شهر طبیعت محور راهکاری برای چالش های زیست محیطی شهری

عماد مطالبی مشاور کمیسیون عمران و توسعه شهری شورای شهر رشت در گفتگو با خبرنگار ایلنا از رشت گفت: افزایش بدون منطق قیمت زمین، آلودگی هوا و خاک، موجودیت فضای سبز را تهدید می کند. از سوی دیگر، نیاز جامعه و آگاهی به لزوم تماس با فضاهای سبز طبیعی و شبه طبیعی افزایش یافته است، از این رو چه پارک های شهری و چه فضاهای سبز نزدیک به شهرها تحت فشار شدید جمعیتی قرار دارند .با افزایش تهدیدات تغییرات آب و هوایی، آلودگی و تقلیل منابع طبیعی و تنوع زیستی، تغییر در سبک زندگی و بهره گیری از محیط زیست ضروری است.

وی افزود: باید برنامه ریزی شهری سمت و سویی برای سازگاری شهر با تغییرات آب و هوا داشته باشد،  تولید انرژی تجدید پذیر به عدم انتشار گازco2 ،مدیریت مواد زاید و زباله ،کاهش مصرف آب، سیما و منظر مناسب با الویت باغچه ها و بوستان های طبیعی و تنوع زیستی شهری، حمل و نقل پایدار و فضای عمومی خوب، ساختمان ها و بخش های سبز، از رویکرد های زیست محیطی در محیط شهرها است.  شهرهای طبیعت محور ، شهرهایی هستند که طبعیت را ابتدا در برنامه ریزی، طراحی و مدیریت شهر قرار می دهند و در واقع نیاز روزانه انسان به طبیعت را تامین می کنند.

این پژوهشگر برتر تصریح نمود: یک شهر بیوفیلیک در اصل یک شهر متنوع زیستی است که مملو از فضاهای سبز و جایی است که شهروندان در جریان معمولی زندگی کار و فراغت، زندگی گیاهی بسیار متنوع را به چشم می بینند و احساس می کنند. در چنین شهری طبیعت هم در مقیاس خرد تا مقیاس کلان وجود دارد، در واقع طراحی و برنامه ریزی بیوفیلیک یکی از عناصر ویژه و البته اساسی شهرسازی سبز یعنی ارتباط طبیعت با شهر و طراحی طبیعت درون شهر را ارائه می دهد. بنابراین شهر بیوفیلیک منظرسازی را هم به درون ، هم بر روی ساختمان، دیوارها، خیابان ها و نهرهای آب می آورد.

این دانشجوی دکترای تخصصی استعدادهای درخشان اظهار داشت : ما باید در فضای شهرها نه تنها پایداری بلکه اجتماعی رضایت بخش و جدید که با طبیعت هماهنگ است را بوجود آوریم. باید در طراحی شهری و شهرسازی  شهری ارایه گردد که ارتباط مستقیم با مردم و زندگی روزانه ی آنها برقرار سازد و محیط زندگی آنها را به گونه ای شکل دهد که طبیعت و محیط های طبیعی دسترس پذیر برای تمام شهروندان باشد. شناخت طراحان و برنامه ریزان شهری از علم بیوفیلیک یا زیست گرایی امروزه ضروری بوده و می تواند کمک شایان توجهی به حل معضلات فراوان شهرگرایی و شهرنشینی در قرن حاضر داشته باشد.

عضو نخبه باشگاه پژوهشگران و نخبگان جوان خاطر نشان کرد : در محیط شهری باید به عناصر طبیعی شکل دهنده شهر توجه کرد یکی از این عناصر مهم که نقش بسیار مهمی در گسترش کالبدی آن دارد رودها هستند رودها از مهم ترین عوامل شکل دهنده ریخت شهر و دوام و پایداری زیست آن هستند که به عنوان یکی از مهم ترین مؤلفه های طبیعی هر شهر نقش مهمی در تداوم هویتی آن بازی می کنند. این اندام های طبیعی از زمان صنعتی شدن شهرها تا مدت های طولانی مورد بی توجهی قرار گرفتند و به فضایی آلوده و خالی از زندگی اجتماعی تبدیل شدند. در این میان در برخی موارد برای برطرف کردن آلودگی رودها تصمیمات نادرستی از سوی مدیران شهری گرفته می شود که تبعات منفی ناشی از آن پس از مدتی نمود پیدا می کند. نمونه بارز این برخورد، پوشاندن کامل رودهای آلوده در شهرهاست. که متاسفانه نمونه ایی از آن را در شهر رشت در دیوار حفاظتی که در مسیر و حریم رودخانه زرجوب در کنار پارکی که حدواسط خیابان تختی و چهارراه گلسار است می بینیم . در نتیجه نه تنها نقش رودها در ساختار شهر از بین می رود، بلکه جایگاهشان را نیز در ذهن و خاطرات مردم از دست می دهند. امروز اهمیت حضور طبیعت و مؤلفه های آن در شهر مدیران شهری را به سمت نگاهی متفاوت به این اندام های به ظاهر مخرب و تهدیدکننده در راستای بهره گیری و باز زنده سازی اکولوژیک و اجتماعی در شهرها باید وادارد.

مشاور کمیسیون بهداشت محیط زیست و خدمات شهری شورا شهر رشت گفت : شهرهای ما برای بیرون آمدن از چالش های زیست محیطی باید در جهت طراحی بیوفیلیک به معنای طبیعت محور حرکت کنند. طراحی بیوفیلیک در یک نگاه تشخیص نیاز فطری انسان برای برقراری ارتباط با طبیعت به همراه پایداری و  طراحی برای خلق محیط هایی است که کیفیت زندگی را افزایش دهد.طراحی بیوفیلیک در واقع آن طراحی شایسته در ساختمان، محوطه شهر و مقیاس های ناحیه ای است که باید شامل طبیعت و عناصر طبیعی را شامل شود

این کارشناس برنامه ریزی شهری و محیط گفت: شهر با الویت طبیعت محور می تواند مزایایی را برای شهروندان در مسیر آرامش شهروندان فراهم کند که عبارتند از سلامت جسمی و روانی ، ارتباط با عناصر سبز در محیط زندگی، روابط قوی با حضور نور طبیعی ، همچنین هوای تازه  است که می تواند سبب شادی افراد و شهروندان شود و الگویی برای سلامت اجتماع و طبیعت است

مطالبی در پایان تاکید کرد: که شهر با طراحی طبیعت محور ارتباط بصری مناسبی را برای شهروندان میسر می سازد و از اینرو سبب کاهش استرس و افزایش حوصله و تعاملات اجتماعی در بین مردم است. شهروندان در چنین محیطی سلامت جسمی و روحی و رضایت از محیط اطراف دارند و در نتیجه بهره وری و خلاقیت در کار افزایش می یابد. ایجاد آرامش و آسودگی خیال از فواید حاصل طبیعت بر انسان است. و کاهش بار گرمایش و سرمایش،ارتباطات اجتماعی و رشد گردشگری، ،کاهش نرخ جرم و استرس،افزایش تولید غذا،بهبود مدیریت چرخه آب،افزایش تنوع زیستی از اثرات آن است که همگی ناشی از افزایش رفاه و کیفیت زندگی انسانها با حضور یافتن در طبیعت است. در نتیجه شهر طبیعت محور مکان بهتری برای زیست انسان ها محسوب می شود.