روند بازار بورس ایران در تمام دوره ها با روند بخش حقیقی تعارض دارد

به گزارش ایلنا به نقل از روابط عمومی اتاق بازرگانی فارس، فرشاد مومنی در نشست اقتصادی آنلاین" بررسی سیاست‌های اثرگذار بر تلاطم بازار سرمایه" که در اتاق بازرگانی فارس برگزار شد، بیان کرد: کارآمدترین نگاه به مسئله بورس نگاه از سطح توسعه است به طوری که در مناسبات رانتی اساس بقا و استمرار مناسبات عدم شفافیت است؛ در واقع در اینجا آمیزه ای از ناکارآمدی و عدم شفافیت و فساد را هم را لازم است وارد تحلیل کنیم.

وی افزود: وقتی از هر زاویه ای به مسئله بورس در ایران نگاه می‌کنیم حیاتی ترین نکته این است که روندهای رخ داده در بازار سرمایه ایران در تمام دوره های تاریخی در بخش اعظم با روند بخش حقیقی تعارض دارد.

مومنی اظهارداشت: بورس در همه جای دنیا به عنوان شاخص کل اقتصاد است لیکن در ایران اینگونه نیست و تنها از منظر اقتصاد سیاسی می توان به آن نگاه کرد و این بدان معناست زمانی که نسبت جاری بازار سرمایه به تولید ناخالص داخلی ایران در پایان مهر ماه 99 با پایان مهر ماه 96 مقایسه می شود.

مومنی اضافه کرد: مشاهده می شود که در این بازه ارزش ریالی 8 برابر شده است اما ارزش دلاری تولید ناخالص داخلی ایران با 73 درصد کاهش از رقمی حدود 363 میلیارد دلار به حدود 99 میلیارد دلار رسیده است و تحولات ارزشGDP در این دوره 3 ساله که با تحولات ارزش بورس و فرابورس مورد مقایسه قرار می گیرد  در می یابیم که ارزش دلاری بازار سرمایه در حدود 114 درصد افزایش داشته است.

این استاد دانشگاه ادامه داد: این آمارها نشان دهنده این است که تحولات بازار سرمایه ارتباطی با بخش حقیقی اقتصاد ندارد و این بازار قادر به ارتقای تولید و افزایش بهره وری نیست.

وی عنوان داشت: در ایران تجربه ثابت کرده است که بزرگترین جهش ها در بازار سرمایه در زمانی اتفاق می‌افتد که اقتصاد در بدترین حالت ها قرار دارد که این موضوع می بایست از منظر اقتصاد سیاسی مورد بررسی قرار گیرد.

مومنی تصریح کرد: طی 10 سال گذشته حدود 60 درصد کل ارزش بورس به 6 رشته تعلق پتروشیمی ها، بانک‌ها، فلزات اساسی، مخابرات، استخراج کانی های فلزی و فراورده های نفتی تعلق دارد و داده دیگری که مبنی بر سیاستگذاری اقتصاد سیاسی در بازار سرمایه ایران است این است که در بین سال های 87 تا 93 کل اندازه بورس ایران 3/6 برابر شده  در حالی که پتروشیمی ها 5/28 برابر و اندازه بانک ها 10 برابر شده است.

وی افزود: داده مهم دیگر در 10 سال گذشته این است که در حالی که سهم کلیه صنعت و معدن از تشکیل سرمایه ثابت ناخالص داخلی از حدود 18 درصد به نزدیک به نصف تنزل پیدا کرده 70 درصد کل سرمایه‌گذاری‌ها در بخش صنعت و معدن به 4 حوزه تخصص گرفته که ویژگی مشترک هر 4 تا اینها ذیل عنوان فعالیت های رانتی معدنی است شامل صنعت پالایشگاهی، صنعت شیمیایی پتروشیمی، صنایع کانی های فلزی و فلزات اساسی.

مومنی اظهارداشت: در ایران تولید توسعه گرا تا حد زیادی به محاق رفته و محملی شده برای کسب رانت و اتفاق مهم دیگری هم که افتاده این است برآیندهای تصمیم‌گیری و تخصیص منابع به تسخیر گروه‌های غیرمولد درآمده است.

وی بیان کرد: فراز و فرودهای بازار سرمایه ابزاری برای پوشش های کوته نگرانه کسری های مالی به قیمت تبدیل کردن اقتصاد ایران به یک سالن بازی است و آنچه باید انجام دهیم این است که تصویر واقعی از شرایط کنونی اقتصادی اجتماعی ایران را ترسیم و راه های برون رفت را با توجه به موارد بودجه 1400 احصا نماییم.

مومنی ادامه داد: نکته مهم در رابطه با مسائل جاری ایران این است که بازار سرمایه تنها کانون بحرانی این اقتصاد نیست و متاسفانه بدترین کانون بحران هم نیست.