الهام امین‌زاده:
تعامل با نهادهای امنیتی و قضایی موجب ایجاد فضای اطمینان بخش در دانشگاهها می‌شود
الهام امین‌زاده با بیان اینکه ضرورت تعامل با نهادهای خارج از دانشگاه ضرورتی ناگزیر می باشد،گفت: معتقدم نگاه تعامل گرایانه با نهادهای امنیتی و قضایی موجب ایجاد فضای اطمینان بخش در دانشگاهها خواهد شد و قانون محوری باعث پیش گیری از بروز جو امنیتی خواهد گردید.
کابینه دوازدهم در حالی معرفی شد که یک جای خالی در لیست اعلامی دکتر روحانی به مجلس بود و آن نیز وزارت علوم، تحقیقات و فناوری بود. وزارتخانه ای که در دولت اول آقای روحانی نیزانتخاب وزیر آن با مسائل بسیاری مواجه بود و این امر نشان از حساسیت زیاد گروه ها و جریانهای مختلف در کشور به کانون مدیریت آموزش عالی دارد. بر این اساس پس از معرفی سرپرست برای این وزارتخانه، شاهد گمانه زنی ها و نیز تلاش هایی از سوی برخی افراد و گروه ها جهت تصدی این وزارتخانه هستیم و این امر باعث شده است که معرفی وزیر آن تاکنون به نتیجه نرسد. این در حالی است که یکی از افرادی که این روزها به صورت جدی به عنوان یکی از گزینه وزارت علوم دولت دوازدهم معرفی می‌شود دکتر الهام امین زاده معاون حقوقی و دستیار ویژه رئیس جمهور در امور حقوق شهروندی در دولت یازدهم است که سابقه نمایندگی مجلس را نیز در کارنامه خود دارد. امین زاده که همواره به عنوان فردی معتدل، علمی و فراجناحی شناخته می شود، گزینه ای مقبول در جامعه دانشگاهی نیز می باشد. زیرا علاوه بر عضویت هیات علمی، دارای سابقه مدیریت دانشگاهی و فعالیت های علمی تاثیرگذار نیز هست. این امر در کنار سوابق دولت، مجلس و نیز حضور وی به عنوان بانویی توانمند در عرصه مدیریتی کشور با ویژگی های تعامل گرایانه با نهادهای مختلف اجرایی، مذهبی و حاکمیتی می تواند پاسخی به مهم ترین مطالبه مغفول مانده حامیان دولت در دولت دوازدهم مبنی بر معرفی وزیر زن نیز باشد و ایشان را تبدیل به گزینه ای معقول و قابل اطمینان در این حوزه نموده است. هر چند پس از جدی شدن طرح وی به عنوان گزینه این وزارتخانه، شاهد بی انصافی هایی نسبت به ایشان در فضای رسانه ای کشور بودیم که واکنشی به آن مسائل نشان ندادند همانند رفتارهای مشابهی که در تدوین منشور حقوق شهروندی از سوی ایشان ملاحظه گردید. در ادامه متن گفت و گو با ایشان را از نظر می گذرانید.
خانم دکتر یکی از مسائلی که به ویژه اخیرا در فضای رسانه ای در خصوص شما طرح شد، درباره وابستگی های سیاسی شما بوده است. پیش از طرح هر گونه سوالی مایل هستیم دیدگاهتان را در این خصوص بیشتر آشنا شویم؟
بنده همواره سعی کرده ام خارج از گروه ها و جریان های سیاسی و در راستای منافع ملی حرکت کنم. هیچ وقت خود را در قالب حزب یا گروه سیاسی ندیده ام و مبنای من برای تلاش، عملگرایی در مسیر اصلاح و بهبود و نیز رعایت اصول اخلاقی در جامعه هست از اینرو هیچ وقت خود را تابع جریانهای سیاسی ندانسته ام و فکر می کنم در شرایط امروز جامعه، آنجا که سخن از منافع ملی است، اصطلاحات رایج اصلاح طلب و اصولگرا رنگ می بازند. البته باید بگویم در گذشته گرایش های مختلفی از این جانب حمایت نموده اند. درمقطعی بسیاری از دوستان ما با ویژگی های مشابه بنده در لیست های انتخاباتی حضور داشتند و بدلیل همین روحیه در لیست های بعدی حضور نداشتیم زیرا مبانی کار ما و اصول ما چارچوب خود را دارد و نمی توانم خارج از باور درونی خود حرکت کنم و میانه روی و اعتدال در رفتار و باور را مسیری صحیح و لازم در جهت اصلاح و بهبود امور میدانم.
این روزها مباحث زیادی در خصوص معرفی جنابعالی به عنوان وزیر علوم مطرح می باشد. چقدر این امر را می توان محتمل دانست؟
برای وزارت علوم تاکنون گزینه های بسیاری مطرح شده است، لیکن فارغ از اینکه چه فردی انتخاب شود، بایستی دید چه رویکردی باید انتخاب گردد. ما امروزه ملاحظه می کنیم در حوزه علم و آموزش عالی علیرغم زحماتی که کشیده شده و پیشرفت هایی که صورت گرفته است شاهد مشکلات متعددی هستیم. اکنون با طیف وسیع فارغ التحصیلان فاقد شغل روبرو هستیم زیرا طی سال های گذشته با توسعه کمی مراکز آموزش عالی، دانش آموختگان زیادی در مقاطع بالای تحصیلی وارد بازار کار شده اند که ظرفیت جذب همه آنها وجود نداشته، در عوض دانش آموختگان در مقاطع پائین تر که مهارت آموزی کرده باشند کم داریم و جامعه نیز گرایش کمتری به تحصیل همراه با کسب مهارت نشان داده است. توسعه کمی دانشگاهها بر کیفیت آموزشی و پژوهشی تاثیر گذاشته که باتوجه به تغییر هرم سنی جامعه، برای اصلاح این وضع برنامه ای تدوین کرده ام. در واقع ما شاهد مشکل مزمن عدم مدیریت بهینه منابع بوده ایم که هر چند تلاش بسیاری در دولت یازدهم انجام شده ولیکن با حجم انبوهی از مسائل انباشته از قبل در این حوزه مواجه هستیم که برخوردهای سیاسی با آنها موجب آسیب جدی شده است. حل این مسائل طبیعتا در یک دوره ممکن نبوده و نیست. بر این اساس فارغ از این که چقدر انتخاب بنده محتمل هست یا خیر باید ببینیم چه مسائلی اولویت دارند که بر اساس آن فردی با ویژگی های مناسب برای حل آنها با رویکردی مساله شناسانه و فراتر از نگرش های محدود سیاسی انتخاب شود. نکته مهم دیگر ضرورت وجود نگاهی بر آمده از رویکرد مدیریتی نتیجه گراست به این معنی که محتوا و شیوه آموزش و تحقیقات در راستای نیازهای روز کشور قرار گیرد. از سوی دیگر حوزه علوم انسانی نیاز به توجه جدی دارد که در سالهای پیشین تا اندازه ای مغفول مانده است. مسائل حقوقی وزارتخانه و دانشگاهها اعم از تملیک، رفع اختلافات و مالکیت معنوی که اساس رشد علمی است باید مورد توجه قرار گیرند.
همانگونه که خودتان نیز طرح کردید در حال حاضر حدود 4 میلیون و 600 هزار دانش آموخته بیکار در جامعه وجود دارد که همچنان به تعداد آنها نیز افزوده می گردد. در این خصوص چه طرح و برنامه ای در نظر دارید؟
همانطور که گفتم یکی از مسائل مهم بحث اشتغال و در نتیجه فراهم نمودن امکان مدیریت زندگی شخصی این افراد هست. در این خصوص از یک طرف شرایط حاکم بر وضعیت اقتصاد کشور باید بهبود یابد و از طرف دیگر توانمند سازی دانشجویان و آموزش کیفی آنها انجام شود. بر این اساس نگاه ما لاجرم دانشجویان فعلی و آینده را در اولویت خود قرار می دهد و لازم هست در مسیر کیفی سازی آموزش میان بخشهای دولتی و خصوصی با بدنه آموزش عالی تعامل صورت گیرد. در این خصوص لازم است طرح جامعی بر اساس ظرفیتهای موجود و به دور از نهادسازی های کاذب و تحمیل بار اضافی به سیستم تدوین شود. مساله دیگر در کنار آن مشارکت هرچه بیشتر دانشجویان در امور صنفی خویش است که علاوه بر ایجاد نشاط، شرایط را برای زندگی آتی آنها مهیا می کند. حل مسائل صنفی دانشجویان، کارمندان و اساتید می تواند انگیزه لازم را در این حوزه تقویت نماید.
خانم دکتر گفته می شود که دانشجویان از شرایط امنیتی دانشگاهها گله دارند، که به جهت خواستهای صنفی یا سیاسی برایشان ایجاد شده است. از اینرو برچیدن فضای امنیتی یکی از مطالبات از وزیر علوم جدید خواهد بود. شما برنامه‌ای برای اصلاح امور امنیتی دارید؟
یکی از مسائلی که نسبت به دانشگاه وجود داشته و موجب اعتراض هایی نیز شده است رویکرد هایی است که از سوی برخی نهادهای خارج از دانشگاه یا از سوی مسئولین خود دانشگاه اتخاذ شده است و تحت عنوان نگاه امنیتی مطرح می‌شود. طبیعتا دانشگاه محیطی برای کسب دانش و مهارت در جهت مشارکت در امور جامعه است از اینرو وجود فضای باز و مستقل در چارچوب منافع ملی و قانون اساسی و منشور حقوق شهروندی از ضرورت‌های یک دانشگاه سالم می باشد. بر این اساس معتقدم بدون آزادی اندیشه و بیان نمی توان به پیشرفت رسید. از اینرو استقلال داخلی دانشگاه ها باید حفظ شود و مدیریت دانشگاه توسط خود دانشگاهیان در زمینه های آموزشی، فرهنگی، امنیتی و رفاهی انجام شود. هرچند ضرورت تعامل با نهادهای خارج از دانشگاه ضرورتی ناگزیر می باشد مثلا جهت گیری های پژوهشی باید در جهت نیازهای کشور و با نظر سایر ارگانها و موسسات ذیربط تعیین گردد، ولیکن ورود به حوزه دانشجویی بایستی محدود به ضرورت هائی باشد. بر این اساس معتقدم نگاه تعامل گرایانه با نهادهای امنیتی و قضایی موجب ایجاد فضای اطمینان بخش در دانشگاهها خواهد شد و قانون محوری باعث پیش گیری از بروز جو امنیتی خواهد گردید. بدون شک فعالیت های تشکل‌های دانشجویی در چارچوب تعریف شده در فضای دانشگاهها و همچنین جامعه تأثیرگذار است. به همین دلیل نیز باید برای تشکل‌های دانشجویی اهمیت قائل شد زیرا این تشکل‌ها دارای تفکرات بالنده و سازنده‌ای هستند که می‌تواند در شکوفایی و پویایی محیط‌های علمی کشور موثر باشند. نکته دیگر اینکه تشکل‌های دانشجویی می‌توانند پل ارتباطی بدنه دانشگاه با جامعه و دولت باشند.
اگر شما به عنوان وزیر علوم معرفی گردید. دومین زنی خواهید بود که در تاریخ جمهوری اسلامی به وزارت رسیده است. در چنین وضعیتی شما چگونه مطالبات زنان را در کابینه نمایندگی خواهید کرد و چه برنامه هایی در این زمینه خواهید داشت؟
ببنید خارج از بحث معرفی وزیر زن باید به این نکته توجه کنیم که خانم ها نصف جامعه و بیش ازنصف جمعیت دانشگاهها را در بر می گیرند. البته بنده صرفا با اینکه حتما باید یک زن صرفا به دلیل جنسیت وزیر گردد مخالف هستم. ولیکن در جامعه و در ساخت مدیریتی آن امروزه بانوان توانمندی را ملاحظه می کنیم که با کسب تجربه های مدیریتی لازم زمینه را برای برعهده گرفتن چنین مسئولیتی دارند. روحیه بالا، جدیت، قانونمنداری و تلاش در اجرای درست مسئولیت ها از ویژگی های اصلی بیشتر بانوان در مناصب مدیریتی است و حتی کم ترین فسادها در دستگاه هایی می بینیم که مسئولیت آن با بانوان بوده است. بر این اساس طبیعتا تلاش در جهت ارتقا وضعیت و جایگاه بانوان در مسئولیت اجرایی و نیز افزایش نقش آنان در محیط های علمی ضرورتی ناگزیر در حوزه آموزش عالی هست و می توان زمینه را برای تربیت بانوان توانمند برای آینده مدیریت کشور از مقطع تحصیل در دانشگاهها فراهم نمود.
یکی از مباحثی که در جریان معرفی وزیر زن مطرح شد مخالفت برخی علما با فعالیت زنان در سمت های مهم اجرایی بوده است. با توجه به اینکه اخیرا شما دیدارهایی با علما داشته اید نظرتان در این خصوص چیست و دیدارها چه نتایجی داشت؟
در دیدارهایی که با علما داشتم شاهد نگاه مثبت آنها و راهنمایی برای امر آموزش عالی بودم. بنده بعد از مسئولیت حوزه شهروندی خدمت جناب آقای شهرستانی که نماینده آیت‌ا... سیستانی در ایران هستند، جناب آقای حسینی بوشهری، رییس سابق حوزه‌های علمیه، جناب آقای علوی گرگانی، جناب آقای علوی بروجردی، نوه آیت‌ا.. بروجردی، آیت الله دین پرور، ایت الله اختری، آیت الله طباطبایی، آیت الله اراکی، ایت الله حسینی شاهرودی و.. رسیدم تا به سیاق سابق از نظرات این بزرگواران بهره مند شوم؛ نکته جالب استقبال این بزرگان از حضور زنان در عرصه‌های مختلف مدیریت کشور بود و آنها حضور و فعالیت بانوان در عرصه های اجرایی کشور را حتی امری طبیعی بیان می کردند و از اینرو بحمدالله مسئله خاصی مطرح نشد. من فکر می کنم احتمالا دغدغه علما مصادیق باشد نه کلیت موضوع.
