وضعیت آموزش مجازی در دانشگاه‌ها نسبت به سال گذشته بهتر شده است/ انجمن یادگیری الکترونیکی ایران بزودی آغاز بکار می‌کند/ ۵۰ درصد دانشجویان موافقِ تداوم آموزش غیرحضوری هستند

"علی اکبر صفوی" رییس کارگروه آموزش‌های الکترونیکی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری در گفت‌وگو با خبرنگار ایلنا، درباره روند آموزش مجازی و شکل گیری آن در کشور گفت: وضعیت آموزش مجازی در دانشگاه‌ها نسبت به سال گذشته بهتر شده و می‌توان گفت وضعیت رو به بهبود است. ما برنامه‌ای که در دست بررسی داریم، بحث ارزیابی دانشگاه‌ها است و انجمن یادگیری الکترونیکی ایران بزودی کار را آغاز خواهد کرد.

وی در واکنش به اینکه دانشجویان اغلب تمایل به ادامه آموزش مجازی دارند یا آموزش حضوری؟ گفت: واقعیت این است که جواب دقیق و قطعی به این سوال را هیچ کسی در کشور ندارد، اما ما چند نکته مهم پیش رو داریم؛ دفتر نظارت و ارزیابی وزارت علوم، چندماه قبل در تابستان ۹۹ یک ارزیابی از ۲۰ هزار دانشجو و استاد در دانشگاه‌های مختلف کشور انجام داد که این نظرسنجی‌ها در قالب پرسشنامه مطرح شد.

صفوی افزود: این ارزیابی و نظرسنجی به این صورت بوده که در ابتدا از دانشجویان پرسیده می‌شود، وضعیت فعلی را چطور ارزیابی می‌کنند؟ و یکی از سوالات هم این بوده که آیا در آینده تمایل دارند از روش آموزش مجازی استفاده کنند؟ نتایج نظرسنجی‌ها در پایان اینگونه شد که بیش از ۵۰ درصد از دانشجویان گفتند تمایل داریم از فضا و امکانات آموزش الکترونیکی استفاده کنیم.

رییس کارگروه آموزش‌های الکترونیکی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری بیان کرد: من به عنوان فردی که ۲۰ سال است در این حوزه فعالیت داشته‌ام و اولین دانشگاه مجازی را در ایران راه اندازی کردم، این موضوع را به دو بعد تقسیم‌بندی می کنم که هر دو بعد بسیار حائز اهمیت است.

وی تاکید کرد: دو موضوع در این زمینه مطرح بوده که خارج از این دو موضوع نیست؛ اول اینکه ما یک شرایط بحرانی داریم که در این شرایط مجبور شدیم بیشتر از قبل از ابزارهای الکترونیکی استفاده کنیم. بنابراین تا زمانی که این شرایط حاکم است، ما باید حداکثر استفاده از این ابزارها را داشته باشیم، البته خیلی از افراد هنوز متوجه استفاده حداکثری از این امکانات نشده‌اند.

صفوی افزود: به عنوان مثال برخی از اساتید در دفتر محل کار یا منزل به شکل سخنرانی کلاس درس را برگزار می‌کنند و دانشجویان نیز به کلاس گوش می‌دهند، در صورتی که ما ابزارهای قدرتمندی در اختیار داریم. ضمن اینکه ما می‌توانیم روش‌های ارزیابی متفاوتی داشته باشیم، یا به طور مثال برخی کلاس‌ها را ضبط کنیم و بخواهیم سایر دانشجویان با دیدن کلاس‌ها آن را تحلیل کنند و بازخورد بدهند تا این تعامل حفظ شود.

رییس کارگروه آموزش‌های الکترونیکی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری گفت: متاسفانه اغلب اساتید و دانشگاه‌ها در شرایط موجود از حداقل ابزار و مفاهیم مرتبط با یادگیری استفاده می‌کنند که لازم است در این راستا جدیت بیشتری داشته باشند تا ما به بهره وری حداکثری در شرایط موجود برسیم.

صفوی بیان کرد: بُعد دوم این است که اگر برفرض مثال کرونا اصلا پیش نیامده بود، آیا آموزش جهانی به این سمت حرکت می‌کرد یا خیر؟ تاریخچه این آموزش در ۳۰ سال گذشته دنیا و در ۲۰ سال گذشته ایران، نشان می‌دهد که ما حرکت‌های درستی را شروع کرده‌ایم ولی به دلیل اینکه خیلی از مسئولین و دانشگاهیان درک خوبی از توانمندی این ابزار ها نداشتند، در به کارگیری ابزارها خیلی جدی جلو نرفتند. به طوری که کمتر از ۱۰ درصد از آموزش عالی ما چه از بُعد تعداد دانشگاه، دانشجو و استاد درگیر این نوع آموزش بودند.

وی افزود: روند جهانی در این زمینه سرعت بالاتری داشته است. من سه سال قبل وضعیت ۲۰ دانشگاه دنیا را بررسی کردم که آیا آن‌ها نیز در حال حرکت به این سمت هستند یا خیر؟ و گفته بودند که ما به این سمت می‌رویم و بهترین ابزار برای مواجهه با تحولات آموزشی مورد نیاز آینده را استفاده از آموزش‌های الکترونیکی دانسته‌اند. آن‌ها حتی بیان کردند که در کدام حوزه‌ها استفاده از آموزش الکترونیکی کاربرد بهتری دارد.

رییس کارگروه آموزش‌های الکترونیکی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری با اشاره به پیشرفت ایران در آموزش الکترونیکی بیان کرد: اگر دنیا به عنوان مثال ۲۵ درصد در این زمینه جلو رفته باشد، شاید ایران ۱۰ درصد پیش رفته و ما تقریبا کندتر از خیلی‌ها بودیم.

صفوی درباره اینکه چرا ایران در پیشروی آموزش الکترونیکی کندتر از سایر کشورها بوده است، گفت: یکی از علت‌ها این است که ما نسبت به تکنولوژی به طور معمول با تاخیر وارد می‌شویم و در ساختاری‌های فکری و تصمیم گیری‌مان کند هستیم، اختیارات دانشگاه‌ها کمتر و قانون گذاری‌هایمان سخت‌تر است. در حالی که دانشگاههای سایر کشورهای پیشرفته اختیارات و امتیازات بالاتری نسبت به ما دارند.

وی افزود: اکنون می‌توان دو سوال مجزا از دانشجویان یا اساتید کرد اول اینکه آیا از شرایط موجود راضی هستید؟ و اگر راضی نیستید چه گزینه دیگری پیش روی است؟ در هر صورت بهتر است بدانیم که آموزش مجازی در عین حال مزایای زیادی ایجاد کرده است.

رییس کارگروه آموزش‌های الکترونیکی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری گفت: به عنوان مثال برای اینکه یک دانشجو از تِز دکتری یا ارشد خود دفاع کند شاید نیاز بوده که برای او مشاوری از کشورهای دیگر دعوت کنیم که سخت بود اما اکنون شرایط به گونه‌ای شده که ما می‌توانیم از جاهای مختلف دنیا براحتی مشاور و همکار بگیریم. در حال حاضر این امکان فراهم شده، زیرا همه دانشگاه‌های دنیا به این ابزار ورود کرده‌اند. با این روش امکان تعامل و عدالت بیشتر و همکاری‌های بین المللی به شدت گسترش یافته است.

وی در پاسخ به این سوال که آیا تمایلی به ادامه این روش هست یا خیر؟ گفت: با توجه به آن دو بعدی که اشاره شد و اینکه دنیا به این سمت در حال حرکت است، به طور طبیعی همه به این سمت خواهند رفت اما راحتی کارهای حضوری طبیعتا بیشتر است.

صفوی خاطرنشان کرد: در نظرسنجی که دو سه ماه اول آغاز آموزش مجازی انجام شد، بیش از ۵۰ درصد از دانشجویان و اساتید ابراز رضایت کردند که همچنان بتوانند در آینده از این بستر استفاده کنند. اما طبیعی است که یک تعداد هنوز با این تکنولوژی راحت نیستند

وی اضافه کرد: قرار نیست که آموزش مجازی جایگزین آموزش حضوری شود زیرا اینها مکمل هستند. اکنون خیلی از دانشگاه‌های دنیا کلاس‌های حضوری را همزمان با کلاس مجازی برگزار می‌کنند به گونه‌ای که بسیاری از دانشجویان از راه دور در کلاس‌ها شرکت می‌کنند.

به گزارش ایلنا، تعداد 38 هزار و 300 نفر از دانشجویان نسبت ادامه فرآیند آموزش به شکل غیرحضوری پاسخ خیر داده‌اند که این واکنش می‌تواند به علت ضعف آموزش مجازی در کشور باشد.