در گفت‌وگو با ایلنا مطرح شد؛
۹۰ درصد دانشگاه‌های دنیا کنکور را به سبک ایران برگزار نمی‌کنند/ "گفت‌وگوی تلفنی با دانشجو بعد از امتحان" روش صحت‌سنجی در آزمون مجازی
رییس کارگروه آموزش‌های الکترونیکی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری در مقایسه آزمون‌ها و کلاس‌های آنلاین ایران با سایر کشورهای جهان گفت: ایران با وجود زیرساخت‌های ضعیف توانست کلاس‌های آنلاین را به خوبی برگزار کند، اما آزمون‌های آنلاین نیازمند نظارت بیشتری است که ما برای انجام این نظارت‌ها برای اساتید کارگاه‌های آموزشی برگزار کردیم.
«علی اکبر صفوی» رییس کارگروه آموزش‌های الکترونیکی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری در گفت‌وگو با خبرنگار ایلنا، در خصوص وضعیت و چگونگی آموزش الکترونیکی در کشورهای اروپایی گفت: در موضوع برگزاری کلاس‌های آنلاین عمدتا دو روش کلی را می توان ذکر کرد؛ اول این که در اغلب کشورها محیطی را ایجاد کردند که در آن علاوه بر این که اساتید درس‌ها، محتواهای آماده شده، جزوات و مطالبشان را قرار می‌دهند، کلاس‌های زنده و همزمان را هم برگزار می‌کنند که ما به آنها کلاس های مجازی می‌گوییم.
وی ادامه داد: در واقع در کلاس‌های همزمان به صورت زنده استاد و دانشجو در کلاس حاضر می‌شوند و گفت‌و گو می‌کنند، استاد توضیح می‌دهد و آنها هم زنده سوال می‌کنند؛ این روش اول است که هم به صورت آفلاین یا غیربرخط و هم به صورت آنلاین و روی خط انجام می‌شود.
صفوی افزود: این در اصل پیشرفته‌ترین نوع کاری است که در طول ترم انجام می‌شود، البته زحمت زیادی دارد زیرا برگزاری کلاس‌های همزمان دشوار است و هم زیرساخت قوی‌تری لازم دارد، ولی از سوی دیگر کیفیت و کارآمدی آن خیلی بهتر است.
رییس کارگروه آموزش‌های الکترونیکی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری افزود: مورد دوم این است که محیطی ایجاد می‌کنند که کلاس زنده و همزمان در آن چندان برگزار نمی‌شود و فقط استاد در بستری مانند یک سایت، لکچرهایش را در آنجا قرار می‌دهد، در ادامه دانشجو می‌تواند سوالاتش را بنویسد و استاد پاسخ دهد. همچنین می‌توانند پیام‌های صوتی بگذارد و پیام‌های صوتی و جزوه‌ها را جداگانه قرار دهد و چندان با هم همزمان و همراه نیستند.
آموزش آنلاین همزمان بهترین روش برای کلاس‌های مجازی در جهان
صفوی با بیان اینکه کشور ما از روش مناسبی برای آموزش آنلاین استفاده کرده است، گفت: این دو روش عمدهترین روش از نگاه من است. ما معتقدیم بهترین عملکردها و ساختارها مربوط به روش اول است، اما روش اول زحمت بیشتری دارد و زیرساخت بیشتری می‌طلبد. بسیاری از کشورهایی که امکانات خوبی داشتند از روش اول استفاده کردند. در ایران هم بیش از ۸۰ ، ۹۰ درصد دانشگاه‌ها از روش اول استفاده کردند.
وی اشاره کرد: دانشگاه‌های برخی کشورها مثل آلمان، چین و انگلیس عمدتا از روش دوم استفاده کردند؛ یعنی برگزاری کلاس‌های همزمان، یا با ارائه محتواهای همزمان صوت و متن خیلی کم بوده است، اغلب روش آنها به این شکل بوده که جزوه‌هایشان را می‌فرستادند و بعد صوت دروس را به صورت ناهمزمان ارسال می‌کردند، یا به عنوان مثال در کشور چین و برخی دانشگاه‌های آلمان اغلب از روش دوم استفاده کرده‌اند. در انگلیس تعدادی فیلم‌های آموزشی از قبل توسط اساتید تهیه شده بوده که آنها را به اشتراک گذاشتند.
توقعات کشورهای خارجی در آموزش آنلاین بیشتر از ماست
صفوی با بیان اینکه ایران یکی از بهترین روش‌های آموزش آنلاین را دارد، گفت: لذا با جرأت می‌توانم بگویم روشی که ما انتخاب کردیم جزو برترین روش‌هایی بود که در جهان اجرا شد و نرم افزارهایی که استفاده کردیم جزو نرم افزارهای خوب و توانمند بود. علی رغم این که زیرساخت‌های ما ضعیف‌تر از زیرساخت‌های آنهاست، اما حجم استفاده و توقعات آنها نیز بالاتر است. نمی‌توانم بگویم در زیرساخت خیلی ضعیف تر از آنها عمل کردیم و در مجموع قابل قبول عمل کردیم.
وی در تشریح وضعیت آزمون‌های آنلاین و مجازی در کشورهای اروپایی گفت: آزمون‌های دانشگاه‌ها در کشورهایی مثل امریکا، انگلیس، نروژ، سوئد، سوئیس، هلند و آلمان اغلب به دو سه روش است؛ یکی از روش‌ها این است که سوالات متن باز ارائه می‌شود؛ یعنی سوال را برای دانشجو پست می‌کنند، البته سوال‌ها در کتاب نیست و دانشجو باید روی آنها فکر و طراحی کند. تعدادی از کشورها مثل انگلستان از این روش استفاده کردند.
رییس کارگروه آموزش‌های الکترونیکی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری گفت: روش دوم این است که سوال‌های تستی و تشریحی آنلاین همزمان ارسال می‌شود؛ یعنی دانشجو روی بستر آنلاین حضور پیدا می‌کند و سوالات یک به یک برای او ارسال می‌شود و سپس به آنها جواب می‌دهد. در اینجا کنترل سلامت امتحان کار سختی است، چون دانشجو با دوربین یا ابزارهای دیگر چک نشده است تا مشخص شود، خودش امتحان می‌دهد یا شخص دیگری به جایش امتحان می‌دهد.
صفوی گفت: بسیاری از امتحان‌های ضمن خدمت که در ایران برگزار می‌شود، به همین شکل است، یعنی افراد به جای همدیگر امتحان می‌دادند. ما طی برگزاری یک سری کارگاه تکنیک‌هایی به استادها یاد دادیم تا احتمالات این کارها را پایین بیاوریم.
صحت‌سنجی در امتحان مجازی به صورت گفت‌وگوی تلفنی با دانشجو
وی در خصوص نحوه صحت سنجی آزمون‌های آنلاین در کشورهای خارجی گفت: نکته جالب این است که آنها بعد از امتحان به صورت تصادفی به یک سوم از کسانی که امتحان دادند زنگ می‌زدند و کنترل می‌کردند تا ببینند جواب‌هایی که دادند را بلد هستند یا نه. البته این روش در یک ماه اخیر در دبیرستان‌های شیراز انجام شد که خیلی موثر بود. این متد در هلند، نروژ، سوئد و انگلیس به کار رفته و مورد استفاده قرار گرفته است.
رییس کارگروه آموزش‌های الکترونیکی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری ادامه داد: روش سوم آزمون‌های شفاهی است که در آن به دانشجو گفته می‌شود تا یک پروژه انجام دهد و آنلاین آن را ارائه دهد. مثل این که دانشجو رو به روی دوربین نشسته باشد و می‌بینند و در همان جا فی البداهه از دانشجو سوال پرسیده می‌شود و او باید پاسخ دهد.
صوفی خاطر نشان کرد: تعدادی از کشورها از این روش استفاده کردند؛ یعنی در یک دانشگاه ممکن است یک استاد برای یک درس از این روش استفاده کرده باشد و یک استاد دیگر برای درس دیگری از روش متفاوتی و یا ترکیبی از آنها استفاده کرده باشد. ما از همه روش‌هایی که آنها استفاده کردند، استفاده کردیم. روش دیگری که در ایران آن را تعقیب کردیم این بود که استاد و دانشجو همزمان در کلاس آنلاین حضور داشتند به این صورت که ۲۰،۳۰ دانشجو می‌توانند تصویر یک دیگر را ببینند.
وی اضافه کرد: در ایران در آزمون‌های آنلاین باید سیستم یا گوشی را طوری تنظیم کنند که در یک کادر تمام بدن دانشجو به صورت نشسته مشخص باشد و برگه سفید جلویش باشد. در ادامه استاد سوالات را می‌دهد و دانشجو همزمان شروع به پاسخ دادن می‌کند و بلافاصله بعد از پایان امتحان ظرف مدت یک دقیقه دانشجو باید تصویر آنچه که نوشته را برای استاد در سیستم آپلود کند یا با واتس آپ بفرستد. ما در ایران این روش را بیشتر از آنها استفاده کردیم، ولی از روش امتحان باز کمتر استفاده کردیم.
صفوی در خصوص روش‌های آزمون‌های آنلاین در کشور انگلستان گفت: در کشور انگلستان از روش متن باز بیشتر استفاده شده است. روش‌ها و تکنیک‌ها چیزی غیر از این چند روش نیست و ما در ایران از تکنیک‌های سختگیرانه‌تر و دقیق‌تری استفاده کردیم.
وی درباره نحوه برگزاری آزمون‌های ورودی دانشگاه‌ها در سایر کشورها در شرایط شیوع کرونا که تجمعات ممنوع است، گفت: درباره کنکور دو نکته وجود دارد؛ یکی این که آزمون‌های زبان مثل تافل و آیلتس و آزمون‌های بین المللی که سال‌ها اجرا می‌شود، افراد برای شرکت در آن به مراکزی می‌رفتند و در آنجا امتحان می‌دادند.
۹۰ درصد دانشگاه‌های دنیا کنکور را به سبک ما برگزار نمی‌کنند
رییس کارگروه آموزش‌های الکترونیکی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری ادامه داد: امتحان به صورت آنلاین و از راه دور و از سراسر جهان بود، داوطلبان پشت کامپیوتر می‌نشستند و یک نفر ناظر بالای سرشان بود که این تجربه جهانی موجود است. ۸۰، ۹۰ درصد دانشگاه‌های دنیا کنکور را به سبک ما برگزار نمی‌کنند بلکه ارزیابی مدارک تحصیلی دارند و سوابق تحصیلی را بررسی می‌کند.
وی بیان کرد: در کشورهای اروپایی اساسا چون چنین مسأله‌ای ندارند؛ ولی برای آزمون‌های خاص مثل آزمون‌های استخدامی یا غیره هیچ راهی جز روشی مانند کنکور سراسری ندارند، اما اغلب به صورت آنلاین برگزار می شود. آنها قوانین سخت‌تری دارند؛ یعنی برای حقوق شهروندی حساسیت ویژه قائلند. اینکه یک نفر بخواهد کنکور بدهد و از طرفی ریسک کرونا را هم نمی‌پذیرد، برای آنها نکته مهمی است. به این دلیل نمی‌توانند فشار بیاورند و بگویند باید حضوری به جلسه آزمون‌ها بیایید.
اجباری برای حضور در کلاس‌های عملی در کشورهای اروپایی نیست
صفوی افزود: البته از طرف دیگر برخی دانشگاه‌های کشورهای اروپایی که کرونا در آنجا کمتر شده، برای درس‌های عملی آزمایشگاه برگزار کردند، اما تنها با حضور دو نفر. ولی اگر فرد بگوید برای دروس عملی، نمی‌توانند به او بگویند باید بیاید، بلکه با تسهیل با او برخورد می‌کنند. پس موضوع کنکور با این گستردگی تقریبا در اغلب کشورهای دیگر نیست.
رییس کارگروه آموزش‌های الکترونیکی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری در پایان افزود: این که کدام کشورها با ما شرایط مشابه دارند و چه کار کردند؟ خبر جدید دیگری ندارم، ولی می‌دانم اغلب برای آزمون‌های ورود به دانشگاه متد سوابق تحصیلی را در نظر می‌گیرند.
