‌کنیم. هم اکنون با توجه به هدف‌مندی یارانه‌ها جهاد کشاورزی برای اینکه تولید ضربه نخورد توجه ویژه‌ای به موضوع سرمایه در گردش کرده که بتوانیم هر چه سریع‌تر در اختیار واحدهای تولیدی قرار بدهیم. ضمن اینکه پی‌گیر هستیم که بتوانیم نهاده مورد نیاز برای دامداران را در خود استان مهیا بکنیم که اگر مرغدار و دامداری نتواند نهاده مورد نیازش را یک جا بخرد بتواند به مرور خریداری کند و ضرری در این حوزه متوجه او و تولیدش نشود. 

رئیس سازمان جهادکشاورزی استان خراسان جنوبی افزود: هم‌اکنون مهم‌ترین مسئله‌ای که باید به آن توجه کنیم تولید است. مصرف را می‌شود مدیریت کرد اما تولید اگر امروز با خدشه‌ای مواجه شود نمی‌توان کاری کرد. به طور مثال اگر امروز درمرغداری‌هایمان جوجه ریزی نشود در 45 روز آینده با مشکل روبه رو می‌شویم و تولید مرغ نخواهیم داشت. همچنین اگر برای دام‌هایمان اقدام مناسبی انجام ندهیم ، تا سال دیگر گوشت قرمز نخواهیم داشت. اینها مواردی است که در کشاورزی برنامه محور است و بر اساس برنامه ها باید اقدام شود.

برای محصولات زراعی استان انبار و سردخانه کم داریم

جعفری عنوان کرد: کشاورزی در خراسان جنوبی باید به سمت گیاهان دارویی و محصولات گلخانه ای پیش برود. گلخانه‌ها در خراسان جنوبی باید در اولویت کار  قرار بگیرد که البته ما این نوع کشت را در اولویت کارمان قرار داده‌ایم. 800 نوع گیاهان دارویی و مرتعی داریم. آب، هوا و اقلیم اینجا برای بسیاری از گیاهان دارویی زراعی شده مناسب است و با کیفیت خوبی تولید می‌شوند. مثلا آویشنی که در این استان وجود دارد شاید با این کیفیت و مرغوبیت در هیچ کجای کشور وجود نداشته باشد. به دلیل اختلاف دمایی که در بین روز و شب وجود دارد ماده موثره‌ای در داخل گیاهان دارویی افزایش پیدا می کند و این گیاهان را نسبت به دیگر مناطق کشور متمایز کرده است.

وی گفت: 11 نوع محصول گیاهان دارویی ویژه و دارای مزیت در استان داریم که به دنبال چرخه تولید این محصولات هستیم. در خراسان جنوبی 11 شهرستان داریم و برای هر شهرستان حداقل یک محصول گیاهی را در نظر گرفته‌ایم که محصول ویژه هر شهرستان را وارد چرخه تولید کنیم. با توجه به اینکه 38 هزار خانوار خراسان جنوبی در حوزه زرشک معیشت می‌کنند  باید فرآوری این محصول را در اولویت کارمان قرار بدهیم. از تمامی دستگاه های حمایتی از جمله بنیاد برکت، ستاد اجرایی بنیاد مستضعفان استمداد طلبیده‌ایم که ما را در این زمینه یاری کنند. برای محصولات زراعی استان انبار و سردخانه کم داریم که می‌طلبد سرمایه گذار در این حوزه‌ها ورود پیدا کند و زیر ساخت‌های لازم را متناسب با برنامه‌های آینده مان در استان پیش ببریم.

آیندگان ما را نمی‌بخشند

جعفری عنوان کرد: ظرفیت مرزی ظرفیت بسیار خوبی است که می‌توان از آن استفاده کرد که البته تاکنون کمتر مورد توجه قرار گرفته است. در حوزه توریسم کشاورزی بزرگترین باغ کشاورزی خاورمیانه را در خراسان جنوبی داریم. باغ زرشکی که دانه‌های قرمزش منظره بسیار زیبایی را ایجاد می کند، می‌تواند توریسم کشاورزی را در این حوزه جذب کند. همچنین در حوزه زعفران و درختان عناب که در حین دست دادن محصول نقش زیبایی بر روی شاخه های شان می بندند. همچنین گل نرگس که ماندگاری زیاد و عطر خوبی دارد و کشورهای حوزه خلیج فارس خواهان این گل هستند.

رئیس سازمان جهادکشاورزی خراسان جنوبی افزود: برای حل مشکل آب در حوزه کشاورزی باید بر روی سامانه های نوین آبیاری در کشور کار می کنیم و در حال حاضر مقام اول اجرای سامانه های نوین آبیاری در کشور را داریم استان باید به سمت میزان مصرف آب را کاهش بدهیم. چرا که به غیر از این راهی نداریم. اگر در این حوزه غفلت کنیم آیندگان ما را که نمی بخشند هیچ همه نوار مرزی خالی از سکنه خواهد شد و آبی برای مصرف باقی نخواهد ماند. 

جعفری گفت: در استان 7 هزار رشته قنات داریم و رتبه اول کشور را در این حوزه به خود اختصاص داده‌ایم. دانش بومی استان بر پایه قنات بوده اما متاسفانه در حال حاضر بسیاری از قنات‌های خراسان جنوبی در حال خشکیدن و از مدار خارج شدن است. رئیس جمهور  در سفرشان به استان وعده داد  قنات‌ها باید احیاء شوند و مبلغ قابل توجهی را  در این حوزه اختصاص داده که  در حال حاضر قنوات زیادی  در دست احیا و بازگشایی است.

وی عنوان کرد: طرح جدیدی را تحت عنوان آبخیز تا جالیز را در استان در دست بررسی داریم و برای اجرایی شدن این طرح  دولت مبلغ قابل توجهی دولت را تخصیص داده و حوزه بسیج سازندگی هم راهبریش را برعهده گرفته است. این طرح تنها راه نجات استان در حوزه کم آبی است که حتما باید اجرا شود.

رئیس سازمان جهاد کشاورزی خراسان جنوبی بیان کرد: سازه ها و گابیون ها، بندهای خاکی و آب باید در استان مهار شوند. همچنین جلوی سیلاب ها بسته شود و استخرهایی باید ایجاد شوند. قنوات ها باید بازگشایی و در داخل اراضی کشاورزی لوله گذاری شود. سامانه های نوین آبیاری باید در داخل زمین های کشاورزی اجرا شود. در کل همه این موارد در حوزه  آبخیز تا جالیز باید تعریف شوند.

جعفری افزود: خراسان جنوبی استانی پهناور اما خشک است. چرا که میزان بارندگی در این استان بسیار کم است و راهی جز اجرای طرح آبخیز تا جالیز را نداریم. قبل از امسال بارندگی خوب بود و ما امیدوار شدیم و بعد از سال بارندگی نداشتیم و هرآنچه قبل از سال برای مان امید ایجاد کرده بود بعد از سال به باد رفت. نمی توانیم تنها به نزولات آسمانی چشم داشته باشیم و باید طرح های آبخیزداری را در استان اجرایی کنیم.