تشریح جزییات "سنجش هوش" برای ورود به مدارس سمپاد/دانش‌آموزانی که فقط پشتکار دارند، نمی‌توانند راه یابند

فاطمه مهاجرانی (سرپرست مرکز ملی پرورش استعدادهای درخشان و دانش پژوهان جوان) در خصوص روند و چگونگی برگزاری آزمون سنجش هوش برای ورود به مدارس استعدادهای درخشان به خبرنگار ایلنا گفت: روند برگزاری سنجش هوش به این صورت است که یک آزمون با سوالات تستی و تشریحی از دانش‌آموزان گرفته می‌شود. طبیعتا هدف استعدادیابی نیست، بلکه هدف سنجش هوش و توانایی حل مساله دانش‌آموزان است.

به گفته سرپرست مرکز ملی پرورش استعدادهای درخشان و دانش پژوهان جوان، زمان دقیق برگزاری آزمون سنجش هوش پنجم مردادماه است.

وی در پاسخ به این سوال که سنجش هوش چه تفاوتی با آزمون‌های سال‌های گذشته دارد، توضیح داد: وقتی فقط پیشرفت تحصیلی دانش آموز را اندازه‌گیری می‌کنیم یا در واقع دانش آموز را از روی پیشرفت تحصیلی می‌سنجیم، مسلما آن بچه‌هایی که صرفا سخت‌کوش هستند، بهتر می‌توانند به این حوزه ورود پیدا کنند، ولی وقتی با روش سنجش هوش پیش می‌رویم این قضیه فرق دارد. ما در این جا نمی‌خواهیم صرفا به پیشرفت تحصیلی بپردازیم.

او در پاسخ به این سوال که آیا این تست هوش می‌تواند همه ظرفیت بچه‌ها را کشف کند، ‌گفت: دقیقا نه، هیچ تستی نیست که بگوییم در یک زمان می‌تواند همه ظرفیت‌های بچه‌ها را اندازه‌گیری کند، ولی گاهی می‌گوییم این روند بهترین است و یا این روش بهینه است. سنجش هوش نیز برای ما روش بهینه‌ای است، ولی نمی‌توانیم بگوییم بهتر است.

مهاجرانی خاطرنشان کرد: آنچه که برای ما مطلوب است، این است آموزش ابتدایی تعدادی از دانش آموزانش را به عنوان بچه‌های ویژه و متفاوت شناسایی کرده و به  ما معرفی کند و ما فقط آنها را مورد سنجش قرار دهیم، اما مطلوب با آن چیزی که موجود است، متفاوت است. واقعیت این است که اگر بخواهیم بگوییم چقدر با آنچه مطلوبمان است، فاصله داریم شاید بتوان گفت چند سال. ولی این مسیر سعی و خطا نیست. من اصلا اسم آن را سعی و خطاب نمی‌گذارم سنجش هوش شیوه‌ای است که حتما خیلی منطقی‌تر از پیشرفت تحصیلی خواهد بود.

او افزود: سمپاد مدرسه‌ای است برای افرادی با ویژگی‌های خاص، یعنی افرادی که توانایی حل مساله، ادراک و تحلیل بالاتری نسبت به دیگران دارند. آدم‌های معمولی اگر به ضرب و کلاس و آموزش وارد این مدارس شوند اذیت خواهند شد، لذا تفاوتی که در حال حاضر وجود دارد این است؛ دانش آموزانی که فقط پشتکار دارند در این قضیه نمی‌توانند موفق شوند. من اینجا تاکید کنم که پشتکار بسیار خصلت خوبی است، اما از آنجا که حجم کار در این مدارس زیاد است، بچه‌هایی که با ضریب هوشی پایین‌تر می‌آیند و فقط پشتکار دارند در این مدارس اذیت می‌شوند.

وی در خصوص نتایج ارزیابی کارشناسان سنجش هوش برای چگونگی این سنجش گفت: در این حوزه متخصصانی هستند که در زمینه سنجش و اندازه‌گیری هوش ابزارهایی را طراحی می‌کنند تا بتواند هوش افراد را اندازه گیری کند. این بدان معنا نیست که آنچه ما ارائه می‌دهیم آی‌کیو بچه‌هاست. ما از میزان آی‌کیو در این آزمون اطلاعاتی نمی‌دهیم، بلکه امتیازی را می‌دهیم که در واقع نمایه و یا شناسه‌ای از آی‌کیو بچه‌هاست. اصلا اینطور نیست که بگوییم اگر کسی در این آزمون قبول نشد آی‌کیو پایینی دارند.

سرپرست مرکز ملی پرورش استعدادهای درخشان و دانش پژوهان جوان در پاسخ به این سوال که با وجود این روش آیا دیگر جای نگرانی برای جاماندن دانش آموزان هوش برتر وجود ندارد؟ گفت: همیشه این نگرانی وجود دارد. ما نمی‌توانیم بگوییم با این شیوه خطر و نگرانی را به صفر رسانده‌ایم، همیشه این خطر وجود دارد. در همه کشورها شیوه‌هایی وجود دارد که دانش آموزانشان را تربیت یا تقویت کنند. آنها نیز با شیوه‌های مختلفی مثل جشنواره‌ها، تلنت‌شوها و... به نوعی استعدادهای بچه‌ها را شناسایی می‌کنند. لذا این نگرانی برای ما هم همیشه وجود دارد و اصلا نمی‌توانیم بگوییم که خطر صفر شده است.

او ادامه داد: اما نکته‌ای که امسال را نسبت به سال گذشته متمایز می‌کند این است که منتظر هستیم بچه‌هایی که ظرفیت‌های ذهنی بالاتری دارند از این سنجش موفق بیرون بیایند.

مهاجرانی درخصوص اطلاع‌رسانی به والدینی که می‌خواهند فرزندانشان را به مدارس سمپاد بفرستند، گفت: در سایت‌های مختلف اطلاع‌رسانی شده همچنین در خبری که به نقل از دکتر عمادی منتشر کرد این موضوع منعکس شد و شبکه خبر نیز زیرنویس کرده است. در هر صورت والدینی که پیگیر این قضیه باشند قاعدتا باید از همین طریق اطلاعات را کسب کرده باشد.

سرپرست مرکز ملی پرورش استعدادهای درخشان و دانش پژوهان جوان در پایان اظهار داشت:‌ والدین بدانند که اصلا اینگونه نیست که اگر فرزندشان وارد مدرسه سمپاد نشد، موفقیت آن‌ها تحت تاثیر قرار گرفته است. راه‌های رسیدن به موفقیت بسیار متفاوت است و اصلا اینگونه نیست که سمپاد مساوی با موفقیت باشد.موفقیت یک موضوع فردی است و هر کسی باید مسیر خودش را پیدا کند.