در نشست یادبود پنجمین سال درگذشت اكبر رادی مطرح شد:
كتاب نامه‌های اكبر رادی به هنرمندان منتشر می‌شود
هادی مرزبان: تا پایان عمر آثار رادی را روی صحنه می‌برم./ حمیده عنقا: اجرای آثار رادی در فرم‌های متنوع یكی از آرزوهای من است./ پروین‌دخت زاهدی: طبقه بندی آثار رادی به تاخیر افتاده است.
ایلنا: نشست رسانه‌ای یادبود پنجمین سال درگذشت مرحوم اكبر رادی ظهر امروز(5دی ماه) با حضور بهزاد صدیقی، هادی مرزبان، پروین‌دخت زاهدی و حمیده عنقا از اعضای هیئت مدیره بنیاد رادی در خانه تئاتر ایران برگزار شد.
به گزارش خبرنگار ایلنا، بهزاد صدیقی(سخنگوی بنیاد رادی) در ابتدا ضمن تشریح فعالیت‌های این نهاد طی چهارسالی كه از شروع فعالیت‌هایش گذشته است، گفت: طی این مدت جلسات متنوعی در قالب مسابقه مقاله نویسی رادی شناسی یا برنامه‌های نمایشنامه‌خوانی آثار این نویسنده در خانه هنرمندان ایران برگزار شده و فعالیت‌های بنیاد به همت و كمك هنرمندانی مثل آقای مرزبان كه بیشترین آثار از اكبر رادی را به روی صحنه برده است، ادامه دارد.
وی ادامه داد: در این مدت دو مسابقه پژوهشی به عنوان مقاله‌نویسی نویسی اكبر رادی در قالب جشنواره فرهنگی رادی شناسی برگذار شده كه برنامه‌ریزی شده علاوه بر چاپ مقالات برتر؛ این جشنواره توسط انتشارات قطره یكی از حامیان بنیاد، طی سال جاری نخستین مسابقه نمایش‌نامه‌نویسی بنیاد رادی برگزار شود.
صدیقی ضمن اشاره به تلاش‌های اعضای هیئت مدیره برای ثبت رسمی بنیاد رادی، تصریح كرد: همچنین بنا داریم كتابی از مجموعه نامه‌های اكبر رادی از دهه40 تا دهه 80 به نویسندگان و هنرمندان كشور كه بالغ بر 67نامه به افرادی مانند محمدعلی جمالزاده، بهرام بیضایی، بهزاد قادری، فرامرز طالبی و...می‌شود را توسط نشر قطره منتشر و در اختیار علاقه‌مندان قرا دهیم.
وی همچنین به برگزاری دور دوم مراسم نمایشنامه‌خوانی اكبررادی با همكاری خانه هنرمندان اشاره كرد و افزود: جلسه جدید این سری برنامه‌ها كه ماهی یك‌بار برگزار می‌شود از روز شنبه (16دی ماه) ساعت 5عصر با اجرای نمایشنامه «صیادان» و حضور دكتر قطب‌الدین صادقی به عنوان سخنران ادامه پیدا می‌كند.
درادامه این مراسم حمیده عنقا عضو هیات مدیره بنیاد رادی ضمن اشاره به فرا رسیدن پنجمین سال درگذشت این نویسنده، گفت: من از ابتدا به منظور ثبت بنیاد در وزارت ارشاد رفت و آمد داشتم تا دوستان و همکاران رادی نیز پیشنهاد پیگیری و ثبت بنیاد را دادند که موجب شد كار با انرژی دو چندان ادامه پیدا کند.
وی با بیان اینكه فعالیت‌های بنیاد پیش از دریافت مجوز شروع شد، ادامه داد: تصور من امروز این است که مجوزها گرفته شده و این تنها آرزویی است که دارم. فعالیت‌های این بنیاد صرفا پژوهشی و فرهنگی است و ثبت بنیاد امکان پیگیری فعالیت‌هایی علمی از این دست را برای هنرمندان فراهم می‌کند.
همسر اکبر رادی با تاکید براینکه امروز به نظر سال‌ها از ثبت بنیاد رادی می‌گذرد، اظهار کرد: در جمع اعضای هیات مدیره من تنها یک عضو افتخاری هستم، نه چیز دیگر و کارها توسط دوستان و هنرمندان انجام می‌شود. من تنها افتخار همسری رادی را داشتم اما اتفاق‌هایی در ذهن من وجود دارد که دوست دارم تا زنده هستم شاهد آن‌ها باشم.
وی ضمن اشاره به این نکات، تصریح کرد: دیدن رویکردهای جدید و اجراهای متنوع با نگرش‌های مختلف توسط نسل جوان روی آثار رادی یکی از آرزوهای من است. رادی همواره معتقد بود زمانی که متن در اختیار کارگردان قرار می‌گیرد و روی صحنه می‌رود تولد دیگری پیدا می‌كند و من امیدوارم شاهد اجرای بیشتری از آثار رادی توسط نسل جوان با دیدگاه‌ها و برداشت‌های مختلف از آثار او باشم.
حمیده عنقا با اشاره به انیکه طبیعی است جوان‌ها باید ریشه‌های خود را بهتر بشناسند، ادامه داد: شناخت بهتر نگرش اکبر رادی از شروع فعالیت‌هایش تا آخرین اثر باید مورد تحلیل و بررسی قرار بگیرد تا ببینیم این نویسنده چطور در آثار متاخر خود به یک شرف انسانی دست پیدا کرده است.
وی با ذکر نمونه‌هایی از شخصیت‌هایی که در آثار رادی خلق شده است، افزود: رادی گاهی شخصیتی را از نمایشنامه‌ای به نمایشنامه دیگر می‌برد. به عنوان نمونه سینا در نمایش «آهسته با گل سرخ» قابل مقایسه با شخصیت بهمن در نمایشنامه «ملودی شهر بارانی است» که از قضا به شكل اتفاقی و خیلی جالب اجرای هر دوی این شخصیت‌ها روی صحنه برعهده دانیال حکیمی بوده است.
همسر اکبر رادی در ادامه ضمن بیان آروزهای خود در خصوص اجرای آثار اکبر رادی، بیان کرد: آرزو می‌کنم آن روزی را ببینم که جوان‌های بیشتری پیگیری اجرای صحنه‌ای آثار رادی هستند.
وی تصریح کرد: ما بعضی اوقات دیده‌ایم که داستان‌ها به نمایشنامه تبدیل می‌شوند، اما آیا این امکان وجود ندارد نمایشنامه‌ها نیز درقالب داستان یا رمان منتشر شوند که به نظرم به وجود آمدن چنین فرم‌هایی از آثار نویسندگانی مثل رادی بسیار برازنده خواهد بود.
هادی مرزبان یكی دیگر از اعضای هیئت مدیره بنیاد كه نمایشنامههای زیادی از رادی را روی صحنه برده است در ادامه این جلسه ضمن بیان اینکه رادی برای من یک بزرگ مرد بود، گفت: افسوس می‌خورم چرا جوانان ما به داشته‌های فرهنگی خود توجه نمی‌کنند. در این موارد همواره ضرب‌المثل مثل مرغ همسایه غاز است در برخورد با هنرمندان وطنی صدق می‌كند و جوانان علاقه بیشتری برای اجرای آثار نویسندگان دیگر کشورها دارند.
وی همچنین به یادداشت بهرام بیضایی درباره اکبر رادی اشاره کرد و ادامه داد: بیضایی می‌نویسد رفت آن بزرگواری که رادی بود سوار بر واژه‌های خویش اما چشمه‌ای از قلم خویش به جای گذاشت تا کاسه دست‌هایمان را از آب زندگی بخش آن سیراب کنیم.
مرزبان در ادامه، اظهار کرد: همیشه احساس می‌كردم رادی نقطه عطفی بود که کار من را دگرگون کرد. پس از 40 سال اجرای نمایشنامههای این نویسنده بارها تصمیم گرفتم این کار را کنار بگذارم، اما هربار که سراغ نمایشنامه‌ای رفتم دیدم آهنگ کلمات رادی را برای من ندارد به همین دلیل آن را کنار گذاشتم و مجدد سراغ اجرای نمایشنامههای او رفتم.
این کارگردان با تاکید بر وابستگی‌اش به دیالگ‌های رادی، ادامه داد: دیالگ‌های رادی در ظاهر بسیار لطیف است اما وقتی به عمق آن‌ها می‌رویم بسیار سخت، سوزان و تلخ هستند که به نظرم هنر رادی در همین است.
مرزبان در ادامه با ابراز امیدواری نسبت به توجه بیشتر جوانان به تئاتر دیالگ و تئاتر اصیل ایرانی، گفت: امیدوارم همواره نگاه به اثار دیگر کشورها نداشته باشیم. همواره به من خورده می‌گیرند كه چرا دست از سر آثار رادی برنمی‌‌داری؟ و با نویسنده وطنی این چنین برخورد می‌كنند. چرا همیشه باید آدم بزرگی را زیر سوال ببریم تا خودمان را بزرگ جلوه دهیم مگر چند نویسنده پرچم دار درام نویسی کشور بوده‌اند.
وی با بیان نقل قولی از رادی، اضافه كرد: او همیشه می‌گفت تئاتر نباید در خدمت چیز دیگری قرار بگیرد و خودش تنها فردی بود که برخلاف بسیاری از نویسندگان بزرگ تا آخر عمر به هیچ دسته و گروهی منتصب نشد و همواره در خدمت انسان و انسانیت قرار داشت. من تا جایی که بتوانم آثار او را به صحنه می‌برم چون رادی و آثارش بسیار برایم ارزشمند هستند.
پروین دخت زاهدی یکی دیگر از اعضای هیات مدیره بنیاد رادی در ادامه این جلسه ضمن اشاره به اینکه هر وقت بامتن‌های این نویسنده مواجه می‌شوم فکر می‌کنم چقدر حیف که طبقه‌بندی از ادبیات نمایشی در ایران وجود ندارد، گفت: یکی از دلایلی که هنوز شاهد هستیم آشفتگی‌های زیادی در خصوص درک و دریافت از آثار رادی وجود دارد همین است.
وی با تاکید براینکه ما در ایران کاربرد رئالیزم در خلق درام را درست تجربه نکرده‌ایم، افزود: تنها فردی که در پرداخت آثار خود از این تمهید تمام و کمال استفاده کرد، اکبر رادی بود. این نویسنده چه در تم نمایشنامه، شخصیت پردازی و چه در زبان به سبک رئالیزم محض وفادار بود که تا یک دهه پایانی حیاتش ادامه داشت اما طی یک دهه پایانی در سبک نویسندگی او تغییراتی به وجود آمد.
این مدرس دانشگاه با اشاره به اینکه زیر و بم تماتیک آثار رادی به اندازه کافی بررسی نشده است، اظهار کرد: به همین دلیل در کمیته هیات‌علمی بنیاد رادی از افراد متخصص درخواست كردیم لایه‌های زیرین آثار این نویسنده را مورد پژوهش و بررسی قرار دهند.
وی تصریح کرد: در 5 سال گذشته تزهای دوره کارشناسی و کارشناسی ارشد درباره آثار رادی به شدت افزایش پیدا کرده که توجه نسل جوان به آثار رادی را نشان می‌دهد چون طی یکی دو دهه اخیر به هیچ وجه به تئوری‌های ادبیات نمایشی توجه نداشته‌ایم كه این بیشتر شدن توجه به این مقوله خوشحال كننده است.
زاهدی در ادامه با تاکید براینکه تئاتر یک هنر وارداتی است به تجربه کشورهایی مانند هندوستان در بومی‌سازی این هنر اشاره کرد و گفت: این کشورها آثار نویسندگان خود را تحلیل و با مقیاس‌های تئوریک روز بررسی می‌کنند که ما هیچ وقت در کشور خود چنین کاری نکرده‌ایم.
وی افزود: این هنر باید به عنوان یک هنر ترکیبی پیچیده به جامعه معرفی شود که برای عملی شدن و ادامه چنین روندی راهی جز پژوهش، تحلیل و بررسی آثار نمایشی نداریم.
این پژوهشگر ضمن اشاره به اینکه نسبت به طبقه بندی آثار رادی بی‌توجهی شده است، اظهار کرد: ما در بنیاد رادی در حال انجام این طبقه‌بندی و پژوهش درباره آثار او هستیم و در همین ارتباط از استادی درخواست کردیم آثار رادی را از منظر زبان شناختی مورد بررسی قرار دهد، چون آثار رئالیستی از لابلای زبان و دیالگ‌های اثر بیرون می‌آیند، به همین دلیل ما بر این جنبه تاکید داریم.
وی در پایان ضمن بیان اینکه فکر می‌کنم از زمان شروع به کار بنیاد تا به امروز پیشرفت خوبی داشته‌ایم، تصریح کرد: جلد دوم کتاب رادی شناسی در راه است و باز تاکید می‌کنم اگر نتوانیم آثار رادی را طبقه بندی کنیم مطمئنا به دیگر آثار هم توجهی نخواهیم داشت و با آثار باری به هرجهت برخورد خواهد شد.
بهزاد صدیقی در ادامه نشست ضمن اشاره به صحبت‌های پروین‌دخت زاهدی، گفت: انجام پژوهش در رابطه با آثار رادی علاوه بر صرف زمان نیازمند اختصاص بودجه و حمایت است و اگر حمایت‌های دولتی و عیر دولتی وجود نداشته باشد ممكن است كارهایی به صورت جسته گریخته بر اساس ذوق و سلیقه شخصی اتفاق بیفتد اما قطعا كار زیربنیایی نخواهد بود.
سخنگوی بنیاد رادی در پایان ضمن تاكید بر اینكه بنیاد برای انجام فعالیت‌های زیربنایی از این دست نیازمند دریافت بودجه است، اظهار كرد: به زودی بخش مسابقه اقتباس از آثار اكبر رادی برگزار می‌شود كه درنظر داریم علاوه بر اقتباس‌های انفرادی آثار نویسندگانی كه به صورت دونفره اقدام به اقتباس از آثار رادی می‌كنند را نیز مورد بررسی قرار دهیم.
