هیچ اثری برگزیده نشد، از 5 اثر تقدیر شد

ایلنا: مراسم اختتامیه‌ی پنجمین دوره‌ی جایزه‌ی ادبی جلال آل احمد، عصر دیروز (چهارشنبه 1 آذرماه) با حضور سید محمد حسینی (وزیر ارشاد) و علی اسماعیلی (سرپرست معاونت فرهنگی وزارت ارشاد) در پژوهشگاه فرهنگ و هنر برگزار شد.
اسماعیلی: آل احمد تاثیرگذارترین نویسنده در طول تاریخ ادبیات معاصر ایران است
به گزارش خبرنگار ایلنا، علی اسماعیلی در ابتدای این مراسم در سخنانی ضمن اشاره به این‌که انتخاب یک اثر از میان تعداد آثار زیاد به عنوان برگزیده‌ی جایزه‌ی جلال، کار بزرگی است، گفت: علت نامگذاری این جشنواره‌ی‌ ادبی به نام جلال آل احمد، به بصیرت او بر می‌گردد که امروز مورد تایید رهبری نیز هست. برگزاری این جایزه و اهدای آن تلاشی برای حفظ نام آل احمد است، تجلیل از نویسندگان در این جایزه‌ی ادبی، در واقع بزرگداشت علم و دانش در کشور است.
او افزود: افراد به طور کلی یا تاثیرپذیرند یا تاثیرگذار و آل احمد تاثیرگذارترین نویسنده در طول تاریخ ادبیات معاصر ایران است. از بین گفتمان‌های مختلف، جلال با بصیرت خودش مغلوب این گفتمان‌ها نشد و برگزاری این جایزه جایگاه ادبیات ملی و ادبی ما را ارتقا می‌دهد و همچنین این جایزه تجلیل از زحمات پدیدآوردگانی است که آثار برگزیده و فاخر منتشر می‌کنند. این جایزه فرصتی برای جوانان است که با جلال و زندگی او و زندگی افراد بزرگی چون او آشنا شوند.سرپرست معاونت امور فرهنگی ارشاد تاکید کرد: قطعاً یکی از اهداف اصلی ما در برگزاری این جایزه، سرعت بخشیدن به حرکت‌های ادبی در مسیر چشم‌انداز کشور است.
سرپرست معاونت فرهنگی وزارت ارشاد در مورد شخصیت جلال گفت: او به درستی نویسنده‌ای بود که صداقت، شهامت، تیزبینی و مردمی بودن را با هم داشت و همین موضوع او را از بقیه متمایز می‌کرد. آل احمد را در واقع باید روشنفکری متعهد و دلداده مردم بدانیم که برای منافع آنها فریاد می‌زد.
اسماعیلی در پایان تاکید کرد: شکوفایی ادبیات ما زمانی تحقق می‌یابد که شعار «ما می‌توانیم» رئیس جمهور را باور داشته باشیم، شعاری که در ابتدای ورود ایشان به دولت به کار گرفته شد. با گفتن «ما می توانیم» باید فکر خوب و ناب را دنیا عرضه کنیم، به تولید آثار خوبی در حوزه ادبیات بپردازیم که گفتمان انقلاب را گسترش دهد و این مهم به جز با باور ذوق سرشار داستان‌نویسان کشورمان حاصل نمی‌شود. فراز و فرودهای زندگی او نشان از شخصیت آزاده او دارد. قطعاً امروز ادبیات ما نیازمند تحرک و تکاپوی بیشتر از ناحیه اهل قلم است تا با خلق آثار فاخر و ماندگار، پیام انقلاب اسلامی را جهانی کنیم.
رحماندوست: جلال از تغییر ایدئولوژی بیم نداشت
در ادامه ی این برنامه، مجتبی رحماندوست (نویسنده، شاعر و نماینده‌ی مجلس شورای اسلامی) در سخنانی با اشاره به علت نامگذاری جایزه ادبی جلال آل احمد به نام این نویسنده، گفت: سه ویژگی مهم را باید برای اینکه این جایزه به نام او نام گذاری شده را قائل شد؛ اول اینکه، آل احمد متن، نثر و سبک نگارش دلنشینی داشت، چراکه بی پیرایگی و به کلام عادی نزدیک بودن، روش اصلی او در نوشتن بود. نوشتن برای او مایه تفاخر نبود، اما سعی می کرد آن را نزدیک‌ترین سبک به گفتار معمولی زمانه خود قرار دهد. حرف او چیزی نبود که تنها برای دوره‌ی خودش جذاب باشد و امروز هم حرف او همچنان خواندنی است.
او افزود: دوم اینکه، اگرچه جلال را داستان نویس می دانیم، اما او خود را منحصر به داستان نکرد و به سفرنامه نویسی، کار تحلیل و تحقیقی نیز پرداخت. سوم اینکه، جلال از تغییر ایدئولوژی و بصیرت یافتن بیم نداشت و این همان چیزی است که برخی از اهالی قلم قبل از انقلاب با پیروزی انقلاب آن را برنتافتند و از همراهی با انقلاب جا ماندند. آل احمد یک نویسنده ی خالص داخلی و وطنی است و شاید مجموع این خصوصیات نام او را برای این جایزه مناسب کرده است.
رحماندوست در پایان ضمن انتقاد از خلق و معرفی نشدن رمان ملی ایرانی در عرصه‌های بین المللی در سال‌های پس از انقلاب گفت: این مشکل حتی در پیش از انقلاب هم بود، اما با وجود انقلاب اسلامی هم نتوانستیم به یک رمان بین المللی برسیم که ایرانی باشد و در عین حال همه ی دنیا آن را بشناسند.
حمیدزاده: کاری به قیمت سکه نداشتیم!
سخنران بعدی این مراسم مجید حمیدزاده (دبیر علمی جایزه ی جلال آل احمد) بود. او در شروع صحبت‌های خود از اعضای شورای علمی این جایزه اسم برد و گفت: محمدرضا سرشار، حجت الاسلام رسول جعفریان، مجتبی رحماندوست، یحیی طالبیان، عباس سلیمی نمین، امیر حسین فردی، جواد محقق کاظم بیگی و عباسعلی وفایی اعضای هیات علمی این جایزه بودند. در این دوره 4702 اثر به دبیرخانه ما رسید که 1601 اثر در بخش داستان، 1020 اثر نقد ادبی، 1201 اثر تاریخ نگاری و 880 اثرمستند نگاری بودند.
حمیدزاده در ادامه به مبلغ جوایز این دوره اشاره کرد و تصریح کرد: آثاری که امتیاز بالای 90 را کسب کنند به عنوان اثر برگزیده 110 سکه بهار آزادی دریافت می‌کنند و آثاری که امتیاز بین 80 تا 90 را بدست بیاورند شایسته تقدیر هستند، اما اساسنامه‌ی ما در مورد جایزه‌ی آن‌ها چیزی را مشخص نکرده است. بر همین اساس هیات علمی آیین‌نامه‌ای را تصویب و به تایید وزیر ارشاد رساند که این نفرات هم 25 سکه بهار آزادی دریافت کنند. البته باید گفت در داوری این دوره از جایزه ادبی جلال آل احمد تنها به محتوا نگاه کردیم و کاری به قیمت سکه نداشتیم.
حسینی: آل احمد شاخصه یک جریان در محیط تفکر اجتماعی ایران است
سید محمد حسینی (وزیر ارشاد) هم در ادامه پشت تریبون رفت و در ابتدا ضمن اشاره به آسمانی بودن اسم جلال گفت: اسم جلال کاملآ با مسما بود. او برای خود هیبتی داشت، حرفش را می‌خواندند، مشکل‌گشای نه‌تنها دوستان، که هر انسانی بود. معمولاً کسی دست خالی از حضور خواهش خویش مرخص نمی‌شد. نامه‌اش به خاصان و توانمندان بی‌پاسخ نمی‌ماند. این از جلالش!
او افزود: و اما آل احمدش؛ سید ریشه‌داری که در خانواده علم و روحانیت رشد کرده، اگر هم چند صباحی از آبشخوری مسموم بنوشد، آنقدر این بدن در ساحت سلامت نضج گرفته است که مستحیل نگردد و به سرِچشمه زلال باور اصیلش بازگردد. جلال درسی است در تاریخ معاصر! جلال نمادی است برای پذیرش کنجکاوی‌های سیاسی! واکاوی جلال می‌تواند به همگان و به‌ویژه بزرگان تفهیم کند که سردرآوردن جوان در محفلی، ذاتی او نیست. عرضی است، کنجکاو است. بی‌مهابا مُهر بر پیشانی‌اش نباید زد.
وزیر ارشاد تاکید کرد: شاید زندگی سلمان فارسی بهترین الگو و الهام‌بخش در این زمینه باشد. در پی حقیقت سیر و سفر از دیاری به دیاری را پیشه خود ساخت و در هر محفل و انجمنی از پیروان و پیشوایان آیین‌ها و ادیان گوناگون شرکت کرد و با مرام و مسلک و پندارهای آنان آشنا شد ولی هرگز کام تشنه حقیقت او سیراب نگشت و چه نیک‌فرجام شد آنگاه که زلال تعالیم ناب نبی‌ مکرم اسلام گوارای وجودش گشت و روح بیقرار و پرالتهابش در این سرچشمه پاک و باصفا آرام گرفت. سلمان نیز چون ابراهیم (ع) به هر جمعیتی همراهی نشان داد ولی با زیبایی و ظرافت و برهان و جدال احسن افول هر چه غیر خدا را به رخ معتقدانش کشید و بی‌پایگی آن را به اثبات رسانید.
سید محمد حسینی در ادامه گفت: جماعت به‌اصطلاح روشنفکر از او رسیدن به باور را نپذیرفتند. اگر اُسُ‌وقُسِّ خانوادگی جلال نبود بی‌شک از پا درش می‌آوردند. حزب توده‌ای‌های مدعی روشنفکری و تکامل و ترقی هر کجا خلوتی می‌یافتند جلال را مشت‌ومال می‌دادند. به گفته دوستان و شاگردانش کبودش می‌کردند. جلال ستاره و ماه و خورشید را آزمود و چون افولشان را دید به خدای خورشید التجا آورد؛ و به آل احمدش پناه برد. این درسی است برای ما که به جامعه و افرادش فرصت بازگشت به خویشتن خویش را بدهیم. انسان است و دلی جوشان! رسول گرامی اسلام فرمود: دل مؤمن چونان دیگ روزی صد بار زیرورو می‌شود.
او اضافه کرد: جلال جرقه جرات و جسارت جوان جویای حقیقت بود. تعبیر رهبر فرزانه عزیزمان را بیاد بیاوریم: «به نظر من سهم جلال بسیار قابل ملاحظه و مهم است. یک نهضت انقلابی از «فهمیدن» و «شناختن» شروع می‌شود. روشنفکر درست، آن کسی است در جامعه جاهلی، آگاهی‌های لازم را به مردم می‌دهد و آنان را به راهی نو می‌کشاند و اگر حرکتی در جامعه آغاز شده است، با طرح آن آگاهی‌ها، بدان عمق می‌بخشد. وجود چنین کسی برای یک ملت که به سوی انقلابی تمام‌عیار پیش می‌رود، نعمت بزرگی است، و آل احمد به‌راستی نعمت بزرگی بود» و این عبارت را به خاطر بسپاریم و به کار بریم که رهنمودی است برای امروزیان از حضرت ایشان: «اگر هر کس را در حال تکامل شخصیت فکری‌اش بدانیم و شخصیت حقیقی او را آن چیزی بدانیم که در آخرین مراحل این تکامل بدان رسیده است، باید گفت: «در خدمت و خیانت روشنفکران» نشان‌دهنده و معین کننده شخصیت حقیقی آل احمد است.
وزیر ارشاد ادامه داد: در نظر من آل احمد شاخصه یک جریان در محیط تفکر اجتماعی ایران است. تعریف این جریان کار مشکل و محتاج تفصیلی است؛ اما در یک کلمه می‌شود آن را «توبه روشنفکری» نامید. با همه بار مفهوم مذهبی و اسلامی که در کلمه «توبه» هست. از بررسی کتاب‌هایش و سیر تطور قلب و قلمش و تحول مواضعش، گفته‌اند و خواهند گفت؛ بنده به آن نکاتی اشاره کردم که می‌تواند آغازگر نگاهی دیگر به این دلسوخته جویای حقیقت و منتقد خیرخواه و پندآموز پندپذیر باشد و اگر پیش از این گفته شدست تأکیدی بر رفتارشناسی آن چند دهه و آن شاخصه جوان افتاده در تلاطم گرداب هویت‌گریز غرب‌زده جویای نجات است که جلال راه رسیدن به ساحل را نه به گفتار که با کردارش، آموزش داد. الحق معلم بود.
حسینی در انتها خاطرنشان کرد: برای آنان‌که ابعاد تازه‌ای از شخصیت تأثیرگذار و تحول‌آفرین جلال آل احمد را به معرض نگاه قضاوت‌مدار جوان این نسل می‌گذارند و او را به دست انتقام ضربه‌خوردگان جلالی نمی‌سپارند آرزوی تنویر برهان دارم و امیدوارم به تبع روشنگری‌هایشان نسلی از نویسندگان جوان جوهرطلب به جرگه اهل قلم بیفزایند.
بر اساس اعلام هیات داوران این دوره از جایزه، در بخش داستان، کتاب «حافظ هفت» تالیف اکبر صحرایی با دریافت 25 سکه بهار آزادی، به عنوان اثر برتر معرفی شد. همچنین در بخش نقد ادبی نیز دو کتاب «مولوی و اسرار خاموشی» نوشته علی محمدی آسیابادی و کتاب «عقل سرخ» نوشته تقی پور نامداریان بطور مشترک شایسته تقدیر معرفی شدند.
در بخش تاریخ نگاری نیز به تشخیص هیات داوران هیچ کتابی به مرحله نهایی راه نیافت.
در حوزه مستندنگاری نیز مشتمل بر دو بخش در گروه خاطرات و در گروه نامه های غیرداستانی به ترتیب کتاب «نورالدین پسر ایران» نوشته معصومه سپهری و کتاب «شرح اسم» (زندگینامه رهبر معظم انقلاب) تالیف هدایت الله بهبودی هم با دریافت 25 سکه بهار آزادی تقدیر شدند.