در کمیسیون «فناوری و اقتصاد دانش‌بنیان» مطرح شد؛
توسعه‌های بزرگ محصول تحقیق و پژوهش است
دومین جلسه کمیسیون «فناوری و اقتصاد دانش‌بنیان» به ریاست سعیدرضا عاملی دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی و با حضور برخی از شرکتهای صنعتی و اقتصادی کشور روز یکشنبه ۳/ ۹ /۹۸ در محل دبیرخانه شورای عالی انقلاب فرهنگی برگزار شد.
به گزارش ایلنا، در ابتدای این جلسه سعید رضا عاملی دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی با تشریح وظایف و عملکرد شورای عالی انقلاب فرهنگی خاطرنشان کرد: سیاستگذاری در دو حوزه علم و فناوری و همچنین حوزه فرهنگ از وظایف شورای عالی انقلاب فرهنگی است.
توجه ویژه به تحقیق و توسعه و رابطه دانشگاه با بازار و صنعت در نقشه جامع علمی
وی افزود: در سال‌های گذشته مصوبات زیادی مربوط به حوزه علم و فناوری به تصویب رسیده است که از این میان سند نقشه جامع علمی کشور با ۲۲۴ برنامه عمل برای رسیدن به اهداف افق ۱۴۰۴ قابل توجه است و یکی از حوزه‌های مهم این سند، حوزه تحقیق و توسعه و همچنین رابطه دانشگاه با بازار و صنعت است.
عاملی با تبیین سیر تطور تاریخی علم خاطرنشان کرد: در دوران طلایی اسلام سخن از وحدت و یگانگی میان علوم در میان بود و امروزه مجدداً بعد از شکل‌گیری رشته‌های متعدد علمی دوباره همان نگاه دانش یکپارچه (Integrative Knowledge) وارد حوزه علم شده است و دانشمندان متوجه شدند که به تنهایی نمی‌توانند اقدام به حل مسائل کرده نیاز به هم افزایی و تلفیق میان علوم احساس شد.
وی تأکید کرد: حرف اصلی دانش یکپارچه این است که دانش و رشته های دانشگاهی باید برای حل مسئله باهم ترکیب شوند.
استاد گروه ارتباطات دانشگاه تهران با نقد روشی علوم تجربی گفت: بنیان علوم تجربی بر ابطال‌پذیری است و در آن هیچ یافته قطعی وجود نداشته به خاطر همین ضعف بود که دیدگاه‌های جدیدی به وجود آمد که برای پاسخ به نیاز بشر به سمت دانش یکپارچه (Integrative Knowledge) و همچنین درس گرفتن از هستی به سمت شبیه سازی هستی (Bio-mimetic) پیش رفت.
وی افزود: منظور از تشکیل این نشست با برخی فعالان بخش صنعت و بخش خصوصی نیز همین رسیدن به اهداف دانش یکپارچه (Integrative Knowledge) است که به دنبال خود مدیریت یکپارچه(Integrative Management) را نیز به همراه آورده است.
توسعه‌های بزرگ محصول تحقیق و پژوهش است
دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی با اشاره به این نکته که توسعه‌های بزرگ محصول تحقیق و پژوهش است گفت: تجربه نیز ثابت کرده که شرکتهای بزرگ امکان تحقیق و توسعه بیشتری را دارا هستند چنانکه شرکت فولکس واگن برای تحقیق و توسعه حدود ۱۹.۵ میلیارد دلار هزینه کرده است و یا شرکت گوگل در سال ۲۰۱۸ میلادی در حدود ۲۴.۵ میلیارد در زمینه تحقیق و توسعه هزینه کرده است.
وی با اشاره به اینکه باید بررسی کرد تا ظرفیت علمی کشور استفاده بهیه شود گفت: ما از منابع انسانی بسیار توانا و قدرتمندی برخوردار هستیم که به هر کجای جهان که رفته اند مورد استقبال قرار گرفته اند و در بهترین دانشگاه ها و شرکت های صاحب اعتبار مشغول کار شده اند.
سوزنچی: شرکتهای بزرگ بین المللی فناوری، اساس اقتصاد دانش بنیان هستند
سوزنچی معاون خط مشی گذاری ستاد علم و فناوری با اشاره به جلسات شورای عالی انقلاب فرهنگی و تاکید روسای قوا بر پیگیری اقتصاد دانش بنیان در شورای عالی انقلاب فرهنگی، عنوان کرد که مساله اصلی در اقتصاد دانش بنیان تولید ثروت از دانش است و تولید ثروت اصولی دارد که از جمله اصلی ترین آنها، توجه به بازارهای بین المللی با محوریت کارآفرینان بزرگ اقتصادی است.
عضو هیات علمی دانشگاه صنعتی شریف همچنین با اشاره به تجربه کشورهای پیشرفته تر عنوان کرد که در همه آنها مشاهده می‌شود که یک رابطه معناداری میان تعداد شرکتهای بزرگ بین المللی و تولید ناخالص داخلی وجود دارد.
وی اضافه کرد: به عنوان نمونه ما در یک سیر زمانی شاهد شکل گیری این شرکتها در ژاپن، کره جنوبی و اکنون چین هستیم که حجم قابل توجهی از تحقیق و توسعه و درآمدزایی از طریق دانش دارند.
سوزنچی گفت: مساله اصلی این است که تحت چه شرایطی شرکت های بزرگ ما می‌توانند بسیار بزرگتر شده و تبدیل به غول های فناوری در دنیا شوند.
مدیرعامل شرکت مپنا: تجمیع ظرفیت‌های شرکتها در پیشبرد یک پروژه کلان ملی اثربخشی بزرگی برای توسعه دارد
علی آبادی مدیرعامل شرکت مپنا گفت: شرکت مپنا در حال حاضر اقدام به تولید توربین‌های گازی و موتور هواپیماها کرده است که محصولات فناورانه ارزشمندی در سطح جهانی محسوب می‌شوند.
وی افزود: بنگاه‌ها پیش از هرچیز نیازمند بازار مناسبی برای فروش محصولات خود هستند و بدترین رقیب تولید فعلی کشور در بازار پدیده قاچاق است.
مدیر عامل شرکت مپنا در تشریح موانع تولید کشور یادآور شد: برای برخی کشورهای اروپایی نرخ سپرده‌گذاری همراه با هزینه است حال آنکه در داخل کشور، بسیاری از سرمایه‌ها با سودهای فعلی بانکی تمایل چندانی برای ورود به عرصه تولید نخواهند داشت.
وی با اشاره به وجود قوانین دست و پاگیر مالیاتی در کشور پیشنهاد کرد: با ارائه تخفیف مالیاتی به بنگاه‌های بزرگ مشروط بر هزینه کرد مبلغ آن تخفیف در تحقیق و توسعه مرتبط می‌توان به توسعه اقتصاد دانش بنیان یاری رساند.
علی آبادی ادامه داد: تجمیع ظرفیت‌های شرکتها در جهت پیشبرد یک مگاپروژه در سطح ملی می‌تواند اثربخشی بزرگی را برای توسعه کشور رقم زند.
نماینده شرکت بوتان: شرکتهای موفق جهانی معافیت‌هایی را برای توسعه صادرات دریافت می‌کنند
حاتمی از شرکت بوتان گفت: در مقایسه شرکتهای بزرگی که هزینه قابل توجهی را به امر تحقیق و توسعه اختصاص می‌دهند باید میزان درآمد آنها و سطح بازار پیش‌روی آنها را ابتدا محاسبه کرد و سپس امکانات بهره‌گیری از تجارب آنها در داخل را مورد توجه قرار داد.
وی افزود: بسیاری از شرکتهای موفق جهانی نه تنها در بحث صادرات هیچ محدودیت و مانعی برای فروش ندارند که معافیت‌هایی نیز برای توسعه صادرات دریافت می‌کنند.
حاتمی گفت: توجه به سطح دانش‌فنی و توسعه اطلاعات دانشجویان دانشگاه‌ها از دیگر مواردی است که در زمینه آموزش دانشجوبان باید مورد توجه قرار گیرد.
عضو کمیسیون اقتصاد نوآوری اتاق بازرگانی تهران:صرفا انتشار مقالات پژوهشی نمی‌تواند منجر به افزایش تولید ناخالص ملی شود
فرزین فردیس عضو کمیسیون اقتصاد نوآوری اتاق بازرگانی تهران با اشاره به تجربه ثبت پتنت در شرکت هوآوی(Huawei) گفت: در سال ۲۰۱۸ بیشترین تعداد پتنت ثبت شده (در همه کشورهای دنیا) در دنیا متعلق به شرکت هوآوی بوده و جالب‌تر اینکه در سه سال گذشته چین در تعداد ثبت پتنت اول بوده است.
وی افزود: ثبت پتنت از جمله نتایج حاصل از پژوهش است که امروزه در تولید ناخالص ملی(GDP) دولتها اثرگذار بوده است.
فردیس با تأکید بر این نکته که تنها انتشار یک مقاله پژوهشی نمی‌تواند منجر به افزایش تولید ناخالص ملی کشورها شود گفت: ما در حال حاضر رتبه شانزدهم تولید علم دنیا را در اختیار داریم اما رتبه آیا در رتبه فناوری هم به این اندازه پیشتاز هستیم؟
عضو کمیسیون اقتصاد نوآوری اتاق بازرگانی تهران ادامه داد: ما تا زمانی که در کشور اقدام به تولید رانت می-کنیم، چیزی به نام بهره‌وری و یا اقتصاد دانش بنیان نمی‌تواند معنای واقعی پیدا کند.
وی با اشاره به عدم رغبت پتروشیمی‌ها برای تولید کاتالیست‌ها و یا تمرکز بر فرآیند تولید دانش در این زمینه خاطرنشان کرد: وقتی می‌توان با لابی‌گری هزینه تمام شده برای سودآوری در این زمینه را به راحتی کاهش داد، چه لزومی است که برای فرآیند تولید دانش که مقوله‌ای دیربازده است سرمایه‌گذاری کرد؟
فردیس با انتقاد از روند ارائه ارز دولتی در کشور ادامه داد: وقتی در کشور به این مقدار یارانه انرژی اختصاص می‌دهیم، در واقع داریم افراد را به این سمت تشویق می‌کنیم که چگونه می‌توانند به جای تمرکز بر بهره‌وری به منابع ارزانتر متصل شوند.
عضو کمیسیون اقتصاد نوآوری اتاق بازرگانی تهران تأکید کرد: اتاق بازرگانی تهران آمادگی دارد هرگونه اطلاعات در دسترس از بخش خصوصی را در اختیار شورای عالی انقلاب فرهنگی قرار دهد و معتقدیم باید تلاش جدی داشت تا شرکتهای توانمند سالم خصوصی را به درستی احصاء کرده تسهیلات لازم برای پیشرفت در حوزه فناوری‌های اولویت‌دار کشور را به آنها اختصاص دهیم.
نماینده شرکت دیجی کالا: نیازمند تعریف برندهای معتبر برای مردم کشور هستیم
موسوی نماینده شرکت دیجی کالا گفت: کشور ما برای آنکه در مسیر تولید مناسب قرار گیرد، نیازمند تعریف برندهای معتبر برای مردم کشور است.
وی افزود: نقش رسانه‌ها در تصویرسازی مثبت از برندها در بازار داخلی نقش بی‌بدیلی است که نیاز است به آن اهمیت داده شود و این در حالیست که رسانه ملی هرگونه تبلیغ برندهای ملی را محدود کرده و منوط به تامین مالی می‌داند درحالیکه همین رسانه به راحتی برندهای بین المللی را در برنامه‌های مختلف خود تحت عنوان سرگرمی یا دانش و فناوری تبلیغ می‌نماید.
رئیس هیئت مدیره هلدینگ آریان کیمیا تک: تنها مسیر ایجاد ارزش افزوده توجه به مقوله دانش بنیان است
علیرضا کیانی رئیس هیئت مدیره هلدینگ آریان کیمیا تک با اشاره به قوانین دست و پاگیر دولتی در ارائه محصول به بازار داخلی گفت: می‌توان با راه‌کارهایی که هماهنگی و همکاری دولت را نیز می‌طلبد به عرضه و صادرات محصولات در کشورهای همجوار مبادرت داشت.
وی افزود: می‌توان با ایجاد گروهی مشترک میان تولیدکنندگان عرصه‌های مختلف به توسعه پروژه‌ها و اهداف کلان مشترک برای عرضه محصولات در بازارهای بزرگ جهانی اقدام کرد.
کیانی در ادامه خاطرنشان کرد: تنها مسیر باقیمانده برای کاهش فقر و ایجاد ارزش افزوده همین مسیر دانش-بنیان البته در سطح کلان و با مشارکت گروهی از کارآفرینان بزرگ ملی است. وی به مزیتهای قابل توجهی اعم از تولید، بازاریابی، دسترسی به منابع مالی، اطلاعاتی و تامین و تدارکات اشاره کرد که شرکتهای دانش بنیان کوچک نیازمند آنها هستند در حالیکه شرکتهای بزرگ کارآفرین همه آنها را در اختیار دارند.
وی افزود: بخش خصوصی می‌تواند با ایجاد بنگاه معاملاتی در جهت اتصال ظرفیت‌های مختلف برای توسعه اقتصاد دانش بنیان در سطح بین‌المللی اقدام به همکاری با دولت کند.
رئیس هیئت مدیره هلدینگ آریان کیمیاتک خاطرنشان کرد: با ایجاد مزایای مالیاتی و تسهیلات سودآور برای شرکتهای خصوصی به صورتی که عرصه رقابت گروهی را نیز فراهم آورد، می‌توان به توسعه اقتصاد دانش-بنیان کمک کرد.
وی افزود: شفاف‌سازی سوابق مالیِ شرکتهای خصوصی در ایجاد مکانیزم اعتبارسنجی برای ارائه تسهیلات و مزایای مذکور می‌تواند محور اصلی برای هدایت هدفمند در این عرصه باشد تا از این طریق دولت نگرانی کمتری در تخصیص اعتبارات به این گونه شرکتها داشته باشد.
رئیس سابق سازمان بازنشستگی کشور:اقتصاد رانتی از پیشبرد و توسعه اقتصاد دانش‌بنیان ممانعت به عمل می‌آورد
سیدمیعاد صالحی رئیس سابق سازمان بازنشستگی کشور گفت: به نظر می‌رسد مسائل پیش روی شرکت-های خصوصی و خصولتی از جمله مسائل مهم در رابطه با مبحث اقتصاد دانش‌بنیان باشد.
وی افزود: متأسفانه فضای اقتصاد رانتی در کشور از پیشبرد و توسعه اقتصاد دانش‌بنیان ممانعت به عمل می‌آورد.
آقای صالحی ادامه داد: به جای پول‌پاشی در مبحث اقتصاد دانش‌بنیان بایستی به ایجاد نیروی محرکه در این عرصه با تشکیل بنگاه‌های پیشرو اقدام کرد و برای بنگاه‌های موفق در این عرصه تسهیلات لازم را ارائه کرد.
عاملی: اعضای ستاد نقشه جامع علمی باید افرادی باشند که بیشترین سهم را در حوزه مربوطه دارند
عاملی در پایان این جلسه خاطرنشان کرد: بایستی در تشکیل جلسات این‌چنینی کارگزاران اصلی هر حوزه حضور داشته باشند که خوشبختانه در این جلسه شاهد حضور افراد موثر در حوزه اقتصاد دانش بنیان بوده‌ایم.
دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی افزود: نظر ما بر این است که اعضای اصلی در ستاد نقشه جامع علمی کشور و سایر کمیسیون‌ها باید افرادی باشند که بیشترین سهم را در حوزه مربوطه برعهده دارند.
وی با اشاره به نام‌گذاری سال‌ها توسط مقام معظم رهبری(مدظله‌العالی) گفت: ایشان در ده سال گذشته علیرغم توجه زیادی که به عرصه فرهنگی و دینی داشته‌اند، شعار سال را موضوع اقتصادی گذاشته‌اند.
عاملی ادامه داد: اقتصاد مقاومتی همان اقتصاد منهای موانع و اقتصاد موثر و توانا است، ضمن آنکه در راهبرد گام دوم انقلاب اسلامی نیز راهبرد دوم مقوله اقتصادی بعد از علم و فناوری بوده است.
وی افزود: ما باید در عین توجه به سختی‌های کار مدل مطلوب را نیز به خوبی مورد توجه قرار داده به نقاط مثبت و ظرفیت‌ها نیز تأکید داشته باشیم.
استاد گروه ارتباطات دانشگاه تهران گفت: فضای توجه به ظرفیت‌ها و راهکارها نیز باید مورد توجه قرار گیرد و با تمرکز بر نقاط اولویت‌دار در قالب‌هایی چون کنسرسیوم و بهره‌گیری از منابع و ظرفیت‌های ایران می‌تواند در همین راستا مورد توجه قرار گیرد.
در خاتمه عاملی به تصمیم دبیرخانه شورای عالی انقلاب فرهنگی در تشکیل کمیسیون فناوری، نوآوری و اقتصاد دانش بنیان اشاره کرد که قرار است این مسیر را تا نهایی سازی سیاست های اقتصاد دانش بنیان ادامه دهد و متشکل از کارآفرینان بزرگ ملی، بخش دانش بنیان و دستگاه‌های مربوطه است.
گفتنی است شرکت های دیگر حاضر در جلسه عبارت بودند از مدیران عامل شرکت های کروز، بهمن موتور و تک ماکارون که به همراه مدیران عامل شرکت کاله، نماینده ایران خودرو و سایپا، در جلسه اول نظرات خود را بیان کردند.
