"چاشتخوار" مستندنگاری می‌شود

به گزارش ایلنا حمید فدایی در حاشیه بازدید از محدوده کوهستان رحمت، با اشاره به اینکه ایوان قدمگاه در انتهای جنوب شرقی کوهستان مهر قرار دارد و از آثار شاخص دوران هخامنشی است، گفت: این اثر منحصر به فرد که به نام چاشتخوار نیز خوانده می‌شود، به جهت حجم سنگ تراشی و تراش کوه کم نظیر است.

او با تایید اینکه اثر یاد شده، ناتمام مانده است، گفت: دلایل ناتمام ماندن این اثر که بسیاری آن را دارای ساختاری شبیه به آرامگاه های هخامنشی می پندارند، هنوز در پرده ای از ابهام قرار دارد و ضرورت دارد مطالعات بیشتری در این موضوع انجام شود.

مدیر پایگاه میراث جهانی تخت جمشید با اشاره به اینکه انجام پژوهش و مطالعات علمی و هدفمند در رابطه با ایوان قدمگاه می تواند نتایج خوبی را به همراه داشته باشد، افزود: این پژوهش‌ها می تواند در پاسخ به ابهامات مربوط به کارکرد و تاریخ قطعی برپایی بنا بسیار سودمند باشد. شوربختانه این یادمان بسیار ارزشمند مورد گزند و آسیب‌های طبیعی و انسانی بسیاری قرار گرفته و نیاز است به صورت بنیادی و همیشگی مورد نگاهبانی و حفاظت و مرمت اصولی قرار گیرد. 

فدایی از مستند نگاری و پاکسازی این اثر و محوطه پیرامونی توسط این پایگاه میراث جهانی خبر داد و در این باره گفت: در حال حاضر با توجه به حضور کارشناسان با تجربه مستندنگار و حفاظت‌گر در پایگاه میراث جهانی تخت جمشید در نظر است از این ظرفیت در ساماندهی هر چه بیشتر این محوطه استفاده کرد.

مدیر پایگاه میراث جهانی تخت جمشید ادامه داد: به عنوان نخستین گام موضوع مستندنگاری محوطه از اقداماتی است که برنامه ریزی شده و انجام خواهد شد؛ همچنین مشکل دیوار نوشته‌ها و رنگ هایی که در چند دهه اخیر تاکنون چهره این محوطه را زشت کرده، پاکسازی خواهد شد.

کارشناس پایگاه میراث جهانی پاسارگاد نیز در حاشیه این بازدید با بیان اینکه پژوهشگران متعددی در رابطه با این اثر نظراتی را مطرح کرده اند، گفت: این یادمان ساختاری همانند آرامگاه نیمه تمام داریوش سوم در تخت جمشید دارد و به صورت دو اشکوبه ای در دل کوه تراشیده شده است.

حمیدرضا کرمی، افزود: در این اثر دو ردیف پله در کناره ها دسترسی به اشکوبه بالا را امکان پذیر کرده و در ایوان بالایی گودیهایی منظم و خوش تراش بر دیواره سنگی کوه همانند تاقچه هایی تراش خورده است. عناصر معماری و هنری ایوان چاشتخوار به همین گودی های تاقچه مانند محدود می شود و هیچ سنگ نگارهای بر دیواره یادمان دیده نمی شود. گوشه ها در دو سوی ایوان عمود و هموار است و نشان از دقت سنگ تراشان و معماران در برپا ساختن این یادمان دارد. 

این کارشناس باستانشناسی با اشاره به پژوهش‌های انجام و پیشنهادهای ارائه شده در خصوص این اثر، گفت: با نگاهی به سبک تراش و همچنین نشانه های ابزار سنگ تراشی و همچنین مقایسه این اثر با آرامگاه های هخامنشی که در دل کوه ساخته شده است، بنای ایوان قدمگاه را یادمانی از دوران هخامنشی یادآور می‌شود.

کرمی ادامه داد: تا کنون پژوهشگران زیادی از این یادمان بازدید و هرکدام در مورد کارکرد آن دیدگاهی را مطرح کرده‌اند؛ وجود چشمه طبیعی در پایین ایوان که پیش از خشکیدگی بر اثر برداشت بی رویه آب های زیرزمینی جوشان و پرآب بوده، یکی از مهمترین دلایل گزینش این مکان برای برپایی این یادمان بوده با توجه به اینکه آب یکی از عناصر مقدس در ایران باستان به شمار می‌رفته است.