انتقاد وزیر بهداشت به روند تحقیقات نظام سلامت در کشور

به گزارش ایلنا، سعید نمکی، در جلسه ستاد دانشگاهی کووید۱۹ در دانشگاه علوم پزشکی اصفهان که در تالار رویش این دانشگاه برگزار شد، اظهار کرد: هنوز تحقیقات ما در کشور مساله محور و جامعه محور نیست. 

مولفه‌های اجتماعی موثر بر سلامت به عنوان یک کار بین بخشی

وی افزود: چقدر در مورد مولفه‌های اجتماعی موثر بر سلامت به عنوان یک کار بین بخشی کار کرده ایم؟ چقدر پا به عرصه‌های پر مشکل نظام سلامت گذاشته ایم؟ بخش پژوهش در مورد طرح تحول نظام سلامت چقدر کار کرد؟ چقدر به نقصان‌ها یا فقدان‌های طرح تحول نظام سلامت، پاسخ داد؟ چقدر فایده و اثر این طرح را بررسی کردیم و به وزیر سابق یا بعدی گفتیم اثربخشی این طرح چیست؟ یا چقدر در مورد سلامت روان، پژوهش کرده ایم؟ چقدر در مورد بیماری‌های مشترک بین انسان و دام و یا مسائل محلی پژوهش کاربردی کرده ایم؟ در شرق اصفهان بیماری سالک یکی از مسائل اصلی است چقدر در این زمینه پژوهش انجام داده و اولویت‌های مقابله با آن مشخص شده است؟ 

وزیر بهداشت تاکید کرد: در تمام دنیا منابع را در بخش تحقیقاتی صرف می‌کنند که نتیجه آن، راهکاری برای گشودن گره‌ای از نظام ارائه خدمت باشد. نظام تحقیقاتی دانشگاهی کشور در این راستا چه کرده است؟ کدام مقاله را به وزیر وقت داده که اگر این کار را انجام دهی، نظام ارائه خدمت به سمت و سوی بهتری می‌رود؟ در مورد کووید۱۹، یک مدل به بنده بدهید که پیش بینی‌ها درست بوده باشد. حتی یکی از پیش بینی‌ها هم درست نبوده است. کدام ریاضی‌دان می‌تواند برای نظام سلامتی مدل‌سازی کند که مولفه‌های موثر بر آن با ۵ درصد تغییر، جابجا می‌شوند؟ 

نمکی افزود: ۹۸ درصد از تحقیقات در نظام سلامت، صرف انتشار مقالات در فلان مجلات می‌شود که به کار نمی‌آید. به شدت به روند تحقیقات نظام سلامت، انتقاد دارم. نامه بنده به دکتر ملک زاده در روزهای اول شیوع کرونا در کشور را مشاهده کنید که ۱۰ آیتم تعیین شده، اما یکی از آن‌ها تاکنون جواب نداده است. کدام وزیر کم خرد با چنین یافته‌های شکسته‌ای می‌تواند بخش سلامت کشور را اداره کند؟ اصلا نباید بر یافته‌هایی که بر حسب یک تخمین به وزیر داده می‌شود، کار و اعتماد کرد. این تخمین‌ها تاکنون درست نبوده و ۱۰ مدل اپیدمیولوژیک به من دادند که هیچ کدام صحیح نبوده و برای هیچ اقدامی مناسب نبود. 

دولتمردی می‌تواند خردامندانه عمل کند که راه و در را به روی دانشمندان باز کند 

وی گفت: برخی افراد و محققانی که برای من از سارس گزارش آورده بودند، روزهای اول پیش بینی کردند که ما از اردیبهشت خیالمان راحت می‌شود و رفتار ویروس مثل اجدادش سارس است و با گرما، کار آن تمام می‌شود. به آن‌ها گفتم اصلا این حرف‌ها را قبول ندارم. همیشه اتاقم به روی دانشمندان باز است، چون معتقدم دولتمردی می‌تواند خردامندانه عمل کند که راه و در را به روی دانشمندان باز کند. به اپیدمیولوژیستی که خودش را سرگروه می‌دانست و آمد توضیح داد که کرونا در فصل گرونا تمام می‌شود، اول خندیدم و بعد گفتم که انشاءالله که پیش بینی‌های شما و تیم‌تان درست باشد، اما من باید برای اداره کشور، بدبینانه‌ترین شیوه را انتخاب کنم که در باتلاق بیماری گرفتار نشوم و گفتم آنچه از ویروس می‌بینم با اجدادش متفاوت است و ماهیت کووید۱۹ با اجدادش یکی نیست و تابستانی بدتر از بهار را می‌بینم. 

وزیر بهداشت خاطرنشان کرد: تحقیقات یک کشور که از منابع عمومی آن استفاده می‌کند، باید بتواند ارائه طریقی برای باز کردن گرهی از نظام خدمت کند وگرنه این روال تحقیقات در کشور، به معنای دور ریختن منابع است. در مورد گسترش شرکت‌های دانش بنیان در زمان ما، بیشترین اقدامات انجام شد. 

وی ادامه داد: با ممنوع کردن واردات محصولاتی که مشابه داخل دارند و گرانتر پول دادن به تولید کننده داخل و تسهیل در امور تولید کنندگان دارو و تجهیزات پزشکی، انقلاب عظیمی رخ داد. 

نمکی تاکید کرد: سال گذشته با یک میلیارد دلار ارز کمتر، سیلاب‌های بهار، ارائه خدمات به سه و نیم میلیون زائر اربعین حسینی و مسائل بهداشتی اغتشاشات، آنفلوآنزای H۱N۱ و کرونا را مدیریت کردیم، چراکه اجازه ندادیم تولید داخلی، لگد مال واردات شود و این فرمایش مقام معظم رهبری را به عنوان اصلی‌ترین استراتژی مد نظر قرار دادم و این باعث شد که ۲۵ درصد واردات کاهش و ۳۰ درصد تولید داخلی افزایش یابد. 

وی یادآور شد: در عرض ۶۰ روز توانستیم از یک وارد کننده و مصرف کننده ماسک، لوازم حفاظت فردی و تجهیزات مورد نیاز برای بیماران کرونا، تبدیل به یک تولید کننده قوی در عرصه ماسک و ونتیلاتور و داروهای فاویپروایر و رمدسیویر و بعد صادر کننده شویم. 

وزیر بهداشت گفت: در ساخت واکسن نیز ما یکی از طلایی‌ترین ایام این سرزمین را رقم می‌زنیم. یک غرور ملی وصف ناپذیر خواهیم داشت و می‌بینید که ما در عرصه تولید واکسن با لطف خدا و تلاش جوانان ایرانی، چه معرکه‌ای خلق خواهیم کرد. 

نمکی تصریح کرد: بنده به عنوان فردی عملگرا، برای تحقیق و پژوهشی که برای کشور سودمندی نداشته باشد، قدمی بر نمی‌دارم، اما نباید تصور کرد که اگر در مقاله‌ای گفتمانی در مورد دارو، تغییر روش و… وجود داشت که به درد فردا و آینده کشور می‌خورد را باید کنار گذاشت. چین و کره جنوبی خیلی بیشتر از ما برای تحقیقات و پژوهش هزینه می‌کنند، اما بخش خصوصی مقتدر هم در کنار تحقیقاتشان وجود دارد که گرنت می‌آورد و از آن، محصول می‌خواهد، بنابراین از جامعه تحقیقاتی و محققان کشور انتظار دارم که تحولی بنیادین در نگاهشان به پژوهش داشته باشند. 

وی یادآور شد: متاسفانه برخی اساتید برای اینکه نامشان در مقالات چاپ شود و یا اول قرار بگیرد، بحث می‌کنند. بنده یک معلم دانشگاه هستم که سابقه معاون وزیر، رییس دانشگاه و دیگر سوابق اجرایی را داشته ام، اما فقط در مقالاتی که خودم کار کرده‌ام نامی از بنده وجود دارد و در مقالات دانشجویان به عنوان استاد راهنما، این اجازه را نمی‌دهم. 

 نمکی عنوان کرد: معتقدم تحقیقات کاربردی در حوزه سلامت در کشور نداریم و اما تا زمانی که تحقیقات کشور، مقاله محور باشد و ارتقای اساتید، مبتنی بر این مقالات می‌شود، تحقیقات راهگشای مشکلات کشور نخواهد بود و هیچ وزیر بهداشتی نمی‌تواند برای آینده کشور از این تحقیقات، بهره‌ای ببرد. 

وزیر بهداشت گفت: برای مقابله با کرونا اگر بخواهیم به شکل اورژانس از این باتلاق خارج شویم، هیچ راهی جز کاهش بستری نداریم. اولین کار برای کاهش بستری، بالابردن ظرفیت تست، تقویت بیماریابی و گسترش مراکز سرپایی و شناسایی زودهنگام بیماران است که در اسفند هم همین کار را انجام دادیم و با ۳۰۰ هزار تیم و راه اندازی سامانه‌هایی مانند ۴۰۳۰ به سراغ بیماریابی رفتیم. 

 نمکی افزود: در این راستا، یکی از موثرترین زیرساخت‌های نظام ارائه خدمات یعنی شبکه بهداشتی و درمانی را در اختیار داریم که در منطقه بی‌نظیر است و از این ظرفیت استفاده کردیم که در موج اول بیماری توانستیم بار بیماری و فشار بیمارستانها را کاهش دهیم. میزان تخت بیمارستانی در کشور در بهترین شرایط ۱.۶ به ازای هر هزار نفر است، در حالیکه در فرانسه این نسبت ۶.۶ تخت است، اما زیرساخت ارزشمند نظام شبکه بهداشتی و درمانی در ایران به یاری ما آمد. 

وی خاطرنشان کرد: در عرض ۵۷ روز میزان مرگ و میر بیماران کووید۱۹ در کشور به حدود ۳۰ نفر و میزان بستری بیمارستانها یک پنجم شد و خیلی از بخش‌های کرونا در بیمارستانها تعطیل شدند؛ بخش سلامت، مدبرانه‌ترین نوع مدیریت را اعمال کرد و قدمی بدون برنامه بر نداشت، منتهی کووید۱۹ فقط مشکل انحصاری نظام سلامت ما نیست، بلکه در تمام دنیا، همه نظام‌ها از جمله نظام اقتصادی کشورها را درگیر کرده است. اقتصاد انگلیس ۲۵ درصد و اقتصاد ایران در این مدت ۳.۵ درصد کوچک شد، اما جور آن را نظام سلامت پرداخت. 

وزیر بهداشت ادامه داد: در همه کشورها اقتصاد از حوزه سلامت و وزیر بهداشتش حمایت کرد، اما در ایران، وزیر بهداشت از اقتصاد حمایت کرد که در تحریم‌های ظالمانه، گرفتار نشود. اتفاقات زیادی در این مدت رخ داد، اما امروز در این وضعیت قرار داریم و اعتقاد دارم که کالبدشکافی مسائل گذشته، مشکلی را حل نمی‌کند. 

 نمکی تاکید کرد: امروز در نقطه‌ای قرار داریم که اولین گام ما باید کاهش بستری بیماران باشد که با تقویت بیماریابی و درمان سرپایی در کنار آموزش همگانی، اقناع عمومی، شناسایی زودهنگام بیماران و پیدا کردن افراد در تماس با بیماران محقق می‌شود. باید در استان اصفهان، مراکز سرپایی را توسعه دهید و طرح محله محور در همه جا را با مدیریت نظام سلامت و با جدیّت اجرا کنید. 

افزاش تست‌های تشخیصی 

وی یادآور شد: یکی از اهداف ما در طرح محله محور مبارزه با کرونا، افزاش تست‌های تشخیصی با تاکید بر تست‌های سریع کرونا است. امروز خوشبختانه ۱۰۰ هزار کیت تست سریع کرونا در کشور تولید شد و از فردا هم تقویت می‌شود و به اندازه کافی تست به مراکز بهداشتی و درمانی می‌رسانیم تا در عرض ۲۰ دقیقه به پاسخ برسیم. 

آمادگی هتل‌ها و اقامتگاه‌ها برای قرنطینه بیماران

وزیر بهداشت بیان کرد: باید بر روی قرنطینه عمومی برای افرادی که امکان ماندن در منزل یا استطاعت مالی ندارند، برنامه ریزی کنید و باید برای رصد کردن فرد در قرنطینه بسیار موشکافانه عمل کنید. اگر قرار باشد آزمایش‌ها را گسترش دهیم و بیماران را شناسایی و قرنطینه کنیم، اما در جامعه حضور داشته باشند و سایر افراد را آلوده کنند، بی‌فایده است و خوشبختانه با مذاکراتی که با وزیر میراث فرهنگی داشته ایم، هتل‌ها و اقامتگاه‌ها برای قرنطینه این افراد آمادگی دارند. 

 نمکی افزود: باید به قرنطینه افراد بالای ۶۵ سال و بیماران دارای بیماری‌های زمینه‌ای که ۸۸ درصد از موارد مرگ و میر مربوط به این گروه‌ها است نیز تمرکز و آن‌ها را قرنطینه معکوس کنیم و نباید از منزل خارج شوند و خدماتی مانند دوراپزشکی و تحویل دارو درب منزل باید به آن‌ها ارائه شود و بسیج و پست در این زمینه اعلام آمادگی کرده اند. 

وی گفت: کرونا، ویروس بسیار پیچیده و ناشناخته‌ای است و اعتقاد دارم هر کس در دنیا امروز بگوید این ویروس را بعد از ۹ ماه به خوبی شناخته ام، باید به او نشان بلاهت و جهالت داد نه نشان لیاقت. این ویروس هنوز جزو ناشناخته‌های جهان است و ابعاد ناشناخته‌ای را در علائم، جهش و سایر رفتارهایش خواهد کرد که هنوز هیچ کس نمی‌داند. 

اهمیت مراقبت خوب در بیمارستان‌ها

وزیر بهداشت خاطرنشان کرد: در بیمارستانها هیچ چیزی به اندازه اکسیژن و مراقبت خوب، برای بیمار موثر نیست، اکسیژن اگر کم یا زیاد باشد، ممکن است منجر به فوت بیماران شود و نیازمند کمیته اکسیژن تراپی در بیمارستانها هستیم و یک سوپروایزر باید در این زمینه کار کند تا اکسیژن کاهش یا افزایش نیابد. 

نمکی بیان کرد: خوشبختانه داروهای موثر در درمان کرونا تحت پوشش بیمه قرار گرفت و بار سنگینی از دوش مردم برای پرداخت از جیب و بیمارستانها کم می‌شود و باید به داروهای گیاهی که مسیر منطقی و علمی را طی کرده‌اند نیز توجه کنیم. 

وی درخصوص طب سنتی خاطرنشان کرد: در حال حاضر در کشور در حوزه طب سنتی با دو اندیشه روبرو هستیم؛ عده‌ای کاملا طب مدرن را قبول دارند و به طب سنتی و مکمل هیچ اعتقادی ندارند و عده‌ای هم طب مدرن را قبول ندارند و ما بین این دو دیدگاه افراطی که برای کشور ضرر هم دارد، باید رویکرد علمی و در جهت منافع سلامت عمومی داشته باشیم. حداقل ۴۰ درصد از طب چین، طب مکمل و سنتی است و خیلی از کشورهای اروپایی نیز به این داروها و طب توجه دارند، اما ما معتقدیم که داروی گیاهی موثر بر کرونا باید از مسیر علمی و بعد از مطالعات بالینی تایید شود و خوشبختانه ما تاکنون ۴ پروانه برای داروهای گیاهی صادر کرده‌ایم که به ۷ پروانه خواهد رسید که باید در پروتکل‌ها از آن‌ها استفاده کنیم. 

نباید از مسائل غیر کووید۱۹ در نظام سلامت غفلت کرد

وزیر بهداشت گفت: نمی‌توانیم از مسائل غیر کووید۱۹ در نظام سلامت غفلت کنیم. به عنوان متولیان نظام سلامت، مکلف هستیم که به همه مسائل اعم از کووید۱۹ و غیر از آن بپردازیم و نمی‌شود فقط در باتلاق این بیماری گرفتار شویم و مسئولیت‌های دیگر خودمان از جمله بیماری‌های غیرواگیر را فراموش کنیم. 

براساس گزارش وبدا، نمکی خاطرنشان کرد: حتما باید استقرار نظام ارجاع و پزشکی خانواده را جدی بگیرید. فرصت چندانی وجود ندارد و نباید در باتلاق کرونا گرفتار شد؛ پرونده الکترونیک سلامت را برای ریل‌گذاری اعمال راهنماهای بالینی و استقرار نظام ارجاع و پزشکی خانواده، ایجاد کردیم و باید برنامه هر خانه یک پایگاه سلامت را خیلی جدی اجرا کنید چون آموزش‌های حوزه سلامت را به همه منازل می‌بریم.