زلزله مانند آلودگی هوا به موضوعی مناسبتی تبدیل شده است/ لزوم ایجاد شبکه اضطراری ضدزلزله/ شبکه گاز در تهران یک بمب بالقوه است/ در مدیریت بحران هنوز به انسجام نرسیده‌ایم

«محسن هاشمی رفسنجانی» رئیس شورای شهر تهران در گفت‌وگو با خبرنگار ایلنا در پاسخ به سوالی مبنی بر اینکه با توجه به زلزله بامداد جمعه تهران، آمادگی برای مواجه با زلزله احتمالی چه میزان است؟ گفت: متاسفانه باید گفت، مساله مهم زلزله هم مانند معضل آلودگی هوا به یک موضوع مناسبتی تبدیل شده است و هربار که زلزله خفیف اما قابل احساسی رخ می‌دهد، توجه افکار عمومی و مسئولان کشور به این مساله جلب می‌شود، اما با گذشت زمان دوباره موضوع شکل روزمره می‌گیرد و اقدام اساسی درباره آن انجام نمی‌شود.

او ادامه داد: همانگونه که در زمان وقوع زلزله پاییز سال ۱۳۹۶ اعلام کردیم، بحث آسیب‌پذیری تهران در برابر زلزله بسیار جدی است و باید اقدامات اساسی جهت کاهش آسیب قبل از وقوع زلزله و مدیریت درست شهر در زمان وقوع زلزله انجام شود.

هاشمی با بیان اینکه در بحث اقدامات قبل از زلزله با دو مساله نوسازی بافت‌های فرسوده و ناپایدار شهر و همچنین افزایش تاب‌آوری زیرساخت‌ها مواجه هستیم، تصریح کرد: حدود ۱۵ هزار هکتار بافت فرسوده از دماوند تا هشتگرد وجود دارد که حتی برخی معتقدند که این بافت فرسوده حتی به ۱۷ هزار هکتار هم می‌رسد، این در حالی است که سالانه تنها  ۴۰۰ تا ۵۰۰ هکتار از این بافت فرسوده تغییر وضعیت می‌شود و به نوعی اصلاح بافت برای آنها صورت می‌گیرد.

 رئیس شورای شهر تهران با بیان اینکه سرعت در این مسأله بستگی به مردم و اختصاص وام به آنها دارد، افزود: نوسازی بافت فرسوده سبب می‌شود که تحمل ساختمان‌ها در مقابل زلزله ۷ ریشتری بیشتر شود، البته این مسأله در برنامه نظام و دولت وجود دارد، ولی سرعت آن کم بوده است.

او با تاکید بر لزوم ایجاد شبکه اضطراری ضدزلزله افزود: در مبحث زیرساخت‌ها هم وظیفه همه دستگاه‌ها از جمله سازمان آب، برق و گاز، ایجاد شبکه اضطراری ضدزلزله است. آب در تهران همچنان دچار مشکل است، هر محله باید یک مخزن آب قابل استفاده تا ۷۲ ساعت پس از حادثه را داشته باشد، لذا ایجاد شبکه‌های اضطراری در حوزه‌های مختلف از جمله برق، مخابرات و آب ضروری است، البته دستگاه‌ها اقداماتی را در این زمینه انجام داده‌اند، ولی سرعت عمل آنها بالا نیست و دولت باید مداوم نظارت بر این اقدامات را دنبال کند.

هاشمی به وضعیت شبکه گاز تهران نیز اشاره کرد و گفت: همچنین شبکه گاز در شهرتهران یک بمب بالقوه است، عمده حادثه پلاسکو به دلیل حریق ایجاد شد و آوا‌ربرداری آن بیش از ۱۰ روز به طول انجامید، با بروز زلزله امکان انفجار لوله‌ها وشاه لوله‌های گاز در سطح شهر وجود دارد و اگر به جای گاز در سیستم ساختمانها برق برای تولید حرارات استفاده می‌شد، وضعیت این چنین نبود لذا در زیرساخت‌ها باید تغییر آن مدنظر باشد.

او با بیان اینکه هر دو این مسایل نیاز به طرح‌های عملیاتی، برنامه مشخص و منابع مالی جهت اجرا دارند، افزود: با توجه به غیرمترقبه بودن اینگونه سوانح باید در اجرای آن تسریع شود.

رئیس شورای شهر تهران درخصوص مدیریت بحران و رفتارهای شهروندان حین وقوع حوادث گفت: به نظر می‌رسد، مدیریت بحران و رفتار شهروندان در زمان وقوع زلزله نسبت به دو سال قبل مقداری بهبود داشته است، اما هنوز به انسجام و رفتار مطلوب نرسیده‌ایم و تلفات و مصدومیت‌ها هم ناشی از همین عدم آمادگی مطلوب است.

او تاکید کرد که در این بخش رسانه ها به خصوص رسانه ملی و شبکه های اجتماعی می‌توانند نقش موثری ایفا کنند. مردم باید بدانند که در زلزله‌های بزرگ ۸ ساعت طول می‌کشد که کمک‌رسانی به صورت سازمان‌یافته انجام شود، لذا در اولین ساعات و حتی تا یکی دو روز پس از زلزله نقش مردم در کاهش تلفات و آسیب‌ها بسیار حائز اهمیت است.

هاشمی افزود: خانواده‌ها نیز باید کیف اضطراری داشته باشند و موارد ضروری را در این کیف لحاظ کنند تا امکانات سازمانی در زمان حادثه به داد آنها برسد.

رئیس شورای شهر تهران با اشاره به کمبود دستگاه لرزه نگاری در کشور گفت: ما هنوز نمی‌توانیم با سرعت و دقت مناسب زلزله و پیش لرزه و پس لرزه‌ها را تشخیص دهیم، در تهران با کمبود دستگاه لرزه‌نگاری مواجهیم، در حالی که  این دستگاه‌ها سبب می‌شود با دقت بیشتری زمان و مکان زمین‌لرزه را شناسایی کرد. در مقاله‌ای که اخیرا آن را مطالعه کردم، تنها اطراف استانبول ۳۰۰ تا ۴۰۰ دستگاه لرزه‌نگاری وجود دارد، ولی در کل کشور پیش از این فقط ۱۰۰ دستگاه لرزه‌نگار وجود داشت که اکنون به ۱۴۰ مورد رسیده، در حالی که حداقل به ۵۰۰ مورد از این دستگاه‌ها نیاز داریم.

او خاطرنشان کرد: مدیریت شهری تهران نیاز به تعامل با سران قوا درباره مدیریت سوانح طبیعی دارد که امیدواریم این فرصت برای شهروندان تهرانی فراهم شود.