از شیخ ملامحمد فضولی تا صائب/ عذرخواهی مسئولان مدرسه تلویزیونی ایران

به گزارش خبرنگار ایلنا از تبریز، روز شنبه (۴ اردیبهشت) فیلمی از تدریس ادبیات در صداوسیما منتشر شد که در جریان این تدریس، دبیر مربوطه در جمله‌ای عجیب و توهین‌آمیز در خصوص شاعر بزرگ و پرآوازه‌ی آذربایجانی، ملامحمد فضولی گفت که «این شاعر (فضولی) بی‌خود این اسم را انتخاب نکرده بلکه او فضول اشعار صائب است و هر شعری را که صائب سروده، این شاعر به ترکی نوشته است» 

انتشار این فیلم در فضای مجازی، اهالی شعر و ادب ترکی را آزرده خاطر کرده و اعتراضات زیادی به نحوه‌ی انتخاب دبیرانی که در «مدرسه تلویزیونی ایران» تدریس می‌کنند، به وجود آمده است.

علی‌اصغر شعردوست از محققین و بزرگان عرصه علم و فرهنگ در تبریز که در کارنامه خود دبیر و برگزارکننده کنگره بزرگداشت فضولی در تهران را هم دارد، در واکنش به سخنان دبیر ادبیات شبکه چهار واکنش نشان داده و اظهار داشت: گوینده سخنان نادرست و توهین‌آمیز درمورد حکیم فضولی باید از طریق همان شبکه به نادرستی و غیرعلمی‌بودن سخنانش اذعان و عذرخواهی کند.

وی ادامه داد: این سخنان مغلوط و برگفته از حس غیرطبیعی نسبت به شخصیت حکیم فضولی است.

شعردوست با اشاره به ابعاد شخصیتی ملامحمد فضولی می‌افزاید: حکیم فضولی نه تنها شاعر و ادیب بزرگ بلکه از روحانیان و متفکران بزرگ شیعه است. اعتقاد راسخ به مذهب تشیع و عشق و ارادتش به ۱۴ معصوم در آثارش متجلی است. وی همچنین مولف اثری چون حدیق السعداء است. کتابی که باید به عنوان نمونه‌ای بی‌بدیل و درخشان در حوزه ادبیات تشیع مورد توجه قرار گیرد.

دبیر و برگزارکننده کنگره بزرگداشت فضولی در تهران با اشاره به اشتباه دیگر دبیر ادبیات در شبکه چهار تاکید دارد: اگر آثار حکیم فضولی را بیان کنیم، فهرست آن به گونه‌ای خواهد بود که عرق شرم بر جبین گوینده جاری خواهد شد چراکه ایشان حتی مختصر تحقیقی در آثار و زمان حیات این دو شخصیت ادبی نداشته است.

وی ادامه داد: بررسی دوران حیات و آثار حکیم فضولی و صائب تبریزی نشان می‌دهد که صائب تبریزی ۳۷ سال بعد از فوت فضولی به دنیا آمده و زمانی که صائب شروع به سرودن اشعار می‌کند، ۶۰ سال پس از وفات فضولی است.

شعردوست با اشاره به تخصص و تخلص ملامحمد فضولی تاکید داشت: او به این دلیل تخلص فضولی را برای خود انتخاب کرده است که با این تخلص شاعر دیگری نتواند اشعار او را به نام خود به ثبت رساند از طرفی فضولی شاعر سه زبانه‌ای‌ست که اشعار او در مدح نبی مکرم اسلام و حضرت علی و یا قصیده آب او در جهان اسلام زبانزد است.
حکیم ملامحمد فضولی،‌ شاعر و اندیشمند متفکر و شاعر سه زبانه‌ای است که تأثیر عمیقی در تاریخ ادبیات ترکی و عربی و فارسی بر جای نهاده است و گفته شده که در سال ۹۱۰ هجری در خانواده‌ای شیعی مذهب و آذربایجانی،‌ در جوار مرقد حضرت سید الشّهدا(ع)، در کربلا به دنیا آمده است و او را «بزرگترین شاعر ترکی آذربایجانی در سدهٔ دهم هجری قمری» نیز می‌دانند.

فضولی شاعری اندیشمند است و در شعر ترکی ید طولایی دارد که در مقدمه‌ی دیوان ترکی خود می‌گوید: «شعر عاری از علم همچون دیواری بی‌بنیان باشد و دیوار بی‌بنیان را سرانجام اعتبار نشاید».

دیوان فضولی با یک دیباچه‌ی منثور آغاز می‌شود. سپس دو تحمیدیه و ۹ نعت می‌آید که آن‌ها را می‌توان از زیباترین آثار فضولی برشمرد.

در دیوان ترکی فضولی این قلم ترتیب داده است که پس از قصائد (۴۸ قصیده) بخش غزلیات می‌آید که شامل ۴۱۰ غزل بسیار زیبای عرفانی و فلسفی است و اغلب آن‌ها ۷ بیت است و به ندرت به غزل‌های ۶ و ۸ بیتی برمی‌خوریم و پس از غزل‌ها،‌ ۳۳ قطعه، ۱ ترکیب بند، ساقی‌نامه، مثنوی، ۱ مسبّع، ۱ مسدّس، ۱ ملمع، ۱۳ دوبیتی و ۱۰۵ رباعی در دیوانش آمده است.

بدون شک شعر و ادب کهن این مرز و بوم باید به داشتن چنین شاعری بزرگ و نابغه بر خود ببالد و رسانه ملی نیز علاوه بر اینکه باید در انتخاب دبیرانی که برای تدریس در مدرسه‌ی تلویزیونی ایران، میهمان خانه‌های دانش آموزان می‌شوند، دقت کند، بلکه در راستای معرفی شاعران بزرگی مانند ملامحمد فضولی به دانش آموزان قدم‌های بزرگی بردارد، هرگونه خطای معلم اشتباه صداوسیما نبوده بلکه اشتباه و خطای نظام آموزشی محسوب می‌شود و اگر این رویه ادامه‌دار باشد آینده ادبیات کشور زیاد درخشان نیست.

در ادامه این جریان و توهین پخش شده در فضای مجازی شبکه چهار سیما به دنبال واکنش و پیگیری اهالی فرهنگ،هنر و ادب و استاندار، نمایندگان مجلس و مدیران فرهنگی آذربایجان شرقی در مورد صحبت ناصحیح دبیر فارسی در خصوص شاعر شهیر شیخ محمد فضولی، بیانیه‌ای صادر و عذرخواهی کرد.

 روابط عمومی شبکه چهار با انتشار این بیانیه ضمن تکریم مقام شیخ محمد فضولی شاعر نامدار و خوش آوازه آذری زبان سده دهم از اشتباه پیش آمده توسط دبیر ادبیات فارسی در برنامه مدرسه تلویزیونی ایران در تاریخ ۲۶ دیماه ۱۳۹۹ عذرخواهی کرد.

در این بیانیه آمده است: انتخاب و تایید تمام معلمان و محتوای دروس ارائه شده در برنامه‌های مدرسه تلویزیونی ایران اعم از شبکه چهار یا شبکه آموزش سیما، به عهده وزارت آموزش و پرورش است.

در این بیانیه با اشاره به اینکه رسانه ملی با همکاری آموزش و پرورش تلاش دارد خلاء آموزشی فزرندان ایران زمین در دورترین نقاط آن را از این طریق پرکند، خاطرنشان شده است: این کلاس‌ها به‌طور زنده و روزانه روی آنتن می‌رود و اشتباه دبیر ادبیات فارسی مورد تایید رسانه ملی و آموزش و پرورش نیست.

در بخش پایانی بیانیه با درود و تحیت به مردم نخبه‌پرور و ادب دوست خطه آذربایجان ادای احترام شده است.