تعلیم و تربیت بر مبنای سند تحول بنیادین باید جایگزین نظام آموزشی مبتنی بر رقابت شود

به گزارش ایلنا،‌ فخرالدین احمدی دانش‌آشتیانی در سومین همایش ملی روانشناسی مدرسه که در سالن همایش‌های اصلی دانشگاه الزهرا(س) برگزار شد، اظهار داشت: بر مبنای سند تحول بنیادین هدف آموزش و پرورش، تربیت انسان‌ها و رسیدن به مراتبی از حیات طیبه است و مفهوم آن، این است که آموزش و پرورش دو مقوله جدا از هم نیست.

وی ادامه داد: اگر بخواهیم کشور توسعه یافته‌ای در جهان باشیم، باید بیشترین سرمایه‌گذاری را در دوره ابتدایی انجام دهیم، بنابراین باید به مقوله پرورش بیش از آموزش بها دهیم.

دانش‌آشتیانی با اشاره به مشکلات نظام تعلیم و تربیت ایران، خاطرنشان کرد: بزرگترین معضل آموزشی، نبود فهم و درک مشترک از مأموریت نظام تعلیم و تربیت در مدرسه است که باعث شده است هدف خانواده، مجریان آموزشی و عوامل مدرسه معطوف «آموزش» و نه «پرورش» شود.

وی افزود: معلم صرف نظر از آموزش رسمی با نوع بیان، شیوه تدریس و رفتار با دانش‌آموزان می‌تواند علاوه بر معلم بودن، نقش یک مربی پرورشی را نیز ایفا کند و در این صورت است که آموزش با کیفیت بیشتری انجام خواهد شد.

وزیر آموزش و پرورش، نوع نگاه به برنامه‌ریزی درسی و تعدد کتب درسی را معضل دیگر نظام آموزشی ایران عنوان کرد و ادامه داد: در نظام برنامه‌ریزی درسی، بخش تربیت و مهارت‌های رفتاری به درستی شکل نگرفته است، در  این شرایط همواره سعی کردیم برای ایجاد یک رفتار، یک کتاب درسی جدید ایجاد کنیم و این باعث شده است که در هفته، سی و چند ساعت آموزش به دانش‌آموزان داده شود، در صورتی که این آموزش‌ها منجر به تغییر رفتار نمی‌شود.

وی با بیان اینکه در نظام‌های آموزشی موفق جهانی بحث آموزش از پرورش تفکیک نشده است، خاطرنشان کرد: در هیچ جای دنیا هدف نظام آموزشی کشور، تربیت دانش‌آموز متخصص نیست، بلکه هدف پرورش استعدادها و ارتقای مهارت‌های رفتاری در دانش‌آموزان است و این محقق نمی‌شود، مگر آنکه نگاه همه معلمان ابتدا تربیت و نه آموزش، باشد.

دانش‌آشتیانی با مذمت نظام آموزشی رقابتی، اظهار داشت: این مشکل در خانواده‌ها و مدارس وجود دارد که  دانش‌آموزان بر اساس نمره‌های درسی با هم مقایسه می‌شوند و تا این نگرش اصلاح نشود،  اهداف اصلی آموزش و پرورش محقق نخواهد شد.

وی، حجم کتب درسی را از دیگر معضلات نظام آموزشی کشور برشمرد و گفت: این مسئله نیز در خانواده‌ها علی رغم اعتراف آنها به زیاد بودن حجم کتب درسی وجود دارد که فرزندانشان را علاوه برآموزش رسمی مدرسه، در کلاس‌های مختلف آموزشی دیگر نیز ثبت نام می‌کنند که این موضوع نشان می‌دهد برای خانواده‌ها هم موضوع آموزش اهمیت بیشتری دارد.

وزیر آموزش و پرورش با گریز به نظام آموزشی فنلاند تصریح کرد: آموزش و پرورش فنلاند یکی از موفق‌ترین نظام‌های آموزشی جهان است که مهم‌ترین ویژگی آن کم بودن محتوای آموزشی در کتب درسی و توجه زیاد به مهارت های رفتاری در دانش‌آموزان است.

دانش‌آشتیانی ادامه داد: مقوله تربیت به فرهنگ هر منطقه و استان وابسته است و نمی‌توانیم با یک برنامه‌ریزی متمرکز و یکنواخت تربیت را در دانش‌آموزان نهادینه کنیم و این موضوع نیز باید در کتاب‌های درسی مدنظر قرار گیرد.

وی با بیان اینکه یادگیری زمانی اتفاق می‌افتد که انگیزه‌های درونی دانش‌آموزان تربیت شود، گفت: متأسفانه در نظام آموزشی فعلی برای ارتقای آموزش و رسیدن به یادگیری، انگیزه‌های بیرونی تقویت می‌شود و  باعث افزایش استرس و آسیب‌های اجتماعی در دانش‌آموزان می‌شود که این موضوع نیز به درک مشترک دانش‌آموزان، اولیا و مجریان آموزشی از ماموریت اصلی آموزش و پرورش بستگی دارد.

وزیر آموزش و پرورش، نشاط و شادابی مدارس را از دیگر وجوه اصلی مؤثر در تربیت دانش‌آموزان عنوان کرد و افزود: در نظام تعلیم و تربیت و مدرسه باید روابط  از «مکانیکی» به «فرا ارگانیکی» تغییر پیدا کند و در این صورت است که ما در مدارس به هیچ عنوان شاهد تنبیه‌بدنی و یا آسیب‌های اجتماعی نخواهیم بود و این موضوع می‌تواند در کیفیت آموزش و پرورش نیز مؤثر باشد.

وی به طرح سؤال‌های برای پاسخگویی از سوی اندیشمندان و صاحب نظران علوم تربیتی و روانشناسی پرداخت و گفت: این سؤال‌ها شامل «چگونه می‌توان به یک فهم و درک مشترک در بین مجریان آموزشی، معلمان و اولیای دانش‌آموزان در مأموریت‌های اصلی آموزش و پرورش رسید؟»، «چگونه می‌توان معلمان را علاوه بر فعالیت آموزشی در کلاس به مربیان تربیتی تبدیل کنیم؟» و «جایگاه واقعی روانشناسان، اساتید رشته‌های علوم تربیتی و روانشناسی و دانشجویان در چرخه نظام تعلیم و تربیت کجاست؟» است.