وجود ۷ هزار کودک کار در تهران/ ۵۰ درصد کودکان خیابانی مهاجرند
معاونت امور اجتماعی سازمان بهزیستی کشورگفت: براساس برآورد سازمان بهزیستی استان تهران ۷ هزار کودک کار و خیابان در تهران وجود دارد که البته این کودکان به صورت مداوم در خیابان‌ها نیستند.
حبیب‌الله مسعودی‌فرید در گفت‌وگو با خبرنگار ایلنا درباره طرح ساماندهی کودکان کار و خیابان گفت: این اقدام در قالب آیین‌نامه ساماندهی کودکان کار و خیابان اجرا می‌شود که به غیر از سازمان بهزیستی ۱۱ دستگاه دیگر در این حوزه تکالیفی را برعهده دارند.
وی با بیان اینکه شرح وظایف هر دستگاه در آیین‌نامه مذکور مشخص شده، ادامه داد: به عنوان مثال براساس آیین‌نامه، شهرداری‌ها موظف به تجهیز و تامین مکان، وزارت بهداشت عهده‌دار مسائل بهداشتی و وزارت آموزش و پرورش عهده‌دار مسائل آموزشی این کودکان در طرح فوق است، اما نقش محوری را سازمان بهزیستی برعهده دارد.
مسعودی‌فرید با تاکید براینکه رویکرد سازمان بهزیستی در این طرح جذب و ساماندهی این گروه از کودکان است، اظهار کرد: رویکرد ما مبتنی بر مددکاری اجتماعی بوده و این سیاست را در پیش گرفته‌ایم.
معاونت امور اجتماعی سازمان بهزیستی با اشاره به اینکه تعدادی از کودکان کار و خیابان فاقد والدین مشخص و تعدادی نیز بدسرپرست هستند، خاطرنشان کرد: این کودکان با تشخیص مددکار به مراکز شبانه‌روزی ما سپرده شده و مابقی به مراکز خدمات روزانه می‌روند.
وی با بیان اینکه در حال حاضر با ۱۷ سازمان مردم‌نهاد در حوزه خدمات روزانه همکاری می‌کنیم، اضافه کرد: ابتدا خانواده این کودکان شناسایی شده و متناسب با نیازهایشان مورد حمایت قرار می‌گیرند که این حمایت‌ها شامل حمایت‌های معیشتی و حتی اشتغال اعضای خانواده است.
مسعودی‌فرید با تصریح بر اینکه سیاست ما آن نیست؛ هر کودکی را که در خیابان کار می‌کند؛ گرفته و به مراکز نگهداری شبانه‌روزی ببریم، گفت: ما کودکانی را به این مراکز می‌فرستیم که یا فاقد سرپرست باشند و یا درون خانواده مورد آزار و اذیت قرار گرفته و حتی به زور وی را برای کار به خیابان بفرستند.
وی با تاکید بر اینکه ما با این کودکان ارتباط برقرار می‌کنیم، یاد‌آور شد: از سه سال پیش رویکرد جذب کودکان کار و خیابان را به طور پایلوت در پنج استان خوزستان، چهارمحال و بختیاری، همدان، تهران و البرز آغاز کردیم و از طریق سازمان‌های مردم‌نهاد فعال در این استان‌ها کودکان را شناسایی کردیم. این سمن‌ها براساس سیاست‌های مدون شده توسط سازمان بهزیستی با کودکان ایجاد ارتباط می‌کنند.
معاونت امور اجتماعی سازمان بهزیستی با بیان اینکه رویکرد ما در این طرح خانواده محور بوده و سعی در جلب اعتماد کودکان می‌کنیم، ادامه داد: ما تلاش می‌کنیم که کودکان باور کنند؛ برخی از مشکلاتشان می‌تواند توسط سازمان‌هایی که با آنها در ارتباط هستند؛ حل شود. همچنین از طریق کودکان با خانواده‌ها ارتباط برقرار می‌کنیم و از آنها حمایت می‌کنیم که معمولاً خانواده‌ها از این موضوع راضی هستند.
وی با اشاره به اینکه برخی از کودکان بد سرپرست بوده و توسط والدین در ازای دریافت پول به افراد دیگر اجاره داده می‌شوند، عنوان کرد: اما برخی از کودکان به خاطر وضعیت نامطلوب خانواده همچون از کارافتادگی سرپرست یا زن سرپرست بودن خانواده ناچار به کار در خیابان هستند که چنین خانواده‌هایی از حمایت سازمان بهزیستی برخوردار هستند.
فرید خاطرنشان کرد: از همکارانمان خواسته‌ایم در برخورد با کودکانی که برای ورود به مراکز بهزیستی مقاومت می‌کنند از روش‌هایی که به آنها آسیب می‌رساند؛ استفاده نکنند، بلکه ارتباطشان با این کودکان را تا آنجا ادامه دهند که اعتماد آنها جلب شود.
وی با تاکید بر اینکه در برخورد با این کودکان روش‌های قهری کارایی ندارد، تصریح کرد: یکی از نگرانی‌های ما آن است که کودکانی که به هر دلیل خواسته یا ناخواسته در سطح خیابان کار می‌کنند؛ روانه کارگاه‌های زیرزمینی شوند که هیچ نام و نشانی از آنها نباشد. در این صورت کودکان در این کارگاه‌ها آسیب بیشتری می‌بینند، لذا با رویکرد قهرآمیز که می‌تواند؛ منجر به شرایط بدتری شود؛ مخالف هستیم.
معاونت امور اجتماعی سازمان بهزیستی با اشاره به موضوع تراشیده شدن سر یکی از کودکان کار در کرمانشاه گفت: ما موضوع را پیگیری کردیم و مشخص شد که این کار توسط بهزیستی انجام نشده و یکی دیگر از دستگاه‌ها اقدام به چنین کاری کرده است. دستگاه مذکور نیز مسائل بهداشتی را برای این عمل خود مطرح کرد که البته این موضوع مورد تایید ما نیست.
وی با تاکید بر اینکه مسئول شورای ساماندهی کودکان کار و خیابان وزارت کار بوده و ما باید گزارش دستگاه‌ها را در سطح ملی و استانی تدوین و به وزیر تعاون اعلام کنیم، خاطرنشان کرد: ما در عملیات جمع‌آوری کودکان که معمولاً توسط شهرداری یا نیروی انتظامی انجام می‌شود؛ نقش نظارتی نداریم و تنها گزارش کار دستگاه‌ها را دریافت می‌کنیم، اما برخی کشورها دوره‌هایی را برای نیروهای شهرداری یا انتظامی در خصوص نحوه برخورد با کودکان کار خیابانی برگزار می‌کنند.
مسعودی‌فرید ادامه داد: برگزاری دوره‌های آموزشی کوتاه‌مدت همراه با یک کتابچه توجیهی برای مشخص کردن بایدها و نبایدهای برخورد با این گروه از کودکان در دستور کار ما قرار دارد، اما نظارت بر گروه‌های فعال در این زمینه در استان‌ها با استانداری و فرمانداری است.
وی با بیان اینکه اگر نظارت میدانی را به سازمان بهزیستی بدهند تا ناظر عملیات این طرح باشند از آن استقبال می‌کنیم، بیان کرد: در برخی کشورها چنین اقدامی انجام داده‌اند به عنوان مثال اگر در کانادا گزارش کودک‌آزاری در خانه‌ای اعلام شود، فرماندهی عملیات برعهده نهادهای حمایتی و اجتماعی است و آنها نحوه انجام کار را مشخص می‌کنند تا از رفتارهای تکانشی و هیجانی جلوگیری شده و به کودک‌آسیبی نرسد.
معاونت امور اجتماعی سازمان بهزیستی تاکید کرد: اگر رفتار نامناسب با این کودکان را به ما گزارش دهند ما موضوع را پیگیری کرده و دستگاه مربوطه را توجیه می‌کنیم، اما هر دستگاهی باید به این سطح از آگاهی برسد که وقتی وارد فاز عملیاتی می‌شود؛ شرح وظایف عملیات چیست و به چه صورت باید اقدام کند؟
وی با بیان اینکه سالانه نزدیک به هزار و ۵۰۰ کودک کار و خیابان را در تهران و در مراکز روزانه و شبانه‌روزی سازمان بهزیستی پذیرش می‌کنیم، گفت: هر یک از این کودکان مدت زمان متفاوتی را در خیابان سپری می‌کنند و ۴۰ تا ۵۰ درصد آنها نیز از سایر استان‌ها به تهران مهاجرت کرده و تنها در برخی فصول در این شهر اقامت می‌کنند.
مسعودی‌فرید عنوان کرد: براساس برآورد سازمان بهزیستی استان تهران ۷ هزار کودک کار و خیابان در تهران وجود دارد که البته این کودکان به صورت مداوم در خیابان‌ها نیستند، اما آمار دقیقی از تعداد این کودکان وجود ندارد.