«عاشق لونرفته» رونمایی شد

ایلنا: مجموعه شعر جدید کیوان مهرگان؛ با نام «عاشق لونرفته» انتشارات ثالث، سه‌شنبه شب 31 اردیبهشت‌ماه با حضور سوسن شریعتی؛ جامعه شناس و حافظ موسوی؛ شاعر و تئوریسین در کافه کتاب لاله‌زار رونمایی شد.

به گزارش خبرنگار ایلنا؛ حافظ موسوی در این مراسم و با اشاره به سروده‌های تازه‌ی کیوان مهرگان در «عاشق لونرفته» گفت: یکی از مباحثی که من قصد داشتم در این مراسم راجع‌به آن صحبت کنم، شعر اعتراض است. اما مجموعه شعر آقای مهرگان، در چهارچوب شعر غنایی قرار می‌گیرد. بنابراین اشاره‌ای خواهم داشت به ماهیت شعر غنایی.

وی با بیان این مطلب که شعر غنایی، برخلاف شعر روایی و حماسی؛ از به درونیات و عواطف شاعر برمی‌گردد، افزود: اگر به تاریخ شعر ایران نگاه کنید؛ در خواهید یافت که شعر غنایی نسبت به شعر حماسی و روایی، نقش کمرنگ‌تری داشته است. به عنوان مثال اگر دوران پیش از اسلام را نگاه کنیم؛ می‌بینیم که شعر غنایی تنها در حوزه‌ی آیین‌های دینی مطرح بوده. این رویه؛ یعنی غلبه‌ی شعر حماسی و روایی تا قرن پنجم هجری ادامه داشت و همچنان قالب قصیده، قالب حاکم بود. اما بعد از قرن پنجم شاهد ظهور غزل هستیم که ماهیت غنایی دارد و بیانگر روحیات و درونیات ایرانیان است.

موسوی ادامه داد: در دوره‌ی معاصر، در شعر نیما و شاملو و اخوان، باز هم جنبه‌های حماسی و روایی غالب هستند ولی در 30 سال اخیر؛ با بررسی مجموعه شعرهایی که منتشر شده درخواهیم یافت که شاعران بار دیگر به سمت شعر غنایی متمایل بوده‌اند. اما جالب است که شعر غنایی شاعران زمانه‌ی ما نیز حساسیت‌ها ممیزان را برانگیخته، تا آنجایی که آثاری که چاپ شده، آیینه‌ی تمام‌نمایی از شعر دهه‌های اخیر ما نیست.

وی گفت: شعر غنایی به در دو شاخه دسته بندی‌ می‌شود که اولی شعر تغزلی و عاشقانه است و بخش دیگر به تامل در هستی نظر دارد؛ البته این تاملات همچانان نسبت به فرد هستند. شعر غنایی به واقع می‌خواهد صدای انسان را از درون انزوای بشریت به گوش برساند. اگر از این دریچه درمی‌یابیم که شعر غنایی علارغم اینکه فردگراست، خصوصیت‌های اجتماعی زیادی پیدا می‌کند. از این حیث؛ منِ شعر غنایی، تمامیت‌خواهی‌ها را برنمی‌تابد.

در بخش دیگری از این مراسم؛ سوسن شریعتی نیز در تشریح جایگاه و نقش شعر در جوامعه صحبت کرد. وی گفت: درست مثل فلسفه، تاریخ و... می‌توان از ادبیات هم پرسید که نقشش در جامعه چه بوده و چه هست؟ هرچند وقتی از «نقش» امری صحبت می‌کنیم، ناخودآگاه داریم وارد حوزه‌ی ارزیابی سود و زیان آن امر می‌شویم. حال آنکه سود وزیان؛ و زشتی و زیبایی به اخلاق ربط دارد و شعر هیچ وظیفه‌ و دغدغه‌ای در قبال حقیقت ندارد. اما به هر تقدیر؛ پرسیدن درمورد نقش ادبیات، بحث را به سمت مباحث سیاسی، اجتماعی و اخلاقی سوق می‌دهد.

شریعتی ضمن بیان این مطلب که طرح پرسش‌هایی پیرامون جایگاه و ماهیت «من» در شعر و ادبیات؛ و ذکر این مطلب که؛در دوره‌های مختلف جواب‌ها و جریان‌های مختلفی را موجب شده تعاریف مختلفی از شعر به وجود بیاید، اظهار داشت: آیا شعر سور اسرافیل است، که وقتی در آن می‌دمی زنده می‌شود؟ آیا شعر پرومته است؟ آیا شعر؛ شعور نبوت است(به قول اخوان)؟ آیا شعر؛ شمشیر است(به قول جعفر کوش‌آبادی)؟ اما فی‌الواقع اگر هیچ کدام از این‌ها هم نباشد؛ دست کم مسکن است. به تعبیر پاموک؛ ترکیبی از تخیل، امنیت و ملال. یعنی ترکیبی که انسان به کمک آن، به خلوت خودش می‌رود و جهانی جدید در خود می‌سازد.

وی ادامه داد: یکی دیگر از کاربردهای شعر، میل به ایجاد جایی دیگر در ذهن و روح مخاطب است. اما باید دید شعر ایران در دوره‌های گذشته، تا چه حد توانسته است به این کارکرد شعر دست پیدا کند و نماینده‌ی منِ جدیدِ مدرنیست امروزی (منی که بعد از مشروطه خواست که از قید سلطه آزاد شود.) باشد؟! آیا شعر ایران؛ دیدبان، پرسشگر و وجدان بیدار جامعه بوده است؟ این پرسش را باید شاعران پاسخ دهند.

در بخش پایانی این مراسم نیز؛ کیوان مهرگان پس از بیان روند انتشار کتاب تازه‌اش و انتخاب عنوان آن یعنی «عاشق لونرفته»؛ به خوانش چند قطعه شعر پرداخت و مورد تشویق حضار قرار گرفت.