انتشار دستورالعمل اجرایی طرح ملی «نماد» / همکاری با مراجع قضایی و انتظامی برای کاهش وضعیت خطرپذیری دانش‌آموزان

به گزارش ایلنا، در دستورالعمل اجرایی برنامه ملی «نماد» در سال تحصیلی ۱۴۰۰-۱۳۹۹  که به چند بخش تقسیم شده است به آموزش، غربالگری، مداخله مدرسه‌ای، تشخیص و درمان، مددکاری اجتماعی، اورژانس (فوریت های روانی – اجتماعی)، پیگیری و مراقبت پرداخته شده است.

در این بخشنامه درباره مددکاری اجتماعی، اورژانس (فوریت‌های روانی – اجتماعی)، پیگیری و مراقبت موارد زیر ذکر شده است:

مددکاری اجتماعی

فرایند مددکاری اجتماعی در سطح منطقه، به این شرح است:

۱. دانش آموزان در معرض خطر: خدمات مددکاری اجتماعی برای دانش آموزان در معرض خطر، در بخش «مداخلات مدرسه ای»، اشاره شد.

۲. دانش آموزان پرخطر:  خدمات مددکاری اجتماعی که توسط آموزش و پرورش و مددکاران اجتماعی مناطق ارائه می شود، به این شرح مورد انتظار است:

الف) پیگیری برای جذب کمک برای تامین هزینه های درمان دانش آموزان: که از جمله آنها می توان به کمک هزینه یا بیمه برای درمان مصرف مواد، هزینه ایاب و ذهاب برای مراجعه به مراکز درمانی با اولویت دانش آموزان بی سرپرست، فرزندان زنان سرپرست خانوار ، خانواده های بی بضاعت اشاره کرد.

- در این زمینه به نکات زیر توجه شود:

۱.اخذ تعهد از ولی/سرپرست قانونی در خصوص دانش آموزان دارای سرپرست جهت پیگیری روند درمان  و تامین هزینه ها (به جز مواردی که بیم تهدید جانی و خطر برای حیات دانش آموز وجود دارد که در این صورت با هماهنگی سازمان بهزیستی و یا به طور مستقیم با هماهنگی مقام قضائی، اقدامات بعدی، صورت می گیرد.

۲. پیگیری درمان دانش  آموزان و ایجاد ارتباط با موسسه درمانی ارائه دهنده خدمات

ب) همکاری با مراجع قضایی و انتظامی برای کاهش وضعیت خطرپذیری دانش آموز مانند رسیدگی به مواردی که دانش آموز در خانواده بدسرپرست زندگی می کند.

- تبصره:  مراکز درمانی که دارای واحد مددکاری هستند می توانند در این زمینه کمک کنند.

- توضیح : در مورد مددکاری اجتماعی دانش آموزان ، موارد زیر نیز از اداره کل آموزش و پرورش استان انتظار می رود:

۱. شناسایی و ایجاد ارتباط حرفه ای با منابع مالی، اجتماعی، رفاهی و درمانی جهت کمک به دانش آموزان آسیب دیده در پرداخت هزینه های درمانی همچنین در صورت نیاز  هماهنگی با نهادهای حمایتی و خیریه جهت کمک به بهبود وضعیت معیشت، کاهش فقر و یا مشکلات زمینه ای خانوادگی

۲. شناسایی و برقراری ارتباط حرفه ای با مراکز درمانی درون سازمانی و برون سازمانی در سطح استان

۳. حمایت از اقدامات مناطق و در صورت لزوم ، رسیدگی ویژه به موارد خاص ارجاعی از سوی مناطق

اورژانس(فوریت های روانی – اجتماعی)

سازوکار مدیریت بخش اورژانس، به این شرح است:

۱.غربالگری: شناسایی دانش آموزان دارای فوریت های روانی اجتماعی، هم از طریق بررسی های روانشناختی کمی و کیفی نتایج غربالگری های پایه و نشانگان محور و هم از طریق شواهد میدانی ثبت شده از طرف کارکنان  مدرسه ( مدیر، مشاور، معلم و...) و والدین  صورت می گیرد. برای این منظور از درگاه سامانه جامع «نماد» استفاده می شود.

۲. درمان: درمان موارد اورژانس، منحصرا در بیرون از آموزش و پرورش و از طریق معرفی به مراکز درمانی با اولویت بیمارستان ها و مراکز درمانی وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی و یا سازمان بهزیستی کشور صورت می گیرد.

۳. مددکاری اجتماعی: رسیدگی به موارد فوریت های روانی اجتماعی از جمله مهم ترین رسالت های مددکاری اجتماعی در «نماد» است.

وظایف مورد انتظار مددکاری اجتماعی در این بخش به این شرح است:

الف) همکاری و هماهنگی با مراکز درمانی درون و برون سازمانی برای درمان شامل همکاری در تمامی موارد درمان سرپایی، بستری، دریافت دارو، خدمات پیراپزشکی از قبیل رادیولوژی، آزمایشگاه، ارتوپدی و فیزیوتراپی

ب) همکاری و هماهنگی با مراکز حمایتی برای کمک های پایه و تخصصی مورد نیاز برای دانش آموز آسیب دیده اعم از کمک به انجام فرایند پیراپزشکی از قبیل تهیه تجهیزات ارتوپدی و فیزیوتراپی، تامین هزینه های ایاب و ذهاب به مراکز درمانی، اقامت کوتاه مدت و یا میان مدت در مراکز حمایتیج) همکاری با مراجع قضایی و انتظامی برای مداخلات اورژانس فردی اعم از صدور حکم درباره معاینات پزشکی قانونی، حکم به نگهداری موقت در مراکز سازمان بهزستی، حکم به تعقیب مرتکبان جرم علیه دانش آموز دارای وضعیت اورژانس و خانوادگی اعم از جداسازی دانش آموز از خانواده و سرپرستان، تعیین وضعیت حضانت و یا سلب صلاحیت سرپرستی، مجازات مجرمان و مرتکبان خشونت و آزار علیه کودکان

پیگیری و مراقبت

به گزارش روابط عمومی و امور بین الملل معاونت پرورشی و فرهنگی وزارت آموزش و پرورش، مکمل خدمات غربالگری، آموزش، درمان و مددکاری اجتماعی دانش آموزان، پیگیری و مراقبت است.

این بخش به صورت درهم تنیده با مددکاری اجتماعی و با وظایف زیر تعریف می شود:

۱. تهیه گزارش از وضعیت پرونده های ارجاع شده به هسته / مرکز مشاوره و خدمات روانشناختی (خدمات ارائه شده، مراجعه دانش آموزان و خانواده ها ، موارد خاتمه یافته ، موارد ارجاعی به مراکز همکار در بیرون از آموزش و پرورش)

۲. تهیه گزارش از وضعیت پرونده های ارجاع شده به مراکز همکار در بیرون از آموزش و پرورش (وضعیت ارائه خدمات درمان و مددکاری به دانش آموزان، موارد خاتمه یافته، وضعیت دانش آموز در خانواده و مدرسه، وضعیت سلامت و پایداری وضعیت دانش آموز پس از خدمات ارائه شده)

نظارت و ارزشیابی اجرای برنامه «نماد»

نظارت و ارزشیابی اجرای برنامه «نماد» شامل محورهای زیر خواهد بود:

۱. پایش و کنترل پروژه: این اقدام از طریق مستندسازی فرایند اجرا، گزارش وضعیت در سامانه «نماد» و اعلام وضعیت در ربات «نماد»، صورت می گیرد.

۲. ارزیابی عملکرد: این اقدام بر اساس بررسی عملکرد کمی و کیفی استان ها در اجرای «نماد» در چارچوب سامانه «تسما»، ارزیابی های اداره کل ارزیابی عملکرد و نیز ارزیابی های مستمر و دوره ای اداره کل امور تربیتی، مشاوره و مراقبت در برابر آسیب های اجتماعی صورت می گیرد.

۳. سنجش اثربخشی: این اقدام به صورت متمرکز و سراسری بر اساس ابزارهای استاندارد صورت می گیرد و از ادارات کل آموزش و پرورش استان ها انتظار می رود نسبت به انجام مطلوب آن بویژه در جمع آوری داده های مربوط به ابزارها، همکاری موثری به عمل آورند.