چرای بیش از حد دام اهلی از مشکلات بزرگ کوهپایه دماوند است

حوزه آبریز رودخانه لار در کوهپایه‌های دماوند بالغ بر 75 هزار هکتار وسعت دارد که در حوزه دو استان تهران و مازندران قرار گرفته است. پارک ملی لار، یکی از ارزشمندترین ذخایر طبیعی کشور نیز با وسعت 31 هزار هکتار در این ناحیه واقع شده است.

ظهرابی اضافه کرد: تنها در حوزه پارک ملی لار و منطقه شکار ممنوع لار، پروانه چرای بیش از 85 هزار رأس دام اهلی صادر شده که پروانه 40 هزار راس تنها در پارک ملی لار است.

سازمان جنگل‌ها و مراتع موظف به تعیین مرتع جایگزین است

به گفته ظهرابی، ارتقای سطح حفاظتی لار به پارک ملی به صورت مشروط در شورای عالی حفاظت محیط زیست به تصویب رسیده و مقرر شده که تکلیف دامداران پارک ملی لار توسط دولت مشخص شود. اما تاکنون اقدامی در این زمینه صورت نگرفته است.

وی تاکید کرد: براساس قوانین و مقررات، چرای دام در پارک های ملی ممنوع است.

وی ادامه داد: بخشی از این مراتع ییلاقی در اختیار افراد حقیقی و عشایر است و بخشی دیگر نیز در اختیار دستگاه‌ها و نهادها است که در شرایط کنونی مراتع و اهمیت آب شرب تهران، دامداری سنتی و رمه گردانی توسط واحدهای نظامی، دستگاه های دولتی و نهادهای عمومی هیچ توجیهی ندارد و ظلم به ساکنان تهران است.

چند روز قبل، روزنامه «آفتاب یزد» در گزارشی از حضور بیش از ظرفیت دام‌اهلی و چهارپایان در کوهپایه‌های دماوند خبر داده بود. ظهرابی با تایید چرای مفرط دام اهلی در این منطقه گفت: موضوع دام‌های اهلی در قله دماوند و کوهپایه‌های آن، در حوزه مسئولیت سازمان جنگل‌ها و مراتع کشور است.

معاون محیط زیست طبیعی سازمان حفاظت محیط زیست خاطرنشان کرد: ارتفاعات بالای 4000 متری قله دماوند به عنوان اثر طبیعی-ملی تحت حفاظت این سازمان است. همچنین در ارتفاعات پایین‌تر قله دماوند، منطقه شکار ممنوع لار قرار دارد که حوزه مسئولیت سازمان حفاظت محیط زیست در این منطقه، جلوگیری از شکار و صید غیرمجاز است.

وی گفت: متاسفانه در این مناطق و در حوزه آبریز دشت لار، شاهد حضور دام غیرمجاز هستیم هرچند که معتقدیم سازمان جنگل‌های و مراتع کشور باید با ممیزی جدید مراتع، تعداد پروانه‌های چرا در این منطقه را کاهش دهد.

ظهرابی تاکید کرد: این کاهش تعداد پروانه‌های چرا در حوزه آبریز لار، پیش از این هم در سال 1382 توسط شورای عالی امنیت ملی به سازمان جنگل‌ها و مراتع تکلیف شده بود. چرا که سد لار به عنوان یکی از منابع آب شرب شهر تهران در این حوزه قرار دارد و حضور بیش از ظرفیت دام اهلی در این منطقه با تخریب پوشش گیاهی و ایجاد آلودگی، بر کمیت و کیفیت آب اثر گذار است. اما تاکنون نه تنها اقدامی صورت نگرفته که چند برابر حد مجاز در پروانه‌های چرا، دام اهلی به این منطقه وارد می‌شود.

طبیعت گردی، معیشت جایگزین مناسبی برای دامداران است

معاون محیط زیست طبیعی سازمان حفاظت محیط زیست همچنین تصریح کرد: برای کنترل دام اهلی در منطقه لار و کوهپایه‌های دماوند، نیازمند تشکیل ستاد ساماندهی دام هستیم تا علاوه بر کنترل ورود و خروج دام، واکسیناسیون دام اهلی و ممیزی مجدد مراتع نیز صورت گیرد.

او گفت: ورود دام اهلی بدون نظارت، علاوه بر تحت فشار قرار دادن منطقه و پوشش گیاهی، می‌تواند موجبات شیوع بیماری‌های حیات‌وحش نظیر طاعون نشخوارکنندگان کوچک (پی.پی.آر) را نیز فراهم کند که باعث از دست رفتن جمعیت حیات‌وحش در این منطقه می‌شود.

ظهرابی با بیان اینکه طبیعت گردی برنامه‌ریزی شده و ضابطه‌مند می‌تواند به عنوان معیشت جایگزین برای دامداران منطقه مطرح شود گفت: علاوه بر حضور دام اهلی مازاد در منطقه، گردشگری بی‌ضابطه نیز از دیگر مشکلات این منطقه است. در طرح مدیریت پارک ملی لار، اکوتوریسم با مشارکت مستقیم جامعه محلی پیش‌بینی شده که در صورت همکاری سایر دستگاه‌ها، اجرای این طرح مدیریت می‌تواند هم گردشگری را در منطقه ضابطه‌مند کند، هم معیشتی جایگزین برای دام‌داران منطقه به وجود آورد.