«هگل و پدیدار شناسی روح» و «نشانه شناسی فرهنگی تاریخ و ادبیات و تئاتر ایران» منتشر شدند

کتاب «هگل و پدیدار شناسی روح» نوشته رابرت استرن و ترجمه محمدمهدی اردبیلی توسط نشر ققنوس و کتاب «نشانه شناسی فرهنگی تاریخ و ادبیات و تئاتر ایران» نوشته رامتین شهبازی منتشر شد.

«هگل و پدیدار شناسی روح»

در پشت جلد کتاب «هگل و پدیدار شناسی روح» به نقل از فردریک بیزر می‌خوانیم: ‌ «بهترین راهنمای مقدماتی برای پدیدارشناسی روح در زبان انگلیسی است».

به گزارش خبرنگار ایلنا، کتاب هگل و پدیدارشناسی روح، اثر رابرت استرن، شرحی مقدماتی و حتی الامکان کامل و منسجم از کل پدیدارشناسی روح به دست می‌دهد. این کتاب علی‌رغم حجم محدودش، کوشیده است تا کل فرآیند تکوین روح را با زبانی قابل فهم و با تعهد به متن پدیدارشناسی و حفظ پیوستار دیالکتیکی آن، و همچنین ارجاعات متعدد به سایر آثار هگل و اشراف قابل ملاحظه بر کل شارحان هگل تفسیر کند.

نویسنده شرحی را که بر این کتاب نوشته، با نیت کاستن از دشواری متن این کتاب، تولید کرده است.

«هگل و پدیدار شناسی روح»، ترجمه‌ای از کتاب «Hegel and Phenomenology of Spirit» است که در سال ۲۰۰۲ به چاپ رسیده است و انتشارات ققنوس آن را در ایران منتشر کرده است. «بستر و زمینه‌ پدیدارشناسی»، «دیالکتیک ابژه»، «دیالکتیک سوژه»، «دیالکتیک عقل»، «دیالکتیک روح»، «دیالکتیک دین» و «فلسفه به مثابه دیالکتیک» عنوان ۷ فصل اصلی کتاب هستند.

نتیجه‌ای که هگل در این اثرش به دنبال آن بوده، بازاندیشی مسحورکننده موضوعات فلسفی بنیادین از قبیل دانش، ماهیت اشیا، بنیان هنجارهای اخلاقی، برداشت حقیقی از آزادی، رابطه میان دین و علم، و سایر موارد است. در مجموع هگل تلاش کرده با این موضوعات به طریقی سر و کار داشته باشد که از ثنویت‌گرایی موجود در اندیشه اسلافش اجتناب کند و به این وسیله مخاطب را به سوی رویکردی منسجم و یکپارچه از واقعیت سوق می‌دهد تا به این وسیله بتواند در جهان، احساس ِ در خانه بودن بکند.

ترجمه فارسی این کتاب، تا قبل از دهه ۸۰ شمسی، یعنی حدودا ۴۰ سال پس از طرح شدن نام هگل و به ویژه پدیدارشناسی روح در محافل فکری و دانشگاهی ایران، تنها دو ترجمه از دو بخش جزئی این کتاب منتشر شده بود؛ یکی ترجمه حمید عنایت از فصل مختصر مربوط به «خدایگان و بنده» و دیگری ترجمه محمود عبادیان از پیشگفتار و مقدمه «پدیدارشناسی روح».

پدیدارشناسی روح هگل بی‌تردید هم از حیثسبک و هم از حیثمحتوای فلسفی یکی از بزرگترین آثار فلسفی تاریخ است. هرچند در دستنوشته‌های فلسفی دوران ینای هگل نخستین اشاره‌ها به روش دیالکتیکی به چشم می‌خورد، اما هگل در پدیدارشناسی برای نخستین بار از نسخه‌ای کمال یافته و پخته از چگونگی به کارگیری روش دیالکتیکی‌اش رونمایی می‌کند. این کتاب داستان سفر روح از بدوی‌ترین و نازل‌ترین منزلگاهش، یعنی یقین - حسی، تا والاترین مرتبه‌ی آگاهی، یعنی دانش مطلق را روایت می‌کند.

نتیجه‌ی کتاب هگل، بازاندیشی مسحورکننده‌ی موضوعات فلسفی بنیادین از قبیل دانش، ماهیت اشیاء، بنیان هنجارهای اخلاقی، برداشت حقیقی از آزادی، رابطه‌ی میان دین و علم، و سایر موارد است. در مجموع، هگل می‌کوشد تا با این موضوعات به طریقی سروکار داشته باشد که از ثنویت‌گرایی موجود در اندیشه‌ی اسلافش اجتناب کند و، بدین وسیله، ما را به سوی رویکردی منسجم و یکپارچه از واقعیت رهنمون می‌سازد تا بدین وسیله بتوانیم در جهان احساس «در خانه بودن» کنیم.

در بخشی از کتاب می‌خوانیم:

«هرچند هگل پیش از دست یافتن به نتیجه نهایی به یقین حسی اجازه می‌دهد که به مشکلات آغازین پیش رویش پاسخ دهد، سرانجام درمی‌یابد که «اکنون» و «این‌جا» از به دست دادن سرشت تفردیافته منحصربه‌فردی که این یقین در پی آن است عاجز است؛ چراکه «اکنون» و «این‌جا» می‌توانند اشیای بسیاری را شامل شوند. از آن‌جا که «فرد» تنها امری است که اینک در تجربه من در مقام سوژه حضور دارد، نخستین واکنش یقین حسی بدل ساختن «این‌جا» و «اکنون» به ویژگی منحصربه‌فردی از این فرد است. اما هگل در پاسخ به این واکنش یقین حسی نشان می‌دهد که سایر اشیا نیز در تجربه سایر سوژه‌ها حاضرند؛ در نتیجه، چیزی وجود ندارد که بتواند ابژه را در رابطه با سوژه بدین‌سان تفرد بخشد: «من، این من، درخت را مشاهده می‌کنم و می‌گویم این‌جا به مثابه یک درخت، اما یک من ِ دیگر نیز خانه‌ای را مشاهده و ادعا می‌کند که این‌جا نه یک درخت، بلکه در عوض، خانه‌ای وجود دارد. هر دوی این‌ حقایق واجد اعتباری یکسانند، به بیان دیگر، هر دو در بی‌واسطگی مشاهده و یقین و اطمینانی که در قبال دانسته‌هایشان دارند[مشابهند]؛ اما یک حقیقت در دل دیگری نیست و نابود می‌شود… من، همانند اکنون، این‌جا یا این به طور عام، صرفا امری کلی است.»

این کتاب با ۳۶۸ صفحه، شمارگان هزار و ۱۰۰ نسخه و قیمت ۱۸ هزار تومان منتشر شده است.

«نشانه شناسی فرهنگی تاریخ و ادبیات و تئاتر ایران»

کتاب نشانه‌شناسی فرهنگی تاریخ ادبیات و تئاتر ایران(۱۳۳۰-۱۳۰۰) نوشته رامتین شهبازی، کتابی است که سعی دارد از منظری میان رشته‌ای به مطالعه بخشی از تاریخ ادبیات و تئاتر در ابتدای قرن ۱۴ هجری شمسی بپردازد.

برای این منظور نظریه یوری لوتمان در مکتب نشانه‌شناسی فرهنگی مسکو - تارتو برگزیده شده‌است. نگاه خاص کتاب در ذیل این مکتب مطالعه ترجمه فرهنگی در دوره تاریخی یاد شده‌است. ترجمه فرهنگی از عباراتی است که در واژه‌نامه‌های نشانه‌شناسی مکتب مسکو - تارتو تعریف شده و می‌کوشد با تعریف سپهر فرهنگی هر دوران و ارائه تعریف خود ویژه از فرهنگ در نشانه‌شناسی فرهنگی بستری را پدید آورد تا نشان دهد گفت و گو میان فرهنگ‌های مختلف چگونه رخ می‌دهد.

کتاب حاضر ابتدا به ترسیم این سپهر پرداخته و در ادامه نقش این سپهر را در عرصه‌های مختلف ترجمه فرهنگی تئاتر و ادبیات به بحثمی‌نشیند. در این پژوهش با استناد به اسناد موجود نشان داده می‌شود که رضا پهلوی با سیستم فرهنگ مرکز محور به انقباض فرهنگی دست زده و محمدرضا پهلوی در ۷ سال نخست می‌کوشد تا به انبساط فرهنگی دست یابد که این نگاه بعد از ترور وی در سال ۱۳۲۷ مخدوش می‌شود. در ادامه دواثر از رفیع حالتی و معزالدیوان فکری از منظر کاربردی با روش ارائه شده در نشانه‌شناسی فرهنگی تحلیل می‌شود. طبیعی است که این منظر می‌تواند خوانش‌های تازه‌ای را از تاریخ هنری به‌صورت بومی ارائه نماید.

«نشانه‌شناسی فرهنگی تاریخ ادبیات و تئاتر ایران» با شمارگان ۷۷۰ نسخه در ۲۳۲ صفحه و بهای ۱۶ هزار و ۵۰۰ تومان از سوی نشر علم وارد بازار کتاب شد.