تفکیک غیرقانونی اراضی و تخلف برخی دستگاه‌ها از عوامل گسترش پدیده حاشیه‌نشینی
مدیر کل پیشگیری‌های وضعی معاونت اجتماعی و پیشگیری از وقوع جرم قوه قضائیه گفت: تغییر کاربری زمین، تفکیک غیرقانونی اراضی، تخلف برخی کارکنان دستگاه‌ها و نهادهای دولتی و پدیده زمین‌خواری از جمله علل ایجاد مناطق حاشیه‌نشین است.
علیرضا ساوری در گفت‌گو با خبرنگار ایلنا درباره حاشیه‌نشینی گفت: در حال حاضر نظام جمهوری اسلامی ایران در حوزه حاشیه‌نشینی دو راهبرد توانمندسازی سکونتگاه‌های غیررسمی یا بافت‌های ناکارآمد شهری و پیشگیری از ایجاد مناطق جدید حاشیه‌نشین را مدنظر قرار داده است.
وی ادامه داد: اجرای همزمان و تلفیقی این دو راهبرد ضرورتی ملی و اجتناب‌ناپذیر است.
ساوری با بیان اینکه حاشیه‌نشینی دارای عوامل متعدد دور و نزدیک است، گفت: علل دور این پدیده به گذشته‌های دور باز می‌گردد و حل و فصل آن ریشه‌ای و زمان‌بر است.
مدیر کل پیشگیری‌های وضعی معاونت اجتماعی قوه قضائیه بیکاری، مهاجرت، خشکسالی، جمعیت جوان، عدم توزیع متناسب ثروت، عدم تولید ثروت، سیاست‌های اقتصادی اشتباه که در گذشته صورت گرفته است، عدم اشتغال مولد و نرخ جمعیت بیکار را از علل دور پدیده حاشیه‌نشینی برشمرد.
وی با بیان اینکه از علل نزدیک حاشیه‌نشینی به عنوان علل در حال شکل‌گیری این پدیده نام می‌برند، اظهار کرد: تغییر کاربری‌ها، تفکیک غیرقانونی اراضی، زمین‌خواری، تخلف برخی کارکنان دستگاه‌ها و نهادهای دولتی، فعالیت‌های عوامل تسهیل‌کننده پدیده حاشیه‌نشینی همچون فعالیت‌های غیرقانونی مشاوران املاک و عدم الزام دستگاه‌ها به حفظ و صیانت از اراضی‌شان از جمله عواملی هستند که می‌تواند در گسترش پدیده حاشیه‌نشینی موثر باشند.
ساوری خاطرنشان کرد: معاونت اجتماعی قوه قضائیه بانگاه اولویتی، مرحله‌ای و تدریجی و با توجه به علل دور پدیده حاشیه‌نشینی و تمرکز بر علل در آستانه شکل‌گیری این پدیده دستورالعمل شماره یک نحوه فعالیت پیشگیری از گسترش مناطق جدید حاشیه نشین را تدوین کرده است.
رئیس کارگروه مرکزی پیشگیری از گسترش مناطق جدید حاشیه‌نشینی در خصوص این دستورالعمل توضیح داد: در این دستورالعمل تاکید ما بر پیشگیری از مهاجرت با تمرکز بر اقدامات ضروری در استان‌های مهاجرفرست است که در مرحله اول نسبت شناسایی آن دسته از روستاهایی که در خطر تخریب، مهاجرت‌های دسته‌جمعی و مهاجرت‌های نامتعارف قرار دارد، اقدام خواهیم کرد.
وی اضافه کرد: ما در این روستاها تلاش می‌کنیم با تقویت و توسعه صنعت گردشگری، حرفه‌آموزی، تقویت صنایع روستایی، مدیریت منابع آب و خاک، ترویج آبیاری‌های قطره‌ای و هوشمند به جای آبیاری‌های غرقابی، کشت گیاهانی که نیاز کمتری به آب دارند و حاصلخیزکردن منابع خاک این روستاها، انگیزه‌های لازم برای ماندگاری روستائیان در این روستاها را فراهم می‌کند.
وی با اشاره به اینکه نقشه راهی تحت عنوان پیشگیری از مهاجرت روستائیانی که در معرض مهاجرت غیرمتعارف هستند؛ توسط معاونت اجتماعی قوه قضائیه در دست تدوین است، عنوان کرد: این نقشه راه از طریق کارگروه پیش‌بینی و پیشگیری از گسترش مناطق جدید در دست بررسی بوده و این نقشه راه در واقع بر دو نکته تاکید دارد.
مدیرکل پیشگیری های وضعی معاونت اجتماعی قوه قضاییه در توضیح این نکته‌ها افزود: نکات مورد توجه این نقشه راه توانمندسازی روستائیان در معرض خطر مهاجرت از طریق توسعه صنایع گردشگری، حرفه‌آموزی و مدیریت یکپارچه منابع آب در این روستاها و نیز انجام اقداماتی در راستای شناسایی روستاهایی است که در خطر تصرف و گسترش پدیده حاشیه‌نشینی و زمین‌خواری قرار دارند.
وی با بیان اینکه پس از شناسایی زمین‌های در معرض خطر تصرف، دستگاه‌ها را به حفظ و صیانت از زمین‌هایشان ملزم می‌کنیم؛ تا زمین‌های مذکور مورد تغییر کاربری قرار نگیرند، بیان کرد: همچنین از تغییر کاربری‌های غیرقانونی توسط نهادهای دولتی و مالکان خصوصی جلوگیری کرده و عوامل و عناصری را که تسهیل‌کننده جرم زمین‌خواری هستند، همچون مشاوران املاک غیرقانونی یا مشاوران املاک قانونی با فعالیت‌های غیرقانونی را کنترل کرده و کاهش خواهیم داد.
ساوری افزود: کارگروه پیشگیری از گسترش مناطق جدید حاشیه‌نشینی شامل 16 دستگاه از جمله وزارت راه بنیاد مسکن، شهرداری، وزارت کشور، وزارت جهاد کشاورزی، اداره اوقاف، استانداری‌ها و ... است که در تصمیم‌های اتخاذ شده در این کارگروه از تمامی ظرفیت‌ها، قابلیت‌ها و پتانسیل‌های دستگاه‌های مربوطه استفاده می‌شود.