داروی ضداضطراب بیماران اعصاب و روان کمیاب شده‌است

مریم رسولیان (رئیس انجمن روانپزشکی ایران) در گفت‌و گو با خبرنگار ایلنا در ارتباط با حمایت‌های اجتماعی از بیماران اعصاب و روان، گفت: مشکل حمایت‌های اجتماعی بیماران مزمن اعصاب و روان جدا از مشکلات جامعه نیست. یعنی کارکرد نهادهائی که متولی حمایت از اقشار محروم یا آسیب‌دیده جامعه هستند، مدلی نیسا که توسط آن توانمندسازی اجتماعی برای آسیب‌دیدگان حاصل شود. شاید بتوان گفت که به تازگی توانمندسازی را شروع کرده‌اند. در گذشته مدل حمایت‌های اجتماعی این بود که پول بدهند یا نیازهای فوری آنان را برآورده کنند، اما به تازگی انجمن‌هایی که در جهت حمایت از اقشار فعالیت می‌کنند، سعی در توانمندسازی آنان دارد. همین مدل برای بیماران اعصاب و روان هم صادق است. 

وی در ادامه گفت: با توجه به اینکه بیماری اعصاب و روان یک بیماری طولانی مدت و مستمر است و روی عملکرد، ذهنیت فرد و ارتباطش با محیط و جامعه اثر می‌گذارد، نیاز به حمایت دارند.  بخشی از مشکل بیماران اعصاب و روان، مشکلات فیزیولوژی مغزی آنها است و بخشی از مشکلاتشان واکنش جامعه نسبت به آنها یا همان برچسب خوردن بیماران است. جامعه‌ای که به این بیماران آسیب می‌زند از خانواده و افراد درجه یک و دو آغاز می‌شود.این واکنش‌ها از باورها و پیش‌داروری‌هایی است که افراد در ذهن خود دارند.

مریم رسولیان با تاکید بر اهمیت اقدامات بین‌سازمانی در حمایت از بیماران اعصاب و روان اشاره کرد: همه این  رفتارها منجر به این می‌شود که فرد در ارتباطاتش مشکل پیدا کند و طرح درخواست‌ها و نیازهایش مشکل پیدا خواهد کرد. به همین جهت باید نهادها و سیستم‌هایی وجود داشته باشند که حمایت کننده اجتماعی این بیماران باشند. اما واقعیت این است که اینگونه حمایت‌ها در کشور ما بسیار ضعیف است. دلیل ضعف حمایت‌های اجتماعی بخصوص در ارتباط با بیماران اعصاب روان آن است که اولا، نیاز به یک منظر وسیع‌تر است. دوما یک فعالیت بین‌بخشی نیاز است تا به این مشکلات پرداخته شود. یعنی سازمان‌های مختلفی باید با هم همکاری بکنند تا نیاز این جامعه مرتفع شود. 

وی در این باره افزود: سازمان‌هایی مانند وزارت کار، شهرداری، بهزیستی، آموزش و پرورش و .. باید بستر این حمایت را فراهم کنند. باید توجه کنند که مسئله بیماران اعصاب و روان تنها مسئله اقتصادی نیست. گاها افرادی که بسیار مرفه هستند و یک بیمار دارند به شدت تحت تاثیر فشار هستند. مهم‌تر از همه بیماری که قادر به بازتوانی و بازگشت به اجتماع است، بیماری که به جای سربار جامعه بودن می تواند یاری دهنده جامعه باشد، ما او را با سیستم‌های ناتوان جامعه خود ناتوان می‌کنیم. 

رئیس انجمن روانپزشکی ایران گفت: مثال واضح بیماران اعصاب و روان مانند کسی است که معلولیت جسمی دارد و باید با ویلچر تردد کند، اما ذهن بسیار باهوشی دارد. این فرد به علت فقدان وسایل لازم برای تردد در جامعه تبدیل می‌شود به انسان ناتوان. این فرد لیبل ناتوانی می‌خورد در حالی که اگر شهر مناسب‌سازی شده بود، معلولیت این فرد مانع شکوفائی او نبود. عدم مناسب‌سازی شهر است که باعث می‌شود یک انسان معلول به ناتوانی دچار شود، و بشود آدمی که اگر می خواهد سرکار هم برود کسی باید با او همراه شود و یاری‌اش کند. همین اتفاق در سطح کلان آن برای بیماران روانی می‌افتد. 

رسولیان ضمن تاکید بر نیاز بیماران اعصاب به احساس امنیت در جامعه گفت: رهائی از این مشکلات نیاز به  نگرش صحیح و ترویج آن توسط متولیان بهداشت روان و روانپزشکان، افراد جامعه، خانواده‌ها و بویژه  خود افراد بیمار دارد. همچنین نیاز به یک فعالیت بین بخشی واقعی و نه شعارگونه است.

رسولیان با تاکید بر اهمیت تشکیل انجمن  برای بیماران اعصاب و روان گفت: بسیاری از بیماران خود برای تشکیل انجمن‌های مردمی اقدام می کنند. اما در حوزه بیماران اعصاب و روان لازم است خانواده‌های آنها یاری کنند تا انجمن‌های بخصوص این بیماران شکل بگیرد.

وی در ارتباط با مشکلات داروئی بیماران اعصاب و روان گفت: تا الان هیچ تحقیق علمی که مبین کیفیت بهتر داروی خارجی از ایرانی یا بالعکس باشد وجود ندارد. اما تجویز دارو برای بیماران از سوی پزشکان یک تجربه شخصی و بالینی است و آن را نمی‌شود تعمیم داد. بطور کلی در یک دوره‌ای وضعیت داروی بیماران اعصاب و روان ما بسیار بد بود. ما در تهیه داروهای خیلی رایج مشکل داشتیم. داروئی مثل فلوکستین که خیلی رایج استفاده می‌شود تقریبا نبود. به شدت بیماران با مشکل روبرو بودند. الآن کمی بهتر شده است. یعنی دارو هست و به تعداد محدود می‌دهند. متاسفانه اتفاقی که می افتد بدین گونه  است که آن چند تا داروئی که کمبود داشت می‌آید و یک سری داروی دیگر کمبود پیدا می‌کنند.الان داروی ضد اضطراب بوسپیرون بسیار کمیاب شده است. بنظر می‌آید که تعادل و تنظیم بازار دارو وجود ندارد. 

رسولیان در ارتباط با تشکیل راهنمای بالینی روانپزشکی گفت: دو سال است که منتظریم راهنمای بالینی روانپزشکی را تدوین کنند. این راهنمای بالینی به بیماران، بیمه‌ها و پزشکان کمک خواهد کرد.  به کرات با وزارت بهداشت رایزنی شده است. وزارت بهداشت به دانشگاه تهران واگذار کرد، اما همچنان این راهنمای بالینی در دست‌انداز گیر افتاده است. این راهنمای بالینی هم از نظر ما، هم از نظر وزارت بهداشت، هم از نظر تامین اجتماعی  لازم است و در آن هیچ شکی نیست. در همه جای دنیا راهنمای بالینی ملاک عمل و قضاوت بیمه‌ها و پزشکان و ... هستند.